Motor gücü belirlenirken aşağıdaki uyanların dikkate alınması yararlıgörülmektedir:1. Tasarlanan <strong>motor</strong>, özel bir neden yoksa, asla aynı amaçla kullanımda olan<strong>motor</strong>lardan daha az güç verecek biçimde tasarlanmamalıdır.2. Motor, geliştirilebilir ve geliştirildiğinde daha fazla güç verebilir yapıdatasarlanmalıdır (örneğin, başlangıç tasarımında yeterli olan küçük çaplısupaplar, daha fazla güç ihtiyacı söz konusu olduğunda büyültülebilmelidir).3. Motor gücü, tasarıma karar verildiği andaki değil, <strong>motor</strong>un imalata hazırduruma geldiği andaki güç ihtiyacı göz önünde bulundurularak tespitedilmelidir.Yakıt ekonomisi her zaman arzu edilen bir özellik olmasına rağmen, <strong>motor</strong>unkullanım alanına göre, etkileyeceği diğer özellikler bakımından da değerlendirmeyapılmalıdır. Yakıt ekonomisi genellikle <strong>motor</strong>un özgül gücünü kötüleştirmektedir. Bunedenle, verilen bir güç için en ekonomik (verimli) <strong>motor</strong>, daha büyük, daha ağır vemuhtemelen daha pahalı bir <strong>motor</strong> olacaktır.Yakıt ekonomisi, <strong>motor</strong>un kullanım faktörü yükseldikçe daha önemli halegelmektedir. Kullanım faktörü (f u );(6.1)eşitliğiyle belirlenebilir. Burada;tır.ÖRNEK PROBLEM 6.1Anma gücü 100 kW olan <strong>motor</strong>a sahip bir otomobil, günde iki saat ve ortalama20 kW güçle kullanılıyorsa, bu otomobilin kullanım faktörü kaçtır? Aynı otomobilin,günde dört saat ve ortalama 30 kW güçle kullanılması halinde kullanım faktörü neolur?5
Aynı otomobilin, günde dört saat ve ortalama 30 kW güçle kullanılması halindekullanım faktörü;0,0167 x 3 = 0,0501yani ilk duruma göre üç katı kadar aitmiş olacaktır.En uygun <strong>motor</strong> tipiİhtiyaca en uygun <strong>motor</strong> tipinin hangisi olduğu sorusunun cevaplanmasısayesinde, aslında birçok durumda kullanılan yakıt türü kararlaştırılır. Benzin<strong>motor</strong>ları, güç ağırlıklarının ve maliyetlerinin düşük, ivme yeteneklerinin yüksek,bakımlarının kolay olmasının yanı sıra, daha sessiz, titreşimsiz, egzoz dumansız veözellikle soğuk havalarda daha kolay çalışmaları, benzinin de daha az kötü kokuluolması gibi nedenlerle, otomobillerde ve 75 kW gücün altında güç gerektiren diğeralanlarda, çoğunlukla diesel <strong>motor</strong>una tercih edilmektedirler.Büyük taşıtlar için gerekli olan gücü sağlamak üzere, daha büyük boyutlu <strong>motor</strong>tasarlamak gerekmektedir. Ancak, geniş silindir ölçüsünün detonasyona olan olumsuzetkisi nedeniyle, büyük silindir çaplı buji ile ateşlemeli <strong>motor</strong>u tasarlamak son derecegüçtür. Bu nedenle, bazı doğal gaz yakıt kullananlar hariç, imal edilmiş ve silindir çapı150 mm'den daha büyük olan buji ile ateşlemeli <strong>motor</strong> sayısı, yok denecek kadar azdır.Bu yüzden, büyük güçleri gerektiren alanlarda, diesel <strong>motor</strong>u alternatifsiz halegelmektedir. Diesel <strong>motor</strong>unun buji ile ateşlemeli <strong>motor</strong> karşısındaki diğer önemli biravantajı da yakıt ekonomisidir.Uygun süperşarj kullanımı ile, diesel <strong>motor</strong>unun boyut ve ağırlığı, benzinli<strong>motor</strong>la bir ölçüde rekabet edebilir düzeye gelmekte, ancak diğer olumsuzluklarıdevam etmektedir.Daha önce de belirtildiği gibi, düşük yakıt tüketimi ve düşük yakıt fiyatınınekonomik değeri, büyük oranda kullanım faktörüne bağımlıdır. Bu nedenle, kullanımfaktörü düşük olan hizmetlerde eğilim daha çok benzin <strong>motor</strong>u, kullanım faktörüyüksek olan hizmetlerde ise daha çok diesel <strong>motor</strong>u yönündedir. Bu yüzden, ticariolmayan otomobiller, küçük deniz botları, çim biçme makinaları, vb. kişiselhizmetlerde kullanılan araçlarda, buji ile ateşlemeli <strong>motor</strong>lar daha çokkullanılmaktadır. Ancak, yüksek yakıt fiyatları nedeniyle, diesel <strong>motor</strong>lu otomobillerinkullanım oranı da dikkate değer oranda altmıştır (1984 yılında Avrupa'da %17).Motorun iki zamanlı veya dört zamanlı olması konusunda uygun bir tercihyapmadan önce, iki zamanlı <strong>motor</strong>ların yaygın olarak kullanılmakta olduğu iki alanadikkat etmek yararlı olabilir. Bu alanlar, küçük buji ile ateşlemeli <strong>motor</strong>ların genelliklekullanıldığı motosikletler, deniz botu <strong>motor</strong>ları, hafif portatif <strong>motor</strong>ları, çim biçmemakinaları, ağaç testereleri, vb. ile ortadan büyük boylara kadar diesel ve gaz<strong>motor</strong>larıdır. Küçük iki zamanlı buji ile ateşlemeli <strong>motor</strong>ların tercih edilmesindegenellikle şu özellikler etkili olmaktadır:6
- Page 1 and 2: MOTORTASARIMINAGİRİŞ
- Page 3 and 4: Diyagramdaki bu alan, bazı mühend
- Page 5: 6. Geliştirme çalışmasının ta
- Page 9 and 10: Soğutma sistemiMotor silindirlerin
- Page 11 and 12: ömür beklentisi ve motorun genel
- Page 13 and 14: 1. Hizmet tipi,2. Yakıt tipi,3. An
- Page 15 and 16: arasındadır. Hız azaldıkça ve
- Page 17 and 18: (6.17)(6.18)olur. Ortalama efektif
- Page 19 and 20: Litre Gücü
- Page 21 and 22: tır.İyilik derecesinin yükselmes
- Page 23 and 24: (6.32)eşitliği elde edilebilir.
