Doküman - asmmmo

ENERJİDE SONGELİŞMELERKemal ULUSALERElektrik Mühendisi - Yazar• GÜNCELGünümüz gündeminde iki önemli konu bulunmakta;savaş ve AKP zamları...Aslında savaş başta olmak üzere pek çok şeyi belirleyen,hatta siyasetin üzerinde bile belirleyici rolü olanşey, ekonomi. Avrupa tam anlamıyla içinden çıkamadığıkrize yeniden sürükleniyor. Yeni bir resesyon dalgası heran kapıyı çaldı çalacak. Dünyanın pek çok bölgesinde alınacakyeni önlemler konuşuluyor. Avrupa Birliği'nde insanlarharcamalarını kısıyor ya da kısmak zorunda kalıyor.Bu durum AB’ye ihracatı yüklü miktarlarda olan ülkelerigiderek derinden etkiliyor. Bunların arasında Türkiye devar. Bir yandan kapitalizmin küresel krizi ve yansımaları,diğer yandan hem yurt içinde hem yurt dışında yaşananbir tür savaş ekonomisi, AKP’yi elini daha fazla halkın cebineuzatmaya yöneltiyor. Dışa bağımlı siyaset ve ekonomi,AKP’nin bağımsız hareket etmesini engelliyor ve elini,kolunu bağlıyor.Enerjide net bir şekilde ithalat bağımlısı olan Türkiyeiçin bu bağımlılığa ilişkin oran her geçen gün daha da yükseliyor.50 milyar dolarları aşan yıllık enerji ithalatı, ne yapılırsayapılsın Türkiye’yi cari açık sorunu ile karşı karşıyabırakmaya devam edecek gibi görünüyor. Yapılan zamlarbir taraftan bütçede delik yamama niyeti taşırken, diğeryandan da enerjide tüketimin kısılması niyetini taşıdığıaşikâr. Üzerlerinden çok yüksek vergiler alınan akaryakıtgibi ürünlerin tüketiminin kısılması, doğal olarak vergi gelirlerinindüşmesine neden oluyor. Yani bir birini tetikleyenbir durum söz konusu.Bu durum nereye kadar devam eder?Dünya enerji fiyatları çok dalgalı bir seyir izliyor.Ancak bu dalgalanma genel olarak bir basamak aşağı,iki basamak yukarı bir ritimde oluşuyor. ABD’nin yakıngeçmişte bulduğu şeyl ( kaya ) gazı üretimi hızla artıyor.Öyle ki son zamanlarda çıkardığı şeyl gazı neredeyseRusya’nın ihracatına eş hale geldi. Şu anda ABD’nin 2,5-3 dolara mal ettiği konvansiyonel olmayan doğalgazı, ABbeş misli, Japonya ise yedi misline elde edebiliyor. Şüphesizbu durum dünya ekonomisinde yeni gelişmelereneden olacaktır. Yalnız ekonomide değil, siyasette, sübvansiyonpolitikalarında, iklim değişikliği politikalarındada...Yenilenebilir enerjiye çeşitli sübvansiyonlar veren, iklimdeğişikliği konusunda görece daha hassas olan AB’deişler bu günlerde değişmek üzere. Sübvansiyonlar yakıngelecekte tekrar gözden geçirilebilir ve yüksek orandadüşüşler gerçekleşebilir. Diğer yandan AB’de kömür kullanımıtekrar yükselişe geçiyor. Bunun bir nedeni, kaya gazıüretimini arttıran ABD’nin elinde yüksek kömür stoklarıoluşmuş olması. Elbette ABD elindeki kömür stoklarını birhayli ucuza dünya piyasalarına sunuyor. Krizde olan ABvd.leri de bunları satın alıyor. ABD, kömür yerine gaz kullanarakkarbon salınımlarını azaltmış görünse de aslındakendi yeraltı sularını büyük bir hızla kirletiyor. ABD, yakıngelecekte Avrupa, Japonya ve elbetteki en büyük rakibiolarak gördüğü Çin’i karbon emisyonları hakkında sıkıştırmakdüşüncesinde.Bilindiği üzere kaya gazının yeraltından çıkartılmasındakayalar, yüksek basınçlı kimyasal bileşiklerden oluşansuyla kırılmakta ve bu “hidrolik kırılma” olarak adlandırılmaktadır.ABD 2005 yılında çıkartılan Enerji Yasası ile“hidrolik kırılmayı”, Çevre Koruma Ajansı EPA’nın TemizSu Yasası kapsamından çıkarmış bulunuyor. Öte yandan,ABD’de kaya gazı çıkartan firmalar ısrarla -ticari gizlilikgerekçesiyle- ne tür kimyasallar kullandıklarını açıklamıyorlar.Dünya ölçeğinde bu gelişmeler yaşanırken, bir taraftanda pek çok yeni doğalgaz rezervi devreye giriyor. Yenirezervler ile ilgili bir başka konu da Doğu Akdeniz’de bulunanrezervlerin durumu ve yaratacağı, neden olacağı siyasigelişmeler. Doğu Akdeniz gazının yaratacağı en önemligelişme enerjinin savaşlara neden olmasının ötesindebelki de bir tür barışa fırsat verebilecek olması. Bunlardanbizi yakından ilgilendiren, yakın coğrafyamızdaki durum.Yani, İsrail ve Kıbrıs’taki gelişmeler.12BÜLTEN • TEMMUZ-AĞUSTOS 2012