MOTORPARÇALARININTASARIM HESAPLARI8.1 GĠRĠġGeliştirilen <strong>motor</strong>un kağıt üzerinde fonksiyonel olması, tüm tasarımçalışmasının sadece bir bölümüdür. Tasarımcının çalışmaları, ancak imal edilebilirolduğu zaman anlam kazanmaktadır. İmalatın buradaki anlamı, parçaların, rekabetedebilir bir maliyetle imal ve montajıdır. İmalat maliyetinin tahmini, sadece tasarımayrıntılarına değil, aynı zamanda imalatın hızı ve metoduna da bağlıdır. Bu nedenletasarımcının, imalat yöntem ve makinelerini da iyi tanıyor olması şarttır. Ancak böylebir tasarımcı uygun tasarım yapabilir, malzeme seçebilir, toleransları belirtebilir,montaj işlemlerini vb. dikkate alabilir. Montaj çizimleri yapıldıktan sonra, deneyimliimalatçılar imalat maliyetini oldukça doğru olarak tahmin edebilmektedirler.Rekabet değerlendirmesi açısından, "Satın alabiliyorsanız imal etmeyiniz"sözünün geçerlilik payı oldukça yüksektir. Bu nedenle, yeni bir tasarım çalışmasınabaşlamadan önce, halen imal edilmekte olan ucuz <strong>motor</strong>lar, çok ciddi olarak dikkatealınmalı, tasarıma karar verildiğinde ise, piyasadan temin edilebilecek Standard <strong>motor</strong>parçalarının yeniden tasarlanması ve imalinden kaçınılmalıdır.İçten yanmalı <strong>motor</strong>lar, Çeşitli alanlarda kullanılacak <strong>motor</strong>ların seçiminde, bu<strong>motor</strong>ların, iki veya dört zamanlı, benzinli veya diesel, normal emişli veya süperşarjlıolmaları gibi önemli seçenekler, hâlâ geçerlidir. Öyleyse, başarılı bir içten yanmalı<strong>motor</strong> tasarımı. sahip olduğu ve çoğu günümüzde de tam olarak cevaplanmamış veyaanlaşılmamış problemlerinin çözümüyle yakından ilgilidir.8.2 SĠLĠNDĠR BLOĞUSilindir bloğu, piston-biyel-krank milinden oluşan mekanizma ile alternatör,marş <strong>motor</strong>u ve ateşleme sistemi gibi elemanları üzerinde taşıyan ana parçadır. Silindirbloklarının tasarımında, tasarlanan <strong>motor</strong>ların güçleri ve kullanım yerleri dikkatealınır. Örneğin, sabit tesis veya büyük gemi <strong>motor</strong>larının silindirleri tek tek, ikişer veyaüçerli bloklar halinde imal edilirler. Zamanlarına göre de <strong>motor</strong> silindirleri de
farklılıklar gösterirler. İki zamanlı <strong>motor</strong>ların egzoz ve emme portları silindir bloğuüzerindedir. Dört zamanlı <strong>motor</strong>larda supaplar silindir bloğunda veya kapakta olabilir.Otomotiv <strong>motor</strong>ları genellikle tek blok olarak, gri dökme demir (ör. GG 25).dökme demir alaşımı veya alüminyum alaşımından, döküm veya basınçlı dökümyöntemiyle yapılmaktadır. Kamyon <strong>motor</strong>larının silindir blokları çoğunlukla gridökme demirden yapılırken, özellikle küçük hacimli ve az zorlanan otomobil<strong>motor</strong>larının silindir blokları, daha hafif, işlenmesi kolay ve ısı iletkenliği fazla olanalüminyum alaşımından yapılmaktadır. Alüminyumun sıcaklığa, basınca vetitreşimlere karşı dayanımını artırmak için içerisine nikel, magnezyum, dökme demirve silikon katılmaktadır. Alüminyum alaşımlı bloklara çelik, dökme demir, kuru ve yaşgömlek takılarak, dayanımı yüksek silindir elde edilmektedir. Küçük hacimli<strong>motor</strong>larda alüminyum bloklar gömleksiz olarak kullanılırlar. Şekil 8.1'de bir <strong>motor</strong>unblok resmi görülmektedir.Şekil 8.1 Sıra tipi silindir bloğu.8.2.1 SĠLĠNDĠR GÖMLEKLERĠSilindir, pistona yataklık eden ve çalışma maddesinin çevrim boyunca olandeğişikliklerinin yer aldığı ortamdır. Pistonlu <strong>motor</strong>larda, güç elde edilen yer silindirlerolduğundan, silindir boyutları ve sayısı <strong>motor</strong> gücüne direkt olarak etki etmektedir.Şilindirler çok değişken şartlarda, karışık gerilme ve sürtünme kuvvetleri altındaçalışmak zorundadırlar. Yüksek basınç, sıcaklık, aşınma ve paslanmadan etkilenmemesiveya en az seviyede etkilenmesi için, çalışma ortamlarına göre ideal boyutlarda veuygun malzemelerden imal edilmeleri gerekir.Motor bloklarının ömrünü uzatmak, imalini basitleştirmek ve maliyetinidüşürmek için, bloklar üzerine aynı silindir gömlekleri geçirilmesiyaygın bir
- Page 1 and 2:
MOTORTASARIMINAGİRİŞ
- Page 3 and 4:
Diyagramdaki bu alan, bazı mühend
- Page 5 and 6: 6. Geliştirme çalışmasının ta
- Page 7 and 8: Aynı otomobilin, günde dört saat
- Page 9 and 10: Soğutma sistemiMotor silindirlerin
- Page 11 and 12: ömür beklentisi ve motorun genel
- Page 13 and 14: 1. Hizmet tipi,2. Yakıt tipi,3. An
- Page 15 and 16: arasındadır. Hız azaldıkça ve
- Page 17 and 18: (6.17)(6.18)olur. Ortalama efektif
- Page 19 and 20: Litre Gücü
- Page 21 and 22: tır.İyilik derecesinin yükselmes
- Page 23 and 24: (6.32)eşitliği elde edilebilir.
