NOWINY LEKARSKIE 4 - Nowiny Lekarskie - UMP

Choroby neurodegeneracyjne powodowane przez ekspansję powtórzeń trójnukleotydowych 393CAG jest większa, tym wcześniej pojawiają się objawychorobowe.Objawy kliniczne HD to: pląsawicze ruchy mimowolne,spowolnienie ruchów celowych, zaburzenia poznawcze,zaburzenia psychiatryczne oraz postępująceotępienie [10]. Badanie komputerowe mózgu może wykazaćcechy zaniku jądra ogoniastego. Zmiany neuropatologicznepojawiają się z opóźnieniem w stosunku doobjawów klinicznych. Choroba ma charakter postępujący.Zwykle chorzy umierają w ciągu 17 lat od pojawieniasię pierwszych objawów. U około 3% początek chorobyprzypada przed 15. rokiem życia [9].4. Ataksje rdzeniowo-móżdżkowe SCA (ang. spinocerebellarataxia)Autosomalne dominujące ataksje rdzeniowo-móżdżkowe(ADCA ang. autosomal dominant cerebellar ataxias)spowodowane są ekspansją powtórzeń CAG [11].Do momentu odkrycia genów, których mutacje są przyczynątej grupy ataksji, ich podział budził kontrowersjeprzede wszystkim ze względu na duże podobieństwoobjawów fenotypowych. Różnicowanie wyłącznie napodstawie badań klinicznych ataksji typu 1, 2 czy 3zawsze jest obarczone błędem (charakterystykę poszczególnychataksji przedstawiono w tabeli 1.). Bezspornądiagnozę można postawić tylko na podstawie badańmolekularnych. Typ I ataksji rdzeniowo-móżdżkowejSCA1 stanowi 50% spośród wszystkich typów ataksjirdzeniowo-móżdżkowych [9]. Pierwsze objawy SCA1występują zwykle w czwartej lub piątej dekadzie życiai polegają na pojawieniu się ataksji móżdżkowej orazporażenia spastycznego. Objawy chorobowe towarzysząceataksjom rdzeniowo-móżdżkowym to: zanik mięśni,przykurcze mięśni, porażenie mięśni oka (oftalmoplegia)oraz różne zaburzenia wrodzone [12].5. Dystrofia miotoniczna – DM (ang. myotonic dystrophy)DM jest najczęstszym mięśniowym zaburzeniemwystępującym u osób dorosłych. Dziedziczona jest wsposób autosomalny dominujący, mutacja odpowiedzialnaza tę chorobę to ekspansja powtórzeń CTG w regionie3’ UTR genu DMPK. Początek choroby przypada na latamłodzieńcze i polega na postępującym osłabieniu mięśni,szczególnie mięśni twarzy, mostkowo-obojczykowosutkowychoraz mięśni odsiebnych kończyn. Pojawiająsię trudności w rozluźnieniu zaciśniętych dłoni. Najczęstszepowikłania to: zaćma (85% chorych), łysienieczołowe oraz hipogonadyzm z zanikiem jąder u mężczyzn.W miarę rozwoju choroby mogą pojawiać się:zmiany barwnikowe na dnie oka, zaburzenia układubodźcoprzewodzącego serca oraz po około 15–20 latachtrwania choroby ciężkie kalectwo fizyczne. Częstośćwystępowania choroby to 1:7500 urodzeń [9].Piśmiennictwo1. Słomski R. (red.): Przykłady analiz DNA. WydawnictwoAkademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego, Poznań2001.2. Mitas M. i wsp.: The trinucleotide repeat sequence d(CGG)15 forms a heat – stable hairpin containing. Biochemistry,1995, 34, 12803–12811.3. Harper P.S. i wsp.: Anticipation in myotonic dystrophy: newlight on an old problem. Am. J. Hum. Genet., 1992, 51, 10–16.4. Usdin K., Grabczyk E.: DNA repeat expansions and humandisease. CMLS, 2000, 57, 914–931.5. Steinbach P. i wsp.: The DMPK gene of severely affectedmyotonic dystrophy patients is hypermethylated proximal tothe largely expanded CTG repeat. Am. J. Hum. Genet., 1998,62, 278–285.6. Galvao R. i wsp.: Triplet repeats, RNA secondary structureand toxic gain-of-function models for pathogenesis. BrainResearch Bulletin, 2001, 56, 191–201.7. Gaspar C. i wsp.: CAG tract of MJD-1 may be prone to frameshiftscausing polyalanine accumulation. Hum. Mol. Gen.,2000, 9, 1957–1966.8. Ashley C.T. i wsp.: FMR1 protein: conserved RNP familydomains and selective RNA binding. Science, 1993, 262,563–566.9. Connor M., Ferguson-Smith M.: Podstawy genetyki medycznej.Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 1998.10. Carmichael J. i wsp.: Bacterial and yeast chaperones reduceboth aggregate formation and cell death in mammalian cellmodels of Huntington’s disease. PNAS, 2000, 97, 9701–9705.11. Ichikawa Y. i wsp.: The genomic structure and expression ofMJD the Machado-Joseph disease gene. J. Hum. Genet.,2001, 46, 413–422.12. Burk K. i wsp.: Autosomal dominant cerebellar ataxia type Iclinical features and MRI in families with SCA1, SCA2 andSCA3. Brain, 1996, 119, 1497–1505.