412Marcin Wieczorek i inniSchisandra propinqua Schisandraceae Chiny i Azja Pd-wsch. kwas manwuweizynowy (steroid)Simaba multiflora Simaroubaceae Gujana Francuska 13,18-dehydro-6-alfa senecjoiloksychaparryna(terpenoid)Solanum dulcamara Solanaceae Europa i Ameryka Pn. nieznanySpathelia sorbifolia Rutaceae Jamajka metylosorbifolina,spateliachromenStizophyllum riparium Bignoniaceae Peru stizofilina (steroid)Strebulus asper Moraceae Tajlandia mansonina (steroid),streblozyd (steroid)Strychnos usambarensis Loganiaceae Centralna Afryka akagerynadihydrouzambarenzyd,hydroksyuzambaryna,strychnopentamina,strychnofilina,uzambaryna,uzambarenzyna (alkaloidy)Taxus mairei Taxaceae Chiny taksamairyny A & B (terpenoidy),Thalictrum sessile Ranunculaceae Chiny, Tajwan berberyna, liriodeninae, oksoushinsunina,thalikarpina (alkaloidy)Tripterygium regelii Celastraceae Chiny regelina (terpenoid),regelinol (terpenoid),triptolid (alkaloid)Vismia spp. Guttiferae Wenezuela acetylowismion B,desacetylowismion A,wismion A & B,Wikstroemia elliptica Thymelaeaceae Hawaje dafnoretyna (flawan),larycyrezinol (aromatyczny),metoksylaricirezinol (aromatyczny),syringarezinol (aromatyczny),umbelliferon (chinon)Wisteria brachybotrys Leguminosae Japonia afromozyna (flawan)Yucca glauca Liliaceae Zachodnie USAi MeksykWodne ekstrakty wykazują aktywnośćprzeciwko kom. B16 czerniaka u myszypowiedzialną za aktywację płytek krwi i powstawaniekurczących naczynia prostanoidów. Najciekawszą jednakwłaściwością tego polifenolu jest działanie antymutagennepoprzez ochronę kwasów nukleinowych przedniszczącym działaniem wolnych rodników tlenowych i utlenionych– w reakcjach metabolicznych I fazy – ksenobiotyków.Predysponuje to ten związek do stania się w niedługimczasie cennym preparatem ochraniającym organizmprzed ekspozycją na kancerogeny [15]. Wyciągz czerwonego wina jest dostępny na razie w handlu internetowym.Niewykluczone, że zażywanie resweratrolustanie się wkrótce rodzajem mody, tak jak to było doniedawna z ekstraktem z pestek grejpfruta.10.2. Polifenole herbaty zielonej. Znany od wiekówi ceniony – zwłaszcza w krajach wschodu – napar ześwieżych liści herbaty chińskiej okazuje się skutecznympreparatem chemoprewencyjnym i antykancerogennym.Udowodniono, że blokuje on cytochrom P-450, a dodatkowoblokuje transkrypcję genu p53, co w przypadkuosobników ze zmutowaną postacią tego genu chroniprzed onkogenezą, szczególnie w komórkach skóry i jelitagrubego. Być może związki znajdujące się w liściachherbaty zapobiegają powstawaniu nowotworów prostaty.Intensywne badania trwają [16].10.3. Proste fenole i kwasy fenolowe, takie jak:p-krezol (czarne jagody, maliny), wanilina (mąka popularnychzbóż), gallotaniny i kwasy galusowe (szeregsurowców, np. kora dębu) [17].10.4. Pochodne kwasu hydroksycynamonowego:kwas p-kumarowy, ferulowy i ich glukozydy, znajdującesię w owocach jabłoni i gruszy oraz kwas kawowy, pochodzącyze świeżych ziaren kawy [17].10.5. Flawonoidy: bardzo obszerna i niezwykle szerokoreprezentowana grupa związków (trudno wymienićroślinę, która by ich nie posiadała). Flawonoidy są znanejako związki antyoksydacyjne od co najmniej pół wieku.W tej chwili prowadzi się intensywne badania tej grupypod kątem hamowania rozwoju nowotworów. Ponieważ
Rozwój badań nad wykorzystaniem substancji pochodzenia roślinnego w terapii nowotworów 413trudno przechodzą z jelita do krwi, ich spożywanie zapobiegarozwojowi tak rozprzestrzenionych w populacjiświatowej nowotworów, jak rak jelita grubego czy odbytnicy[17, 18].10.6. Izotiocyjaniany i ich glukozydy to związki znajdującesię w popularnych warzywach z rodziny Krzyżowych(kapusta, szpinak, kalafior, brokuły, gorczyca i in.).Poza tym stosunkowo łatwo można je otrzymać laboratoryjnie.Wykazano, że aktywnie hamują proliferację rakapłuc, raka nabłonka jamy nosowej, raka przełyku, czerniakai innych nowotworów poprzez blokowanie enzymów związanychz cytochromem P-450, wzmagając jednocześniedziałanie enzymów detoksykacyjnych, takich jak transferazaglutationu. Izotiocyjaniany bada się w tym kierunku jużod wczesnych lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku [17].11. Vilcacora – rewelacja czy oszustwo?Mało kto nie słyszał o rzekomych zbawiennych dlacierpiących na raka właściwościach pewnej peruwiańskiejrośliny zwanej Vilcacorą. O popularności tego zielaświadczy choćby liczba stron internetowych jemu poświęconych.W ogromnej większości ich autorzy zachwalająwyciąg z Vilcacory jako niezwykle skuteczny,uniwersalny lek przeciwko nowotworom. Czy roślina tato rzeczywiście cudowne odkrycie w medycynie?Historia tropikalnego pnącza Uncaria tomentosa