332Krystyna Przybyłowska i inniBreak-up Testu, średnimi wielkościami komórek śródbłonka,gęstością tych komórek oraz średnim promieniemkrzywizny rogówki (tabela 7).Tab. 7. Różnice statystyczne między grupami badanymiBadane parametryGrupa noszącasoczewkiGrupa kontrolnaWartość PtestuGładkość/Przejrzystość rogówki moda 0,016 moda 0,000 0,10Test fluoresceinowy moda 0,036 moda 0,000 0,06Break-up test 0,06 0,05 0,01Grubość części środkowejrogówki T (mm) 0,552 ± 0,034 0,542 ± 0,028 0,08Średnia wielkość komórki śródbłonkaAVG (µm 2 ) 360,41 ± 52,69 339,23 ± 40,47 0,01Współczynnik zmienności CV (%) 25,1 ± 8,7 24,1 ± 7,5 0,52Gęstość komórek śródbłonka CD(liczba komórek/mm 2 ) 2828,33 ± 403,7 2989,28 ± 361,8 0,02Średni promień krzywizny rogówki (mm) 7,66 ± 0,22 7,81 ± 0,24 0,0007Wnioski1. Nie stwierdzono niekorzystnego wpływu aktualnienoszonych miękkich soczewek kontaktowych na funkcjęi stan narządu wzroku.2. W grupie noszącej soczewki kontaktowe stwierdzonozmniejszenie ilości komórek śródbłonka oraz zwiększenieich rozmiarów.3. Noszenie soczewek kontaktowych wpływa na zmianępromienia krzywizny rogówki.DyskusjaStwierdzenie braku wpływu współczynnika Dk nastrukturę i funkcję rogówki, w świetle przeprowadzonychprzez nas badań, sugeruje, że zmiany zachodzące w rogówcemogą zależeć również od innych czynników, mianowicie:typu soczewki, stopnia jej uwodnienia, dopasowania doindywidualnych cech oka, materiału i geometrii soczewki,systemu dezynfekcji, a nawet higieny osobistej stosującegosoczewki. Wykazanie zmian morfometrycznych rogówkibez jednoznacznego określenia wpływu wartości Dk, możerównież nasuwać taki wniosek, że obecnie najczęściej stosowanesoczewki kontaktowe są wciąż niewystarczającotlenoprzepuszczalne. Dopiero włączenie odpowiednio dużejpopulacji osób noszących soczewki o Dk powyżej 100(10 -11 ) j. mogłoby wykazać istotny wpływ tego parametruna stan rogówki.Na podstawie naszych badań nie wykazałyśmy równieżwpływu czasu noszenia soczewek na rogówkę. Podobnewyniki przedstawił w swojej pracy Nieuwendaal [7] i Mc-Mahon [13]. Prawdopodobne wyjaśnienie może być takie,iż większość morfologicznych i funkcjonalnych zmianzachodzi dopiero po upływie pierwszych dziesięciu latnoszenia soczewek, ponadto zmiany te pozostają mniej lubbardziej stabilne, gdy noszenie jest kontynuowane. Średniczas noszenia soczewek badanej przez nas populacji wynosiłznacznie mniej, tj. 3,91 ± 2,93 lat i mógł być zbyt krótki,aby mieć wpływ na morfologię i funkcję rogówki.Pomimo że badane osoby stosowały różne soczewkikontaktowe o różnym trybie ich noszenia, to jednak nieudało się nam znaleźć zależności między tymi parametramia strukturą rogówki. Można zatem przypuszczać,że częstość wymiany soczewek, jak i sposób ich noszenia,nie ma wpływu na stan morfotyczny rogówki.Jedynym wyjątkiem okazał się wpływ sposobu noszeniana średnią wielkość komórek śródbłonka (AVG)i liczbę (CD). Jednak niemożliwe było dokładne zbadanietej zależności ze względu na zbyt małą liczbę osóbsporadycznie noszących soczewki.Wykazane przez nas zmiany struktury monowarstwyśródbłonka są trudne. Zwiększenia średniej wielkościkomórek (AVG 360,41 µm 2 ) i zmniejszenia ich liczby(CD 2828,33 komórek/mm 2 ) w grupie osób noszącychsoczewki, w porównaniu do grupy kontrolnej (odpowiednio339,23 µm 2 i 2989,28 komórek/mm 2 ), nie wykazali wswoich badaniach ani Holden [9] ani Patel [14]. NatomiastSchoessler [10] znalazł