You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Çağdaş Denetim Modellerinden Gelişimsel Denetimin İncelenmesi<br />
leme, soruşturma, irşat, tetkik, tahkikat, muayene<br />
ve murakabe kavramları kullanılmaktadır (Aydın,<br />
2005; Oğuz, Yılmaz ve Taşdan, 2007). Aydın (2000)<br />
denetimi, “örgütsel eylemlerin kabul edilen amaçlar<br />
doğrultusunda, saptanan ilke ve kurallara uygun<br />
olup olmadığının anlaşılması süreci” olarak<br />
tanımlamaktadır. Caspi ve Reid (2002) denetimi,<br />
tatmin edici bir performansı sağlamak için yetki<br />
ve yaptırım yolu ile çalışanların denetlenmesi süreci<br />
olarak ifade etmektedir. Bursalıoğlu’na (2000)<br />
göre denetim, “kamu yararına davranışı kontrol<br />
etme sürecidir”.<br />
Wiles ve Bondi (1996), denetimin üç boyut altında<br />
ele alınmasının mümkün olduğunu belirtmektedir.<br />
Bu boyutlar yönetim, program ve öğretim<br />
şeklinde sıralanmaktadır. Denetimin yönetim<br />
boyutunda amaç ve önceliklerin belirlenmesi,<br />
uzun dönemli planlama yapılması, kaynakların<br />
belirlenmesi, çalışanların seçilmesi, gerekli donanımın<br />
sağlanması, öğretimin örgütlenmesi ve<br />
okul-çevre ilişkilerinin geliştirilmesi yer almaktadır.<br />
Program boyutunda, öğretimsel amaçların belirlenmesi,<br />
planlı değişme, öğretim programlarının<br />
hazırlanması ve okul programlarının geliştirilmesi<br />
ve dağıtılması gibi faktörler bulunmaktadır. Son<br />
olarak öğretim boyutu, öğretim planlarının geliştirilmesi,<br />
programların değerlendirilmesi, yeni<br />
programların tanıtılması, öğretmenlere danışmanlık<br />
yapılması ve toplumsal düşüncelere ve ihtiyaçlara<br />
cevap verilmesi gibi faktörleri kapsamaktadır<br />
(Aydın, 2005).<br />
Denetim, örgütün amaçlarını gerçekleştirme<br />
derecesini saptamak, daha iyi sonuç alabilmek için<br />
gerekli önlemleri almak ve süreci geliştirmek amacıyla<br />
yapılır. Dağlı (2006), bu doğrultuda örgütsel<br />
işleyişin bir bütün olarak planlı ve programlı bir biçimde<br />
sürekli olarak izlendiğini; eksik yönlerin saptandığını,<br />
düzeltildiğini, hataların yinelenmesinin<br />
engellenmeye çalışıldığını ifade etmektedir. Yıldırım<br />
(2000) ise bu amaç doğrultusunda, mekanik<br />
olarak işleyen sistemlerin denetiminde, işleyişin<br />
aksamasından doğan sonuçların hemen görülebileceğini<br />
ve önlemlerin alınması yönünde gerekli<br />
girişimlerin başlatılabileceğini vurgulamaktadır.<br />
Eğitim örgütlerinde daha etkili öğretme ve öğrenme<br />
sürecinin oluşturulması ve bunun için gerekli<br />
koşulların düzenlenmesini amaçlayan denetimin<br />
belirli ilklere göre planlanması ve uygulanması<br />
gereklidir. Bu ilkeler aşağıda kısaca açıklanmıştır<br />
(Aydın, 2000; Hicks, 1960).<br />
Denetim amaçlı bir girişimdir: Belirlenen amaçlar<br />
tarafından yönlendirilmeyen denetim etkinliklerinin<br />
eğitime katkıda bulunması mümkün<br />
görünmemektedir. Denetim programı ve<br />
etkinliklerin amaçlı olması gerekmekte, bu süreçte<br />
yer alan bireylerin ise denetim amacının<br />
bilincinde olmaları sağlanmalıdır.<br />
Denetimde demokratik liderlik vardır: Denetimde<br />
gelişme için gerekli olan liderliğin, önemli<br />
ölçüde gruptan meydana gelmesi gereğine<br />
inanılmaktadır.<br />
Denetimde hareket noktası var olan yapı ve koşullardır:<br />
Öğretme ve öğrenme sürecini geliştirmeyi<br />
amaçlayan denetim, sürecin yer aldığı<br />
yapıyı ve koşulları dikkate almak durumundadır.<br />
Denetim öğrenme ve öğretme ortamını bir bütün<br />
olarak ele alır: Denetim programının odak noktasını<br />
eğitim girişiminin sadece bir yönü değil,<br />
bu süreçte rol oynayan tüm öğeler oluşturur.<br />
Denetim işbirliğine dayanır: Denetim uygulamalarında<br />
biz yaklaşımı temel alınır.<br />
Denetimde sorumluluk paylaşılır: Denetimde<br />
yeterliğe dayalı bir katılma politikası izlenerek<br />
öğretmenlerin gelişimi sağlanabilir.<br />
Denetimde bireysel farklılıklara inanılır: Denetimde<br />
grup sürecine ve yaklaşımına önem verilmektedir.<br />
Bireysel farklılıklar kabul edilmiş<br />
durumdadır.<br />
Denetimde etkileşim önemlidir: Denetimin merkezi<br />
etkileşimdir. Bu bağlamda öğretme ve öğrenme<br />
ortamında etkili bir etkileşim için gerekli<br />
ortamın oluşturulmasına özen gösterilir.<br />
Günümüzde insan ilişkilerini merkeze alan yönetim<br />
anlayışlarının yükselmesi ile birlikte, yapısal<br />
unsurlara odaklanan klasik denetim anlayışları<br />
yerine, güvene ve demokratik değerlere dayanan<br />
çağdaş denetim yaklaşımları önem kazanmaya<br />
başlamıştır. Bu anlamda düşünüldüğünde insan<br />
unsurunun ön planda olduğu eğitim örgütlerinin<br />
veriminin artması ve etkililiğinin sağlanması için<br />
insanı merkeze alan çağdaş denetim anlayışlarının<br />
göz önünde bulundurulması ve uygulamaya<br />
aktarılması gerekmektedir (Karakuş, 2010). Çağdaş<br />
denetim modelleri arasında öne çıkan modeller<br />
klinik, sanatsal, gelişimsel ve farklılaştırılmış<br />
denetim şeklinde sıralanabilir. Bu çalışmada gelişimsel<br />
denetim modeli ele alınarak öğretmenlerin<br />
gelişim aşamaları, gelişimsel denetim modelleri<br />
ve gelişimsel denetimin aşamaları başlıklarına yer<br />
verilmiştir.<br />
18 Nisan / Mayıs / Haziran 2015 Yıl: 11 / Sayı: 33<br />
EĞİTİM-ÖĞRETİM VE BİLİM ARAŞTIRMA DERGİSİ
Change language