NOWINY LEKARSKIE 4 - Nowiny Lekarskie - UMP

Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 399–403ALEKSANDRA KULIGOWSKA, GRAŻYNA JARZĄBEKMIEJSCE SEKSUALNOŚCI DZIECIĘCEJ W TEORII OSOBOWOŚCI ZYGMUNTA FREUDACHILDHOOD SEXUALITY IN FREUD’S PSYCHOANALYSISKlinika Ginekologii Katedry Perinatologii i GinekologiiAkademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w PoznaniuKierownik Kliniki: dr hab. med. Zbigniew FriebeStreszczenieSeksualność człowieka jest sferą emocji i zachowań, których biologicznym celem jest współżycie seksualne. Seksualność modyfikuje całokształtzachowań społecznych człowieka. Rozwój psychoseksualny jest integralną częścią rozwoju płciowego kobiety i mężczyzny. Na przełomiewieków XIX i XX, Freud po raz pierwszy zwrócił uwagę na fakt, że już od początku życia człowieka zaczyna się jego rozwój psychoseksualny,że „dziecko jest istotą seksualną”.SŁOWA KLUCZOWE: seksualność, psychoanaliza, dzieciństwo, rozwój.SummaryIn Freud’s psychoanalysis (XIX/XX Century), childhood represents a very important time in sexual development. It is the time when psychologicchanges accentuate the differences between males and females. Human sexuality is influenced by biologic, psychologic factors and socioculturalnorms.KEY WORDS: sexuality, psychoanalysis, childhood, development.1. Początki psychologii w XIX wieku. Pierwsze praceZygmunta FreudaDzieje psychologii jako samodzielnie funkcjonującejnauki nie są zbyt długie, bo jako poważna dziedzina wiedzywyodrębniła się ona w Niemczech XIX wieku. Jednak wtedyjej istota oddalona była znacznie od tego jak dziś ją rozumiemy.Psycholog pojmowany współcześnie jako lekarzludzkiej duszy w stuleciu XIX zajmował się głównie przyczynamiczłowieczych udręk, ale badając je w oparciu o całyskomplikowany ciąg procesów chemiczno-biologicznychzachodzących w organizmie. I tak np. wzrokowe wrażeniabarw wiązane były z fotochemicznymi zmianami w siatkówceoka. Takie podejście pozwalało ułożyć szereg elementarnychzdarzeń, wyjaśnianych w prostej wykładniprocesu przyczynowo-skutkowego, które połączone ze sobąeksplikowały zjawiska złożone. Dziewiętnastowieczna psychologiabadała więc wrażenia, a nie odbieranie wrażeń.Szybko znaleźli się oponenci takiego podejścia do psyche.Począwszy od skrajnych, uważających, że psychologia z racjiprzedmiotu swoich badań nie może podlegać metodomnaukowym, poprzez tych, którzy wskazywali na jej niedostatki.„Dla zrozumienia człowieczej głębi ważne są bowiemaktywne procesy, a nie pasywne treści lub tylko procesyzachodzące w narządach zmysłowych, które można wykorzystaćdopiero post factum” podnosili przeciwnicy. Pozatym: szukanie prawdziwej przyczyny choroby ludzkiejduszy nie może sprowadzać się tylko do chemii umysłu, jakczęsto określano raczkującą XIX-wieczną psychologię.Tymczasem na fali naukowych dysput pojawił sięZygmunt Freud. Urodził się w 1856 roku we Freiberguna Morawach. Nie od razu zajął się też badaniem ludzkiegoumysłu.Nie pociągały mnie – z wyjątkiem psychiatrii – właściwedziały medyczne. Studiami medycznymi zajmowałemsię bardzo opieszale; dopiero w roku 1881, ze sporymwięc opóźnieniem, zostałem promowany na doktorawszech nauk lekarskich – pisał Freud w swoim „Wizerunkuwłasnym” [1]. Poza tym jakiś czas pracował jeszczew laboratorium fizjologicznym, gdy wreszcie kiepskiepołożenie materialne zmusiło go do porzuceniakariery teoretycznej.Opuściłem laboratorium i wstąpiłem do Szpitala Powszechnegojako wolontariusz. Po pewnym czasie zostałemtam mianowany asystentem i pracowałem na różnychoddziałach [2]. W ciągu kilku następnych lat pracyasystenta szpitalnego Freud opublikował szereg spostrzeżeńo przypadkach schorzeń organicznych układu nerwowego,które stanęły wówczas w centrum jego zainteresowań.Wiosną 1885 roku otrzymał docenturę z neuropatologii napodstawie swoich rozpraw histologicznych i klinicznych.Dziś Freud jest prawdopodobnie jednym z nielicznychludzi, którego nazwisko jest powszechnie znanei właściwie utożsamiane – z psychologią. Mniejsza o całynawał towarzyszących temu stereotypów, uogólnień,czy zwykłego braku wiedzy.„Po raz pierwszy przedstawiłem rozwój i treść psychoanalizyw roku 1909 w pięciu wykładach wygłoszonychw Clark University” – pisał [3].Psychoanaliza, której Freud jest twórcą, nadal funkcjonujeniczym wiedza tajemna lub po prostu oszustwo –przywołane stanowiska są dość skrajne, mimo to szczególnieto drugie żywo dyskutowane jest w literaturzenaukowej [4]. Tymczasem psychoanalizę można uznać zapewną interpretację zjawisk psychicznych, rodzaj her-