Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Farklılaştırılmış Denetim ve Mentörlük<br />
ön planda tutarlar. Denetmenler öğretmenlerin<br />
gereksinimleri ile yakından ilgilenirler. Özellikle<br />
yeni öğretmenler daha çok yoğun bir denetime,<br />
kliniksel denetime gereksinim duyarken tecrübeli<br />
öğretmenlerin daha çok eksiklikleri üzerinde durulmasını<br />
isterler. Denetmenler öğretmenlerle denetim<br />
eylemlerini yerine getirirken yeni beceriler,<br />
yeni yöntem ve teknikler, sorun alanlarına özel ilgi<br />
gibi farklı yardımlarla ilgilenirler.<br />
Farklılaştırılmış denetimin üç gelişim seçeneği<br />
olan yoğunlaştırılmış denetim, işbirliğine dayalı denetim<br />
ve öz yönelimli denetimde öğretmenler kendi<br />
gelişimlerinden sorumludurlar. Öğretmenler<br />
kendi gelişimleri için farklı kaynaklardan yardım<br />
alma davranışında bulunabilirler. Öğretmenlerin<br />
farklılaştırılmış denetim uygulamalarında demokratik<br />
anlayış esastır. Öğretmenler, özellikle gelişim<br />
düzeyleri, yetenek ve becerileri, kişilik özellikleri<br />
dikkate alınarak mentörlük hizmeti alırlar. Farklılaştırılmış<br />
denetim özünde mentörlük ve koçluk<br />
yardımları ile ilişkilendirilebilir. Farklılaştırılmış<br />
denetimin gelişim seçenekleri incelendiğinde üç<br />
temel alandan söz edilebilir.<br />
Glatthorn (1997) bu seçenekleri şöyle açıklamaktadır<br />
(Aydın, 2005; Karakuş, 2010).<br />
i. Yoğunlaştırılmış Geliştirme: Yoğunlaştırılmış<br />
denetim klinik yöntem olarak da ifade edilmektedir.<br />
Yoğunlaştırılmış denetim anlayışında aday<br />
öğretmenler ya da ciddi anlamda öğretimsel sorunlar<br />
yaşayan öğretmenler iyi yetiştirilmiş bir denetçi<br />
tarafından gözlem ve geri bildirim faaliyetleri<br />
ile desteklenirler. Denetim gözlem, analiz ve<br />
görüşmelerle sürdürülür ve öğretmenlere koçluk<br />
yardımında bulunulur. Kliniksel denetim ile öğretmenlerin<br />
sürekli denetim çemberine alınmaları<br />
söz konusudur. Öğrenmenin geliştirilmesi, öğretmenin<br />
öğretme niteliklerinin artırılması kliniksel<br />
denetimin özünde yer alır.<br />
ii. İşbirliğine Dayalı Geliştirme: Bu geliştirme<br />
yaklaşımında öğretmenler karşılıklı etkileşim içinde<br />
birlikte gelişimlerini karşılıklı olarak artırırlar.<br />
Öğretmenler küçük gruplar halinde bir araya gelirler.<br />
Mesleki etkileşimler, öğretmenlerin birbirlerinin<br />
sınıflarını gözlemlemeleri, ürün dosyalarının<br />
paylaşımı, plan ve programların birlikte incelenmesi<br />
ve yapılması, öğretim materyallerinin belirlenmesi<br />
üretimi ve paylaşımı, mesleki toplantılar<br />
gibi etkinlikler işbirliğine dayalı geliştirmenin temel<br />
araçları olarak görülebilir.<br />
iii. Öz Yönelimli Geliştirme: Öz yönelimli geliştirmede<br />
öğretmenler, kendi amaçlarını belirleyerek<br />
eylem araştırması yöntemi desteklenmiş bir öğretimi<br />
geliştirme planı izlerler. Bu yaklaşımda bir<br />
denetmen ya da yönetici yönlendirmesine gerek<br />
duyulmadan öğretmenler kendi gelişimlerinden<br />
sorumludurlar.<br />
Farklılaştırılmış denetimde öğretmenlerin<br />
geliştirilmesi üç temel boyutta ele alınmaktadır.<br />
Özellikle yoğunlaştırılmış geliştirme öğretmenlere<br />
dışarıdan bir yardımı içermektedir. İşbirliğine<br />
dayalı geliştirme aynı düzeyde karşılıklı yardımı<br />
içerirken, öz yönelimli geliştirme öğretmenlerin<br />
kendi gelişim planlarını yapmalarına olanak tanımaktadır.<br />
Farklılaştırılmış denetimin yoğunlaştırılmış<br />
geliştirme, işbirliğine dayalı geliştirme, öz yönelimli<br />
geliştirme boyutları öğretmenlere öncelikli<br />
olarak mentörlük yapılmasına dayalı bir yardım<br />
sürecini içermektedir. Öğretmenlerin gelişimi için<br />
programlar daha çok göreve yeni başlayan öğretmenler<br />
ya da yardıma gereksinim duyan öğretmenler<br />
için düzenlenmelidir. Aday öğretmenler<br />
ve ciddi anlamda öğretimsel sorunlar yaşayan öğretmenlere<br />
yardım sürecini içeren farklılaştırılmış<br />
denetimde mentörlük uygulamalarından yararlanılabilir.<br />
Mentörlük; lala, akıl hocası, rehber, danışman,<br />
koç, kaynak sağlayan, mesleki arkadaş gibi çok<br />
farklı kavramlar ile açıklanmaya çalışılmaktadır.<br />
Genel olarak daha az bilgili kişilere bilgili, tecrübeli<br />
kişiler tarafından yapılan yardım olarak tanımlanmaktadır<br />
(Bakioğlu, Göğüş, Ülker, Bayhan<br />
ve Özgen, 2013). Yukarıda ifade edilen kavramların<br />
çağrıştırdığı anlamlara bakıldığında mentörlüğün<br />
karşılıklı bir öğrenme, etkileme, paylaşma,<br />
bilgi aktarımı, destek süreci olduğu düşünülebilir.<br />
Mentörlük, gelişimi sürekli kılmak için güvenilir<br />
ve bilgili kişilerce yapılan bir yadım işidir. Özellikle<br />
tecrübeli kişilerin sağladığı yardımlar yeni<br />
yetişmekte olan çalışanlar için yüksek bir değere<br />
sahiptir. Mentörlük yapan ile mentörlük davranışlarına<br />
maruz kalan kişiler arasındaki ilişki karşılıklı<br />
ve içtendir. Birinin diğerine üstünlüğünün ya da<br />
diktesinin olmadığı söylenebilir. Gelişmenin niteliği<br />
birlikte değişme ve öğrenmeye dayalıdır. Ancak<br />
mentör söz konusu dengeyi sağlayacak kişidir.<br />
14 Nisan / Mayıs / Haziran 2015 Yıl: 11 / Sayı: 33<br />
EĞİTİM-ÖĞRETİM VE BİLİM ARAŞTIRMA DERGİSİ
Change language