nieznaczny spadek wartości CD,jednak nie zdołał udowodnić swoich wniosków statystycznie.Badania wykonane przez Hondę [11] oraz VanHorna [12] wykazują zdolność komórek śródbłonka dozmiany ich morfologii, wydłużania i rozszerzania się wwyniku minimalnych nawet urazów śródbłonka. Takąprzebudowę struktury monowarstwy umożliwia obecnośćmikrofilamentów w jej komórkach. Jako przyczynę takichzmian śródbłonka Holden [9] oraz Mac Rae [8] podajeprzewlekły obrzęk rogówki, będący wynikiem hipoksjinabłonka wywołanej obecnością soczewki. Uzasadnionezatem jest poszukiwanie materiałów o coraz większejtlenoprzepuszczalności (Dk).Statystyczne opracowanie naszych danych nie potwierdziłowystępowania zwiększonego polimegatyzmuwśród osób noszących soczewki, który wykazany zostałprzez wielu badaczy, między innymi Holdena [9] i Patela[14]. Prawdopodobnie większość zbadanych przez nasosób nosiła soczewki zbyt krótko, aby wyraźnie zaznaczyłsię u nich wzrost wartości CV (25,1% ± 8,7).Zwiększenie wartości AVG, wykazane powyżej, możeświadczyć o zaczynającej się rozwijać różnorodnościrozmiarów komórek śródbłonka.
Wpływ noszenia miękkich soczewek kontaktowych o różnym współczynniku gazoprzepuszczalności Dk ... 333Polimegatyzm śródbłonka może być wskaźnikiemniestabilności lub zaburzenia monowarstwy, której regularneheksagonalne komórki stanowią najbardziej stabilnągeometrycznie i termodynamicznie strukturę. Niektórebadania, takie jak Mac Rae’a [8] i Nieuwendaala [7],wykazują istotny polimegatyzm, jak również polimorfizmśródbłonka. Pomimo iż nie dowodzą one jednoznacznieprzyczyny takich zmian, to wskazują na hipoksjęjako najbardziej prawdopodobny powód przebudowywarstwy śródbłonka.Zmiany struktury śródbłonka są ważne dla osób, którew przyszłości mogą zostać poddane operacyjnemu leczeniuschorzeń gałki ocznej. Każdy zabieg chirurgiczny powodujeuszkodzenie i następowe zmiany w monowarstwie śródbłonka,dlatego u osób noszących soczewki zaburzonastruktura tej warstwy, może mieć wpływ na przebieg pooperacyjny.Ponadto doskonalsza jakość współcześniestosowanych soczewek kontaktowych może zmniejszaćryzyko tego rodzaju powikłań.Przeprowadzone przez nas badania grubości częściśrodkowej rogówki nie wykazały statystycznie istotnychróżnic między grupami: noszących i nie noszących soczewkikontaktowe. Holden ze współpracownikami wykazał istnieniezarówno obrzęku, który z czasem ustępuje, jak i scieńczeniewarstwy nabłonka oraz istoty właściwej rogówki.Zmiany te są następstwem noszenia soczewek kontaktowych,które powodują niedotlenienie rogówki. Obrzękowisprzyja przewaga metabolizmu beztlenowego i zwiększonasynteza kwasu mlekowego, który wywołuje wzrost ciśnieniaosmotycznego w obrębie rogówki i następcze odwodnieniekomórek. Z kolei scieńczenie warstw rogówki wywołanejest tym, że zaburzenia w dostępie do tlenu pociągają zasobą upośledzone zdolności podziałowe komórek podstawnychnabłonka oraz keratocytów istoty właściwej. Wraz zescieńczeniem nabłonka wzrasta ryzyko infekcji bakteryjnej.W grupie osób noszących soczewki kontaktowe niestwierdzono zmiany grubości centralnej rogówki, co możewskazywać na kompensowanie obrzęku rozpoczynającymsię zmniejszaniem grubości warstw rogówki.Z przeprowadzonych badań wynika wniosek o istnieniuniestabilności filmu łzowego spowodowanego obecnościąsoczewek kontaktowych. Jednak, zachodzące w filmiełzowym zmiany ilościowe i jakościowe, nie wpływająznacząco ani na