NOWINY LEKARSKIE 4 - Nowiny Lekarskie - UMP

Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 404–406DOMINIK DYTFELD, WOJCIECH DYSZKIEWICZ, ROMAN K. MEISSNERROZWÓJ POMOSTOWANIA AORTALNO-WIEŃCOWEGOORAZ SPOSOBÓW ŚRÓDOPERACYJNEJ PROTEKCJI MIĘŚNIA SERCOWEGODEVELOPMENT OF CORONARY ARTERY BYPASS GRAFTINGAND METHODS OF INTRAOPERATIVE PROTECTION OF CARDIAC MUSCLEKatedra Kardio-TorakochirurgiiAkademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w PoznaniuKierownik: prof. dr hab. Wojciech DyszkiewiczStreszczenieWprowadzenie w 1953 roku krążenia pozaustrojowego, hipotermii oraz w latach sześćdziesiątych XX wieku kardioplegii umożliwiło ogromnypostęp w kardiochirurgii. Pierwszy zabieg pomostowania aortalno-wieńcowego w 1967 roku dał początek chirurgii wieńcowej stanowiącej wpoczątkach XXI wieku 80% zabiegów kardiochirurgicznych. Krążenie pozaustrojowe zapewniło chirurgowi komfort operowania wiotkiegoi nieruchomego serca, jednak wiązało się z różnymi powikłaniami, takimi jak: niewydolność nerek, niedokrwienne uszkodzenie mięśnia sercowegooraz centralnego układu nerwowego. W związku z tym zaczęto wykonywać, w określonych sytuacjach, mniej inwazyjne zabiegi pomostowaniaaortalno-wieńcowego bez użycia krążenia pozaustrojowego, z dostępu przez sternotomię (OPCAB) lub z innych jeszcze mniej inwazyjnychdostępów (MIDCAB). Zabiegi te, w połączeniu z angioplastyką jako tzw. zabiegi hybrydowe, stwarzały możliwość pełnejrewaskularyzacji mięśnia sercowego przy minimalnych uszkodzeniach serca i innych organów. Obok doskonalenia metod chirurgicznych poszukiwanotakże substancji, które mogłyby wywierać ochronny wpływ na mięsień sercowy podczas zabiegów pomostowania aortalnowieńcowego.Zwrócono uwagę na odkrytą w 1993 roku adrenomedullinę, która poprzez optymalizację warunków hemodynamicznych (efektsystemowy) oraz hamowanie wytwarzania wolnych rodników, a także enzymów aktywujących apoptozę (efekt metaboliczny) najprawdopodobniejogranicza uszkodzenie mięśnia sercowego zależne od reperfuzji po niedokrwieniu (Ischemia/Reperfusion Injury). Udowodnienie tej tezyumożliwiłoby w najbliższej przyszłości terapeutyczne zastosowanie tego peptydu.SŁOWA KLUCZOWE: kardioprotekcja, adrenomedullina, krążenie pozaustrojowe, historia pomostowania aortalno-wieńcowego.SummaryIntroducing extracorporeal circulation (ECC) in 1953, hypothermia and cardioplegia – in the sixties of the 20 th century – cardiology made a greatprogress in cardiac surgery. The first coronary artery bypass grafting (CABG) in 1967 has initiated coronary artery surgery, which in 21 st centurymakes 80% of cardiac surgery procedures. ECC allows cardiac surgeon to operate on relaxed and immobile heart. However, it is blamed forserious complications related to this procedure, such as renal insufficiency, ischemic damage of the heart muscle and central nervous system.Thus, in certain conditions, less invasive CABG operations, without use of ECC, are performed. Surgical accesses through sternotomy or lateralthoracotomy are used. Such procedures, in combination with angioplasty (so called hybrid procedures) give chance of full revascularisation ofcardiac muscle, making minimal damage to other organs and to the heart itself. Along with the improvement of cardiac surgical procedures,compounds of potentially cardioprotective features are being of high interest. One of the most widely studied is adrenomedullin (ADM),a peptide discovered in 1993. Several lines of evidence suggest that ADM improves hemodynamic conditions (systemic effect), inhibits productionof apoptosis activating enzymes and ROS (Reactive Oxygen Species) synthesis (metabolic effect) and therefore may limit the area of damaged- due to ischemia reperfusion injury – myocardium. Proving the beneficial actions of ADM may lead to its therapeutic use in the future.KEY WORDS: adrenomedullin, CABG, cardioprotection, history of CABG.Pomostowanie aortalno-wieńcowe u osób z zaawansowanąchorobą wieńcową stało się w latach siedemdziesiątychXX wieku uznaną metodą leczniczą poprawiającąja-kość życia i obniżającą śmiertelność. By operacje pomostowaniaaortalno-wieńcowego mogły mieć miejsce w codziennejpraktyce, należało rozwinąć szereg technik operacyjnych,głównie dotyczących zabezpieczenia mięśniasercowego przed uszkodzeniem niedokrwiennym.Kardiochirurgia miała niezwykle trudne początki. Nietylko problemy techniczne, ale także mentalne i psychiczneuniemożliwiały rozwój chirurgii serca. O oporach w podejmowaniuzabiegów na otwartym sercu świadczą słowawielkiego chirurga XIX wieku T. Billrotha: „Chirurg, któryodważa się operować serce nie może liczyć na szacunekkolegów.”Początkowo próby operowania serca związane byłyz urazami. Pierwszą udaną operację serca przeprowadził9 września 1895 roku we Frankfurcie nad Menem LudwigRehn, który zaszył ranę kłutą serca zadaną trzy dni wcześniejdwudziestodwuletniemu Wilhelmowi Justusowi [1].W Polsce podobny zabieg wykonał po raz pierwszy 25marca 1900 roku Ignacy Watten [2]. Wcześniej próby zaopatrywaniaran serca wykonywał na zwierzętach w latachosiemdziesiątych XIX wieku M.H. Block w Gdańsku.Rozwój kardiochirurgii uwarunkowany był postępamiw zakresie techniki operacyjnej, technologii materiałowej,farmakologii oraz diagnostyki chorób serca. W 1902 rokuA. Carrel opracował szew naczyniowy, w 1915 roku JayMacLean odkrył heparynę, a w roku 1885 Sidney Ringeropracował skład roztworu podawanego dożylnie, który