Doküman - asmmmo

FİNANSMAN GİDER KISITLAMASISalim KARADENİZVergi Başmüfettişi - E. Baş Hesap UzmanıI- GİRİŞBilindiği üzere, gelir vergisi ve kurumlar vergisiuygulamasında, bu konudaki istisnalar saklı kalmaküzere, vergi matrahının tespitinde gerçek kişilerinve kurumların gerçek ve safi gelirleri esas alınmaktadır.Bu bağlamda; mükelleflerin tutar ve mahiyetitibari ile kesinleşmiş gelirlerinden, söz konusukazançları elde etmek için katlandıkları giderlerindüşülmesi suretiyle tespit edilen matrah üzerindengelir veya kurumlar vergisi hesaplanmaktadır.Ancak; vergi sistemimizde, tütün ürünlerine ilişkinilan ve reklam giderleri ile telefon faturalarındayer alan özel iletişim vergisi gibi ticari kazancınelde edilmesine doğrudan katkısı olan bazı giderler,ekonomik veya sosyal mülahazalarla kazancın tespitindedikkate alınmamaktadır.Bu mahiyetteki vergi müesseselerinden birisi de,bazı farklılıklar ile 1996-2003 yıllarını kapsayan dönemdeuygulanan ve son olarak 6322 sayılı AmmeAlacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile BazıKanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ileyeniden getirilen “Finansman Gider Kısıtlaması”dır.Bu makalede, kanunen kabul edilmeyen gidermahiyetinde olan finansman gider kısıtlaması müessesesi,eski uygulamaya da değinilmek suretiyle,ayrıntıları ile açıklanmaya çalışılmıştır.II- ESKİ UYGULAMAA. Uygulama EsaslarıGelir Vergisi Kanunu’nun gider kabul edilmeyenödemeler başlığı altında düzenlenen 41 inci maddesine4008 sayılı Kanunla 1 eklenen 8 inci bentte,Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre, dönem sonustoklarını son giren ilk çıkar yöntemine göre değerleyenveya amortismana tabi iktisadi kıymetleriniyeniden değerlemeye tabi tutanların, işletmedekullandıkları yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon,vade farkı, kar payı, kur farkı ve benzer adlar1 6 Temmuz 1994 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır.altında yaptıkları giderler ve maliyet unsurlarınınbir kısmının gider olarak kabul edilmeyeceği hükmebağlanmıştı. Uygulama 1 Ocak 1996 tarihinde yürürlüğegirmişti.Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15 inci maddesinin13 numaralı bendine göre bankalar, sigorta şirketlerive finans kurumları dışında kalan kurumlar daGelir vergisi Kanunu’nun söz konusu bendindekiesaslar çerçevesinde hesapladıkları giderleri kurumkazancının tespitinde indiremiyorlardı.Gelir Vergisi Kanunu’nun 41/8 ve Kurumlar VergisiKanunu’nun 15/13 maddelerinde düzenlenengider kısıtlamasına ilişkin uygulama; Vergi UsulKanunu hükümlerine göre, dönem sonu stoklarınıson giren ilk çıkar yöntemine göre değerleyen veyaamortismana tabi iktisadi kıymetlerini yeniden değerlemeyetabi tutan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerihakkında uygulanmaktaydı.Sanayi siciline kayıtlı imalatçıların imalat faaliyetlerindekullandıkları yabancı kaynaklara ait giderve maliyet unsurları için gider indirimi kısıtlamasısöz konusu değildi. Gelir ve Kurumlar VergisiKanunlarının gider kısıtlaması ile ilgili hükümleribankalar, sigorta şirketleri ile kurumlar vergisi mükellefiolan finans kurumları için uygulanmıyordu.İşletmede kullanılan yabancı kaynaklara bağlıolarak oluşan her türlü faiz, komisyon, vade farkı,kâr payı, kur farkı, factoring kuruluşlarına verilenıskonto bedelleri ve benzeri adlar altında yapılmışolan giderler ve maliyet unsurları gider kısıtlamasıuygulamasının konusunu teşkil ediyordu.Gider ve maliyet unsurlarından yatırım maliyetineeklenenler gider kısıtlaması kapsamı dışındakalmaktaydı.Gider kısıtlaması uygulamasına esas alınacakindirim oranı, o yıla ait yeniden değerleme oranının,ilgili kuruluşlardan alınan bilgilere göre MaliyeBakanlığınca o yıl için hesaplanan ortalama ticarikredi faiz oranına bölünmesi suretiyle hesaplanmaktaydı.• MESLEKİ YAZILARBÜLTEN • TEMMUZ-AĞUSTOS 2012 25