- Page 25 and 26: ÖRNEK 6.2Dört zamanlı bir otomob
- Page 27 and 28: eşitliğiyle hesaplanabilir.c m i
- Page 29 and 30: Motor parçalarının imalinde kull
- Page 31 and 32: Kaldırıldığında parça eski bo
- Page 33 and 34: oluşabilir. Cıvatalar, pimler, mi
- Page 35 and 36: dır.Çizelge 7.1 Bazı malzemeleri
- Page 37 and 38: 7.2.7 TOKLUKTokluk, metalin kırıl
- Page 39 and 40: Beyaz dökme demir, sert ve kırıl
- Page 41 and 42: 7.3.3.3 YÜKSEK KARBONLU ÇELĠKLER
- Page 43 and 44: iyileştirmek amacıyla kullanılı
- Page 45 and 46: Şekil 7.5 Kompozit malzeme (sürt
- Page 47 and 48: sertlik ve sünekliktavı uygulanı
- Page 49 and 50: yüzey sertleştirmenin yanı sıra
- Page 51 and 52: Diesel motorlarında kullanılan ya
- Page 53 and 54: 8.1.1 YANMA ODASI TASARIMINI ETKĠL
- Page 55: yüzden, kama tıpı yanma odaları
- Page 59 and 60: Şekil 8.3’te ise bir yaş gömle
- Page 61 and 62: Faturaların yüksekliği, silindir
- Page 63 and 64: enzin motorları için;t cb =0,9Die
- Page 65 and 66: = 1,2bulunur. M12 civata kullanıla
- Page 67 and 68: Pistonun tepesi yanan karışımın
- Page 69 and 70: Şekil 8.1 1 "de. buji ile ateşlem
- Page 71 and 72: eşitliği kullanılabilir. Burada;
- Page 73 and 74: Segman ağız aralığı, genellikl
- Page 75 and 76: (8.13)olacaktır. Pistonda iki adet
- Page 77 and 78: ÖRNEK PROBLEM 8.4Bir benzin motoru
- Page 79 and 80: Şekil 8.16 dan, Δd max = 0.028 mm
- Page 81 and 82: Şekil 8.19 Komple biyel kesitiBiye
- Page 83 and 84: D (8-24)Burada;F 04 : Pistonun ÜÖ
- Page 85 and 86: Biyel burcunun kalınlığı;(8.28)
- Page 87 and 88: Bir krank milindeki ana muylularla
- Page 89 and 90: (8.32)yazılırsa;(8.33)olur. Burad
- Page 91 and 92: Supaplar genellikle austenitik çel
- Page 93 and 94: Şekil 8.29 Supap ölçüleri.c gm
- Page 95 and 96: Şekil 8.30 Harmonik kam eğrileri.
- Page 97 and 98: 8.8.2.2 KAM ÖLÇÜLERĠNĠN BELĠR
- Page 99 and 100: Supapların simetrik kanılarda, k
- Page 101 and 102: Buradan;vebulunur.1. KontrolBu değ
- Page 103 and 104: dir.m 2 : Supap yayının kütlesi,
- Page 105 and 106: f maX : Maksimum yay yolu (yayın s
- Page 107 and 108:
Yayın titreşim frekansı;
- Page 109:
Krank kolundaki eğilme gerilmesi;F
- Page 112 and 113:
Biyel gövdesi kesitinin boyutları
- Page 115 and 116:
YARDIMCISĠSTEMLER10.1 MANĠFOLDLAR
- Page 117 and 118:
sonucunda sağlanan ısı aynı zam
- Page 119 and 120:
(10.16)r : yakıtın yoğunluğu, (
- Page 121 and 122:
(10.25)Bu durumda, pompanın ana bo
- Page 123 and 124:
manifoldundaki dağıtımını kola
- Page 125 and 126:
a) Kısmi akışlı (bypass) filtre
- Page 127 and 128:
pozitif karter havalandırma (posit
- Page 129:
Contaların görevlerini başarıyl