- Page 25 and 26: ÖRNEK 6.2Dört zamanlı bir otomob
- Page 27 and 28: eşitliğiyle hesaplanabilir.c m i
- Page 29 and 30: Motor parçalarının imalinde kull
- Page 31 and 32: Kaldırıldığında parça eski bo
- Page 33 and 34: oluşabilir. Cıvatalar, pimler, mi
- Page 35 and 36: dır.Çizelge 7.1 Bazı malzemeleri
- Page 37 and 38: 7.2.7 TOKLUKTokluk, metalin kırıl
- Page 39 and 40: Beyaz dökme demir, sert ve kırıl
- Page 41 and 42: 7.3.3.3 YÜKSEK KARBONLU ÇELĠKLER
- Page 43 and 44: iyileştirmek amacıyla kullanılı
- Page 45 and 46: Şekil 7.5 Kompozit malzeme (sürt
- Page 47 and 48: sertlik ve sünekliktavı uygulanı
- Page 49 and 50: yüzey sertleştirmenin yanı sıra
- Page 51 and 52: Diesel motorlarında kullanılan ya
- Page 53 and 54: 8.1.1 YANMA ODASI TASARIMINI ETKĠL
- Page 55 and 56: yüzden, kama tıpı yanma odaları
- Page 57 and 58:
farklılıklar gösterirler. İki z
- Page 59 and 60:
Şekil 8.3’te ise bir yaş gömle
- Page 61 and 62:
Faturaların yüksekliği, silindir
- Page 63 and 64:
enzin motorları için;t cb =0,9Die
- Page 65 and 66:
= 1,2bulunur. M12 civata kullanıla
- Page 67 and 68:
Pistonun tepesi yanan karışımın
- Page 69 and 70:
Şekil 8.1 1 "de. buji ile ateşlem
- Page 71 and 72:
eşitliği kullanılabilir. Burada;
- Page 73 and 74:
Segman ağız aralığı, genellikl
- Page 75 and 76:
(8.13)olacaktır. Pistonda iki adet
- Page 77 and 78:
ÖRNEK PROBLEM 8.4Bir benzin motoru
- Page 79 and 80:
Şekil 8.16 dan, Δd max = 0.028 mm
- Page 81 and 82:
Şekil 8.19 Komple biyel kesitiBiye
- Page 83 and 84:
D (8-24)Burada;F 04 : Pistonun ÜÖ
- Page 85 and 86:
Biyel burcunun kalınlığı;(8.28)
- Page 87 and 88:
Bir krank milindeki ana muylularla
- Page 89 and 90:
(8.32)yazılırsa;(8.33)olur. Burad
- Page 91 and 92:
Supaplar genellikle austenitik çel
- Page 93 and 94:
Şekil 8.29 Supap ölçüleri.c gm
- Page 95 and 96:
Şekil 8.30 Harmonik kam eğrileri.
- Page 97 and 98:
8.8.2.2 KAM ÖLÇÜLERĠNĠN BELĠR
- Page 99 and 100:
Supapların simetrik kanılarda, k
- Page 101 and 102:
Buradan;vebulunur.1. KontrolBu değ
- Page 103 and 104:
dir.m 2 : Supap yayının kütlesi,
- Page 105 and 106:
f maX : Maksimum yay yolu (yayın s
- Page 107 and 108:
Yayın titreşim frekansı;
- Page 109:
Krank kolundaki eğilme gerilmesi;F
- Page 112 and 113:
Biyel gövdesi kesitinin boyutları
- Page 115 and 116:
YARDIMCISĠSTEMLER10.1 MANĠFOLDLAR
- Page 117 and 118:
sonucunda sağlanan ısı aynı zam
- Page 119 and 120:
(10.16)r : yakıtın yoğunluğu, (
- Page 121 and 122:
(10.25)Bu durumda, pompanın ana bo
- Page 123 and 124:
manifoldundaki dağıtımını kola
- Page 125 and 126:
a) Kısmi akışlı (bypass) filtre
- Page 127 and 128:
pozitif karter havalandırma (posit
- Page 129:
Contaların görevlerini başarıyl