NOWINY LEKARSKIE 4 - Nowiny Lekarskie - UMP

Oczekiwania pacjentów hospitalizowanych w oddziale chirurgii trybem planowym względem zespołu lekarskiego ... 355współczesnych pacjentów, którzy w badaniu autorów niniejszegoartykułu podali, że oczekują od lekarza udanegoprzeprowadzenia operacji. Kontrowersje może jedyniebudzić różnica w odsetku badanych postulujących danącechę u lekarza: fachowość w badaniu N. Chmielnickiegopostulowało, jako pożądaną cechę u lekarza 31% respondentów,zaś w naszym badaniu 93% badanych. Różnica tamoże wynikać z faktu, że badania N. Chmielnickiego byłyprzeprowadzone na czterech oddziałach szpitalnych (oddziałchorób wewnętrznych, chirurgia, neurologia, położnictwo),zaś nasze badanie wyłącznie na oddziale chirurgii,gdzie znaczenie udanego przeprowadzenia zabiegu operacyjnegodla ankietowanych chorych jest bardzo duże.Ważną kwestią do rozważenia jest postulowane przezpacjentów informowanie ich przez lekarza zarówno przedzabiegiem operacyjnym, jak i po zabiegu operacyjnymo kwestiach związanych z leczeniem operacyjnym, czyzalecanym sposobie postępowania z raną pooperacyjną poprzeprowadzeniu zabiegu. Jak wykazano w niniejszymbadaniu przedoperacyjna rozmowa z lekarzem jest dlapacjentów bardzo ważna, tj. 71% ankietowanych nadało jejznaczenie bardzo duże, zaś pozostałe 29% znaczenie duże.Wyniki te są tym istotne, gdyż jak sygnalizuje M. Gabrielprawie połowa operowanych pacjentów w Polsce nie zdajesobie sprawy z zakresu oraz możliwych następstw proponowanegoim leczenia operacyjnego, także prawie połowapacjentów wykazuje brak podstawowej wiedzy będącejprzyczyną ich hospitalizacji [9]. Jak pokazują wyniki różnychbadań, chorzy od lekarzy pragną uzyskać wiedzydotyczącej rozpoznania ich choroby, przebiegu leczeniai rokowania [10], a także informacji dotyczących istotyzabiegu operacyjnego i stosowanego podczas niego znieczulenia.Należy jednak zauważyć, że u pacjentów pomimodeklaracji pozyskania pełnej informacji na temat samejoperacji i znieczulenia, a także ich ewentualnych powikłańlęk, jaki towarzyszy chorym podczas hospitalizacji, a któryw sposób szczególny jest nasilony przed zabiegiem operacyjnym,nie zawsze ulega zmniejszeniu chyba, że uzyskaneinformacje zwiększą przekonanie o pełnej kontroli sytuacji,w jakiej się znajdą. Jak podkreśla J.N. Cashman, pacjenciparadoksalnie wydają się być bardziej zainteresowani pooperacyjnymiwyznacznikami zdrowienia (np. możliwościąspożywania posiłków po zabiegu etc.) niż słuchaniem o powikłaniachanestezji i operacji [11]. Znalazło to potwierdzeniew naszych badaniach: 27% ankietowanych chciałabyć poinformowana przed zabiegiem operacyjnym przezlekarza o ewentualnych powikłaniach związanych z operacją,zaś 34% wskazało, że oczekuje konkretnych informacjio zabiegu operacyjnym, a dalsze 10% było zainteresowanychczasem trwania pooperacyjnej rekonwalescencji.Należy również przedyskutować fakt jak ankietowanipacjenci postrzegają członków zespołu pielęgniarskiego i wjakim zakresie oczekują od nich informacji. Jak wynikaz naszych badań pacjenci od członków zespołu pielęgniarskiegooczekują przede wszystkim zdolności manualnych(96%), zaś dopiero w dalszej kolejności gotowości i umiejętnościprzekazywania przez pielęgniarkę