gładkość, ani przejrzystość rogówki zbadanychprzez nas osób. Glasson i wsp. [15] wykazali, że wprzypadku noszenia soczewek niestabilność filmu łzowegowynika z uszkodzenia przedniej powierzchni nabłonkarogówki oraz zaburzeń warstwy mucyny i że wszystkie tezmiany wpływają niekorzystnie nie tylko na rogówkę, alepogarszają także komfort noszenia soczewek.Otrzymane przez nas wyniki, dotyczące zmniejszeniapromienia krzywizny przedniej powierzchni rogówki uosób noszących soczewki, mogą być wynikiem wpływumodelującego soczewki na rogówkę. Podobne wyniki uzyskaliw niezależnych badaniach Pflugfelder [2] oraz Bars[3]. Zjawisko to jest wykorzystywane w jednej z metodkorekcji wad refrakcji – ortokeratologii. Niektórzy naukowcy,między innymi Holden [9], dowodzą, że zmiany wywołanenoszeniem soczewek są odwracalne po zaprzestaniuich stosowania. W przypadku, gdy przerwanie aplikacjisoczewek jest niepożądane, działania niekorzystne mogąbyć zminimalizowane poprzez takie dopasowanie rodzaju,kształtu i trybu noszenia soczewek, które zmniejszy stopieńzmian morfometrycznych rogówki oraz zapewni możliwienajdłuższy czas ich codziennego stosowania.Piśmiennictwo1. Perry S. Binder, H. Dwight Cavanagh, Dan Jones, StevenKramer, Richard Lembach, Michael Lemp, J. James Rowsey,Casimir A. Swinger: Cornea, refractive surgery, and contactlens. Trans. New Orleans Academy Ophthalmol., 1983.2. Liu Z., Pflugfelder S.C.: The effects of long-term contact lenswear on corneal thickness, curvature, and surface regularity.Ophthalmology, 2000 Jan.3. Yeniad Bars, Yigit Bulent, Issever Halim, Bilgin Lale Kozer:Effects of Contact Lenses on Corneal Thickness and CornealCurvature During Usage. Eye & Contact Lens: Science &Clinical Practice. October 2003, 29(4), 223–229.4. Pankowska B., Wojciechowska I.: Soczewki kontaktowe.Wyd. Volumed 1994.5. Szymankiewicz S.: Soczewki kontaktowe korekcyjne i leczniczepowikłania. Wyd. Unia 19976. Stamler J.: Contact Lens Complications eMedicine 2004.7. Nieuwendaal C.P., Odenthal M.T.P., Kok J.H.C., VenemaH.W., Oosting J., Riemslag F.C.C., Kijlstra A.: Morphologyand function of the corneal endothelium after long-term contactlens wear. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci., 1994, 37, 7.8. Scott M. Mac Rae, Mamoru Matsuda i wsp.: The effects ofhard and soft contact lenses on the corneal endothelium. AJO,1986, 102, 50–57.9. Holden B.A., Sweeney D.F., Vannas A. i wsp.: Effects oflong-term contact lens wear on the human cornea. Invest.Ophthalmol. Vis. Sci., 1985.10. Schoessler J.P.: Corneal endotelial polymegathism associatedwith extended wear. Int. Contact Lens Clinic, 1983, 10, 148.11. Honda H., Ogita Y., Higuchi S. i wsp.: Cell movement in aliving mammalian tissue. J. Morph., 1982, 174, 25.12. Van Horn D.L., Hyndiuk R.A.: Endothelial wound repair inprimate cornea. Exp. Eye Res., 1975, 21, 113.13. McMahon T., Polse K., McNamara N.: Long-term PMMAcontact lenswear reduces corneal function. Invest. Ophthalmol.Vis. Sci., 1993, 34, 1008.14. Patel S.V., McLaren J.W., Hodge D.O., Bourne M.W.: Confocalmicroscopy in vivo in corneas of long-term contact lenswearers. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci., 2002, 43, 4.15. Gasson M.J., Stapleton F., Keay L. i wsp.: Differences in clinicalparameters and tear film of tolerant and intolerant contactlens wearers. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci., 2003, 44, 12,5116–24.