ozwyczajowej nazwie Vilcacora lub Cat’s Claw (ang.: kocipazur) wiąże się z osobą polskiego zakonnika Ojca EdmundaSzeligi. W 1930 roku w wieku 24 lat wyjechał on doPeru w celach misyjnych. Tam – jak sam mówił – uczyłIndian wiary, a oni uczyli go dżungli. Poznał właściwościlecznicze wielu nieznanych Europejczykom gatunkówroślin, w tym owego pnącza. Po sukcesach terapeutycznych(odnotowane przypadki wyleczenia nowotworów mózgui czerniaków) podjął decyzję o zaprezentowaniu cudownejrośliny światu. W tym celu założył z pomocą „pewnegowpływowego biznesmena” Instytut Fitoterapii Andyjskiej.Do dnia dzisiejszego z usług Instytutu skorzystało około 35tys. chorych z całego świata.Wyciąg z Uncaria tomentosa, poza dwiema grupamialkaloidów o właściwościach przeciwskurczowych, zawierasubstancje, których aktywność farmakologiczna klasyfikujeten lek do grupy antykancerogenów. Są to mianowicieszeroko rozpowszechnione w świecie roślinnym antyutleniacze:polifenole, flawonoidy. Skład chemiczny wyciąguw żaden sposób nie uprawnia do nazywania go lekiemzwalczającym nowotwory [19, 20]. Co prawda, niektórebadania dowodzą, jakoby wyciąg ten pobudzał apoptozękomórek nowotworowych, ale są to dane niezweryfikowaneprzez niezależną placówkę badawczą. Niestety, handelVilcacorą to dochodowy biznes, zważywszy na fakt, że2-miesięczna kuracja kosztuje 15 dolarów amerykańskich.W 1994 r. preparat został zatwierdzony przez WHO jakolek wspomagający terapię onkologiczną.Vilcacora nie jest cudownym lekiem przeciwnowotworowym.Nie jest też do końca oszustwem – stosowanarozsądnie wraz z odpowiednią terapią pomaga wleczeniu. W tym miejscu rodzi się poważny dylematetyczny dla lekarza. Czy zamiast drogiej Vilcacory nieproponować pacjentowi diety bogatej w rodzime warzywai owoce? Z drugiej strony – jak wiadomo nie od dziś– wiara czyni cuda, więc może kto wierzy w uzdrawiającąmoc zioła niech sobie je zażywa?Piśmiennictwo1. Rembieliński R.: Historia farmacji. Państwowy Zakład WydawnictwLekarskich, Warszawa 1963, 28–45.2. Hartwell J.L., Kelly M.G.: The biological effects and thechemical composition of podophyllin. J. Natl. Cancer Inst.,1954, 14, 968.3. Hande K.R.: Etoposide: four decades of development of a topoisomeraseII inhibitor. Eur. J. Cancer A, 1998, 34, 1514–1521.4. Zając M., Pawełczyk E.: Chemia leków. Wydawnictwa UczelnianeAkademii Medycznej w Poznaniu, Poznań 2000,757–789.5. Locatelli C., Petrolini V., Varango C. i wsp.: Colchicine poisoningfrom accidental ingestion of colchicum autumnaleleaves. Toxicol. Lett., 1998, 95, 79.6. Skarżewski J.: Wprowadzenie do syntezy organicznej. WydawnictwoNaukowe PWN, Warszawa 1999, 302–308.7. Bissery M.: Preclinical pharmacology of docetaxel. Eur. J.Cancer, 1995, 31, 1–6.8. Gidding C.E.M., Kellie S.J., Kamps W.A. i wsp.: Vincristinerevisited. Crit. J. Oncology/Hematology, 1999, 29, 267–287.9. Aapro M.S., Harper P., Johnson S.A. i wsp.: Developmentsin cytotoxic hemotherapy: advances in treatment utilizing vinorelbine.Crit. J. Oncology/Hematology, 2001, 40, 251–263.10. Gerrits C.J.H., Burris H., Schellens J.H.M. i wsp.: Five daysof oral topotecan (Hycamtin®), a phase I and pharmacologicalstudy in adult Patients with solid tumors. Eur. J. CancerA, 1998, 34, 1030–1035.11. O’Reilly S., Rowinsky E.K.: The clinical status of irinotecan(CPT-11), a novel water soluble camptothecin analogue: Crit.Rev. Oncology/Hematology, 1996, 24, 47–70.12. Khan R.M., Mlungwana S.M.: 5-Hydroxylapachol: a cytotoxicagent from Tectona grandis. Phytochemistry, 1999, 50,439–442.13. Zuo V., Supino R., Righetti S.C. i wsp.: Selective cytotoxicityof betulinic acid on tumor cell lines, but not on normalcells. Cancer Lett., 2002, 175, 17–25.14. Hashimoto F., Kashiwada Y., Cosentino L.M. i wsp.: Anti-AIDS agents-XXVII. Synthesis and anti-HIV activity of betulinicacid and dihydrobetulinic acid Derivatives. Bioorg.Med. Chem., 1997, 5, 2133–2143.15. Fremont L.: Biological effects of resveratrol. Life Sci., 2000,66, 663–673.16. Suganoma M., Okabe S., Sueoka N. i wsp.: Green tea andcancer chemoprevention. Mutat. Res., 1999, 428, 339–344.17. Greenwald P., Clifford C.K., Milner J.A.: Diet and cancerprevention. Eur. J. Cancer, 2001, 37, 948–965.18. Peterson J., Dwyer J.: Flavonoids: dietary occurrence and biochemicalactivity. Nutr. Res., 1998, 18, 1995–2018.19. Keplinger K., Laus G., Wurm M. i wsp.: Uncaria tomentosa– Ethnomedicinal use and new pharmacological, toxicologicaland botanical results. J. Ethnopharm., 1998, 64, 23–34.20. Santa Maria A., Lopez A., Diaz M.M. i wsp.: Evaluation ofthe toxicity of Uncaria tomentosa by bioassays in vitro.J. Ethnopharm., 1997, 57, 183–187.