informacji medycznych(56%) oraz uprzejmości (54%), życzliwości(49%) czy troskliwości (45%). Dla ankietowanych przeznas pacjentów umiejętności manualne pielęgniarki są ważnew wysokim stopniu – 92% bardzo dużym a 7% dużym.Wyniki te są po części zbieżne z wynikami badań N.Chmielnickiego. Jak wykazał on w swoim badaniu pacjenciod pielęgniarek trzydzieści lat temu oczekiwali serdeczności(34%), a dopiero potem fachowości (25%) [1]. Funkcjaedukacyjna pielęgniarki została tym samym przesunięta nadalszy plan, czyniąc z pielęgniarki osobę, która ma przedewszystkim realizować powierzone jej czynności techniczne(manualne). W pełni obrazuje to fakt, że zaledwie 1/3 pacjentów(34%) w naszym badaniu potrafiła wskazać, jakichinformacji oczekuje od pielęgniarki przed planowym zabiegiemoperacyjnym, a ponad połowa badanych przez naschorych (66%) nie potrafiła sprecyzować własnych oczekiwańodnośnie wsparcia informacyjnego, które może byćudzielane przez pielęgniarkę przed zabiegiem operacyjnym.Dodatkowo, jak wykazaliśmy, zaledwie 1/3 pacjentów(27%) oczekuje od pielęgniarek informacji związanych z zalecanympostępowaniem poszpitalnym. O niskim zapotrzebowaniuchorych na wsparcie informacyjne od pielęgniarekświadczą też wyniki innych badań. Przykładowo można tupodać badanie, jakie było przeprowadzone wśród pacjentówz chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy w 1995roku (n = 67). Jak wynika z tego badania niewielu pacjentów(zaledwie 9%) postrzegało pielęgniarki jako osobykompetentne, które mogłyby świadczyć wsparcie informacyjne,oczekując takiego wsparcia głównie ze strony lekarza[12]. Z drugiej jednak strony istnieją dane, które mówią,że od pielęgniarek i położnych chorzy pragną uzyskaćwiedzę na temat samopielęgnacji, procedury przygotowaniado badania, zabiegu operacyjnego, określenia jak mają siępo nim zachowywać oraz informacji dotyczących zalecanegopostępowania dietetycznego [13]. Przedstawione przeznas dane są zatem dyskusyjne, gdyż przedstawiają pogląd oniskim zapotrzebowaniu na informacje od członków zespołupielęgniarskiego przez hospitalizowanych pacjentów.Zdaniem autorów niniejszego artykułu, należałoby zweryfikowaćotrzymane w tym badaniu dane dotyczące funkcjiedukacyjnej pielęgniarki poprzez przeprowadzenie w późniejszymokresie czasu kolejnych badań na oddziale nawiększej grupie badawczej lub też przeprowadzenie badańna analogicznym oddziale zabiegowym w innym szpitalu.Wydaje się to tym słuszne, że jak napisała J. Ciok: „Pielęgniarkize względu na najczęstszy kontakt z pacjentem,mają do odegrania istotną rolę w procesie edukacji” [14].Funkcja edukacyjna pielęgniarki, podkreślają inni badacze,odgrywa dość dużą rolę i w istotny sposób uzupełnia oddziaływanialekarza, jak i wpływ rodziny [15]. W przyszłościnależałoby zatem zweryfikować otrzymane tu dane i ponownieokreślić zapotrzebowanie chorych na informacje odczłonków zespołów pielęgniarskich.Warte uwagi są również wypowiedzi w temacie oczekiwańhospitalizowanych pacjentów odnośnie warunkówlokalowych, w jakich ma przebiegach leczenie. Pacjenci,zapytani o warunki lokalowe podczas hospitalizacji w szpitalupublicznym, zwracają najczęściej uwagę na łatwą dostępnośćdo toalety (82%), ogólną czystość oddziału (69%)