You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Çağdaş Denetim Modellerinden<br />
Gelişimsel Denetimin İncelenmesi<br />
Dr. Gökhan KAHVECİ<br />
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Araştırma Görevlisi<br />
1. Giriş<br />
Örgütler önceden belirledikleri amaçların gerçekleşip<br />
gerçekleşmediğini saptamak amacıyla<br />
denetime gereksinim duymaktadır. Bu gereksinim,<br />
amaçların gerçekleştirilme derecesini, örgütsel<br />
yapının bu yönde kurulup kurulmadığını, çalışanların<br />
performanslarının yeterli olup olmadığını<br />
görmek açısından önemlidir. Bu bağlamda, toplumu<br />
meydana getiren bireylerin kişisel, ekonomik<br />
ve kültürel yönden gelişmelerinde önemli bir role<br />
sahip olan okul örgütleri açısından da denetim<br />
hayati derecede önem taşımaktadır. Aydın (2005)<br />
eğitimde denetimin gerekliliğini vurgulamakta,<br />
denetimin kontrol etmekten öte geliştirme odaklı<br />
bir işlevinin olduğunu belirtmektedir. Bu açıdan<br />
bakıldığında özellikle öğretimin denetimi ve geliştirilmesi<br />
eğitim sisteminin amaçlarına ulaşmasında<br />
gerekli unsurlardan biri haline gelmiştir. Turan<br />
ve Şişman’a (2000) göre eğitimsel amaçlara ulaşma<br />
yolunda okulların nasıl bir yol izlediği denetim<br />
etkinliği ile ortaya çıkarılmaktadır.<br />
Eğitim sisteminin etkili olarak işleyebilmesi<br />
için eğitim-öğretimin belirlenen amaçlara uygun<br />
olarak düzenlenmesi gerekmektedir. Bu amaçların<br />
gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğinin belirlenmesi<br />
için sistemin denetlenmesine ihtiyaç duyulmaktadır.<br />
Bu noktada denetimin amacı, eğitim<br />
ve öğretimin geliştirilmesini, öğrenme-öğretme<br />
ortamının analizini ve ortamın değerlendirilmesini<br />
sağlamaktır. Bunun yanında denetim, eğitim<br />
öğretim sürecinin geliştirilmesinde öğretmene<br />
yardımcı olan başka bir ifade ile doğrudan öğretmen<br />
davranışını etkileyen bir süreç olarak görülmektedir<br />
(Gündüz, 2012). Öğretmen ve öğretimin<br />
geliştirilmesinde denetim önemli bir yere sahiptir.<br />
Okulların hizmet kalitesinin denetlenmesi ve<br />
geliştirilmesi, toplumun geleceği olan bireylerin<br />
yetiştirilmesine de katkı sağlamaktadır. Bununla<br />
birlikte okulları denetleyenlerin sahip oldukları<br />
denetim anlayışları, kullandıkları denetim yaklaşımları<br />
ve bunları belirleyen kanuni düzenlemeler<br />
denetim sürecinin etkililiğinde rol oynamaktadır<br />
(İlğan, 2008). Bu çalışmada öncelikle denetim kavramına<br />
yer verilmekte, daha sonra çağdaş denetim<br />
modellerinden olan gelişimsel denetim ile ilgili<br />
alanyazın incelenerek sunulmaktadır.<br />
2. Denetim<br />
Eğitimde denetim uygulamalarının tarihine<br />
bakıldığında, 1900’den önceki dönemde denetim<br />
yönetimsel bir nitelik taşırken; 1900’lerde uzmanlık<br />
bilgisine ihtiyaç duyulmuş, denetim hizmetleri<br />
uzman eğitimciler tarafından yürütülmüştür.<br />
1920’lerde denetim bilimsel bir nitelik kazanmış<br />
ve öğretmenler yapılan araştırma sonucunda elde<br />
edilen bulguları uygulamakla sorumlu tutulmuştur.<br />
1930 ve 1940’larda denetim uygulamalarında<br />
insan ilişkileri ön plana çıkmıştır. Bu dönemde öğretmenlerin<br />
motivasyonlarının artmasında duygularının<br />
önemli olduğu belirlenmiştir. 1940’lardan<br />
sonraki dönemlerde ise eğitim etkinliklerinin<br />
amaçlarının belirlenmesi ve bu amaçların gerçekleştirebilmesi<br />
için gerekli olan davranışların ortaya<br />
çıkarılması denetimin odağında yer almıştır (Aydın,<br />
2000).<br />
Sosyal sistemlerde denetim için yapılacak tek<br />
tanım birçok karışıklıklara yol açabilir. Bu bağlamda<br />
sistemlerin tamamlayıcı bir parçası olan denetim,<br />
işlevleri, amaçları ve yararlanılan teknikler<br />
göz önüne alınarak ve çeşitli yönlerine vurgu yapılarak<br />
tanımlanmaktadır (Taymaz, 2011). Eğitim<br />
sisteminde denetim için denetleme, kontrol, ince-<br />
Yıl: 11 / Sayı: 33<br />
Nisan / Mayıs / Haziran 2015<br />
EĞİTİM-ÖĞRETİM VE BİLİM ARAŞTIRMA DERGİSİ<br />
17
Change language