- Page 2 and 3:
REDAKTOR NACZELNYEDITOR IN CHIEFpro
- Page 4 and 5:
312Bartosz Sokół i innipodpotylic
- Page 8 and 9:
316Anna Bryl i inniNadmierna stymul
- Page 10 and 11:
318Anna Bryl i inniTab. 1. Wskaźni
- Page 12 and 13:
Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 320-3
- Page 14 and 15:
322Łukasz Bartkowiak i innikrotnie
- Page 16 and 17:
324Patrycja Gula, Wojmir Ziętkowia
- Page 18 and 19:
326Patrycja Gula, Wojmir Ziętkowia
- Page 20 and 21:
Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 328-3
- Page 22 and 23:
330Krystyna Przybyłowska i inniWyk
- Page 24 and 25:
332Krystyna Przybyłowska i inniBre
- Page 26 and 27:
Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 334-3
- Page 28 and 29:
336Teresa Seidler, Milena GryzaTabe
- Page 30 and 31:
338Teresa Seidler, Milena Gryzaspo
- Page 32 and 33:
Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 340-3
- Page 34 and 35:
342Barbara Stawińska-Witoszyńska
- Page 36 and 37:
Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 344-3
- Page 38 and 39:
346Irena Maniecka-Bryła, Marek Bry
- Page 40 and 41:
348Irena Maniecka-Bryła, Marek Bry
- Page 42 and 43:
350Irena Maniecka-Bryła, Marek Bry
- Page 44 and 45:
352Wojciech Kapała, Jerzy Skrobisz
- Page 46 and 47:
354Wojciech Kapała, Jerzy Skrobisz
- Page 48 and 49: 356Wojciech Kapała, Jerzy Skrobisz
- Page 50 and 51: 358Wojciech Kapała, Jerzy Skrobisz
- Page 52 and 53: 368Wiesław Kalupanych nie przejawi
- Page 54 and 55: 370Wiesław Kalupa20018016014012010
- Page 56 and 57: 372Teresa Kosicka, Hanna Kara-PerzI
- Page 58 and 59: 374Teresa Kosicka, Hanna Kara-Perz
- Page 60 and 61: 376Teresa Kosicka, Hanna Kara-Perzn
- Page 62 and 63: 2Teresa Kosicka, Hanna Kara-Perz
- Page 64 and 65: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 378-3
- Page 66 and 67: Agnieszka Wyrwińska i inni 380minu
- Page 68 and 69: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 382-3
- Page 70 and 71: Beata Kosińska 384ocena endoskopow
- Page 72 and 73: Beata Kosińska 386ty białek osocz
- Page 74 and 75: Beata Kosińska 38821. Frewin R.J.,
- Page 76 and 77: 390Anna Wawrocka, Maciej Krawczyńs
- Page 78 and 79: 392Anna Wawrocka, Maciej Krawczyńs
- Page 80 and 81: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 394-3
- Page 82 and 83: Ewa Zeyland-Malawka, Elżbieta Prę
- Page 84 and 85: Ewa Zeyland-Malawka, Elżbieta Prę
- Page 86 and 87: 400Aleksandra Kuligowska, Grażyna
- Page 88 and 89: 402Aleksandra Kuligowska, Grażyna
- Page 90 and 91: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 404-4
- Page 92 and 93: Dominik Dytfeld i inni 406skopii (M
- Page 94 and 95: 408Marcin Wieczorek i inniratykę p
- Page 96 and 97: 410Marcin Wieczorek i inniTab. 1. S
- Page 101 and 102: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 407-4
- Page 103 and 104: INSTRUCTIONS TO AUTHORSGeneral1. No