Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Çağdaş Denetim Perspektifinde<br />
İdeal Denetim Yapılanması<br />
Fatih ÖNCÜ<br />
MEB Maarif Müfettişi<br />
Her sistem, kaynaklarını amaçlarına uygun biçimde<br />
kullanabilme düzeyini kararlaştırmak ve<br />
sistemin çeşitli nedenlerle güç yitimini önlemek<br />
ve sistemi geliştirmek için denetim sürecini işletir.<br />
Tüm örgütlerde olduğu gibi eğitim örgütlerinde<br />
de etkililiğin sağlanması ancak planlanan ve ulaşılan<br />
durum arasındaki farkın saptanması, bunun<br />
sonucunda da eğitim-öğretim çalışmalarının geliştirilmesi<br />
ile mümkün olabilecektir. “Örgütün<br />
amaçlarına ne ölçüde ulaştığı, kaynaklarını ne<br />
derecede etkili kullanabildiği ve hizmet sürecinin<br />
nasıl geliştirilebileceği” gibi soruların yanıtlanabilmesi<br />
için eğitim-öğretim sürecinin denetlenmesi<br />
ve değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle<br />
denetim geçmişten günümüze, eğitim sistemlerinin<br />
vazgeçilmez bir süreci olagelmiştir.<br />
Birçok ülkede yıllardır tartışılagelen eğitim denetiminin<br />
dönüşümü, Türkiye’de yakın dönemde<br />
gündeme gelmeye başlamıştır. Nitelikli bir eğitim<br />
hizmetinin sunumu sürecinde denetim uygulamalarının<br />
işlevselliği önem arz etmektedir. Denetim,<br />
sistemlerin ve mesleki kapasitenin geliştirilmesi<br />
konusunda işlevsel bir mekanizma olabildiği ölçüde<br />
eğitimin dönüşümüne etki edebilecektir.<br />
İnsanın doğasına ilişkin olumsuz bakış açılarını<br />
yansıtan, işgörenleri sürekli gözetim altında tutulması<br />
gereken, aksi halde işten kaytaracak varlıklar<br />
olarak gören, işin sadece yasal ve yapısal unsurlarına<br />
odaklanan, sadece maddi ödülleri ve cezaları<br />
araç olarak kullanan klasik denetim anlayışı, özelikle<br />
20. yüzyılın ikinci yarısında iş hayatında kendini<br />
gösteren ve insan unsurunu temele alan yönetim<br />
yaklaşımlarının etkisiyle yerini farklı denetim yaklaşımlarına<br />
bırakmaya başlamıştır. Temel olarak insanı<br />
değer verilmesi gereken, kendi sorumluluklarının<br />
farkına varabilen ve kendi kendini denetleyebilecek<br />
varlıklar olarak gören bu çağdaş denetim<br />
yaklaşımlarında, denetçi ile denetlenen arasında<br />
karşılıklı diyaloga ve iknâya dayanan, işgörenlerin<br />
güçlendirildiği ve desteklendiği katılımcı uygulamalar<br />
göze çarpmaktadır (Karakuş, 2010).<br />
Türk Dil Kurumu denetimi “bir işin doğru ve<br />
yönetime uygun yapılıp yapılmadığını incelemek,<br />
murakabe etmek, kontrol ve teftiş etmek” olarak tanımlamaktadır.<br />
Taymaz’a (2005) göre ise denetim, “kamu ve<br />
kurum yararına insan davranışlarını kontrol etme<br />
sürecidir.”<br />
Karakuş’un (2010) Sullivian ve Glanz’dan aktardığına<br />
göre ise Denetim “öğretmenlerin öğrenci<br />
başarısını yükseltmek ve öğretimi geliştirmek<br />
amacıyla öğretimsel diyaloga katılması sürecidir.”<br />
Amacı, girdi olarak aldığı insana, öğretmeöğrenme<br />
süreci içerisinde, önceden planlanmış<br />
belli başlı davranışları kazandırmak ve yeni nitelikteki<br />
insanı topluma çıktı olarak sunmak (Ünal,<br />
1989) olan eğitim örgütlerinde, bu amacı gerçekleşme<br />
derecesini bulmak üzere çeşitli denetimler<br />
yapılmaktadır. Bu denetim görevini üstlenenler de<br />
müfettişlerdir. Müfettişlerin sistem içindeki işlevleri;<br />
millî eğitim sisteminin, amaçlarını gerçekleştirme<br />
noktasında nasıl daha etkili kılınabileceği,<br />
nelerin yapılabileceği, okul örgütlerinin amaçlara<br />
ulaşma derecesinin saptanarak gerekli öneri ve<br />
çalışmaların yapılmasını, süreçte etkin rol oynayan<br />
yönetici, öğretmen, öğrenci, yöntem, araçgereç<br />
vb. öğelerin amaçlara dönük etkililiklerinin<br />
meslekî yardım yoluyla nasıl artırılabileceği ve<br />
amaçlara dönük olmayan ferdi sapmaların tespit<br />
edilerek giderilmesiyle ilgili etkinlikleri yerine getirmektedir<br />
(Sarı, 2006).<br />
68<br />
EĞİTİM-ÖĞRETİM VE BİLİM ARAŞTIRMA DERGİSİ<br />
Nisan / Mayıs / Haziran 2015 Yıl: 11 / Sayı: 33
Change language