motor tasarımına giriş

uygulamadır. Bu sayede blok ve silindirin farklı malzemelerden yapılabilmesisonucunda, silindirin aşırı zorlanmaya karşı dayanımı artırılmıştır. Ayrıca, herhangi birarıza durumunda bloğun komple değiştirilmesi yerine, sadece gömleğindeğiştirilmesiyle, motorun revizyonunun daha basit ve ucuz olarak yapılmasısağlanmıştır. Buji ile ateşlemeli motorlarda daha çok, blokla birlikte dökülen kurugömlekler kullanılırken, diesel motorlarında, ayrı parça olarak yapılan ve silindirbloğuna pres edilen kuru veya aşıntıya dayanıklı özel yaş gömlekler kullanılmaktadır.Silindir gömlekleri, aşıntı ve paslanmaları önlemek amacıyla, çelikten ve çoğunluklagri dökme demirden (% 14-15 Ni, % 6-7 Cu, % 2-4 Cr) santrifüj dökümle imaledilmektedir.Kuru gömlekler, boruya benzeyen ve motor bloğundaki silindirik yuvalarınasıkı geçirilerek veya döküm sırasında bloğa yerleştirilerek yerine sabitleştirilenelemanlardır. Kuru gömlek bloktaki yerine takılınca soğutma suyu ile temas etmez, ısıakışı gömlekten bloğun silindir duvarına ve oradan soğutma suyuna geçer. Aşınmaya,ısıya ve basınca dayanımını artırmak için, silindir bloğunda belirtilen katkı maddeleriilave edilmekte ve tav fırınlarında ısıl işlemle sertleştirilmektedir. Böylece, kompleblok yerine, sadece gömlekler daha kaliteli malzemeden imal edilerek, dayanımlarıyükseltilmiş olur.Kuru gömlek takılan bloktaki silindirik yuvalar gömlek çapından 0.02-0.05 mmdaha küçük yapılır. Bu ölçüye sıkılık payı denir. Kuru gömleklerin üst tarafından 5-8 mmyüksekliğinde ve gömlek dış çapından 2 - 4 mm daha büyük bir fatura vardır. Bloktada buna uygun yuva bulunur. Şekil 8.2'de kuru gömlek kesit resmi görülmektedir.Gömlekler büyüklüklerine göre 1-5 tonluk basınçla yerine çakılır. Kuru gömleğin üstyüzeyi, blok yüzeyi ile aynı hizada veya gömlek yüzeyi blok yüzeyinden 0.02 mmyüksek olmalıdır. Silindirlerde aşınmanın en aza indirilebilmesi için genellikle izlenenyol, silindir yüzeylerinin sertleştirilmesidir. Pres blok imalatından sonra sertleştirilmeişlemi yapılır ve gömlekler yerine takıldıktan sonra Standard ölçüsüne göre torna edilirve/veya honlanırlar.