- Page 2 and 3: REDAKTOR NACZELNYEDITOR IN CHIEFpro
- Page 4 and 5: 312Bartosz Sokół i innipodpotylic
- Page 8 and 9: 316Anna Bryl i inniNadmierna stymul
- Page 10 and 11: 318Anna Bryl i inniTab. 1. Wskaźni
- Page 12 and 13: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 320-3
- Page 14 and 15: 322Łukasz Bartkowiak i innikrotnie
- Page 16 and 17: 324Patrycja Gula, Wojmir Ziętkowia
- Page 18 and 19: 326Patrycja Gula, Wojmir Ziętkowia
- Page 20 and 21: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 328-3
- Page 22 and 23: 330Krystyna Przybyłowska i inniWyk
- Page 26 and 27: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 334-3
- Page 28 and 29: 336Teresa Seidler, Milena GryzaTabe
- Page 30 and 31: 338Teresa Seidler, Milena Gryzaspo
- Page 32 and 33: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 340-3
- Page 34 and 35: 342Barbara Stawińska-Witoszyńska
- Page 36 and 37: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 344-3
- Page 38 and 39: 346Irena Maniecka-Bryła, Marek Bry
- Page 40 and 41: 348Irena Maniecka-Bryła, Marek Bry
- Page 42 and 43: 350Irena Maniecka-Bryła, Marek Bry
- Page 44 and 45: 352Wojciech Kapała, Jerzy Skrobisz
- Page 46 and 47: 354Wojciech Kapała, Jerzy Skrobisz
- Page 48 and 49: 356Wojciech Kapała, Jerzy Skrobisz
- Page 50 and 51: 358Wojciech Kapała, Jerzy Skrobisz
- Page 52 and 53: 368Wiesław Kalupanych nie przejawi
- Page 54 and 55: 370Wiesław Kalupa20018016014012010
- Page 56 and 57: 372Teresa Kosicka, Hanna Kara-PerzI
- Page 58 and 59: 374Teresa Kosicka, Hanna Kara-Perz
- Page 60 and 61: 376Teresa Kosicka, Hanna Kara-Perzn
- Page 62 and 63: 2Teresa Kosicka, Hanna Kara-Perz
- Page 64 and 65: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 378-3
- Page 66 and 67: Agnieszka Wyrwińska i inni 380minu
- Page 68 and 69: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 382-3
- Page 70 and 71: Beata Kosińska 384ocena endoskopow
- Page 72 and 73: Beata Kosińska 386ty białek osocz
- Page 74 and 75:
Beata Kosińska 38821. Frewin R.J.,
- Page 76 and 77:
390Anna Wawrocka, Maciej Krawczyńs
- Page 78 and 79:
392Anna Wawrocka, Maciej Krawczyńs
- Page 80 and 81:
Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 394-3
- Page 82 and 83:
Ewa Zeyland-Malawka, Elżbieta Prę
- Page 84 and 85:
Ewa Zeyland-Malawka, Elżbieta Prę
- Page 86 and 87:
400Aleksandra Kuligowska, Grażyna
- Page 88 and 89:
402Aleksandra Kuligowska, Grażyna
- Page 90 and 91:
Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 404-4
- Page 92 and 93:
Dominik Dytfeld i inni 406skopii (M
- Page 94 and 95:
408Marcin Wieczorek i inniratykę p
- Page 96 and 97:
410Marcin Wieczorek i inniTab. 1. S
- Page 98 and 99:
412Marcin Wieczorek i inniSchisandr
- Page 101 and 102:
Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 407-4
- Page 103 and 104:
INSTRUCTIONS TO AUTHORSGeneral1. No