NOWINY LEKARSKIE 4 - Nowiny Lekarskie - UMP

Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 378–381AGNIESZKA WYRWIŃSKA 1 , MACIEJ SIEWIŃSKI 2 , PIOTR NOWACZKIEWICZ 3 , LECH TORLIŃSKI 1PROTEAZY CYSTEINOWE ORAZ ICH AUTOGENNE INHIBITORYW CHOROBACH NOWOTWOROWYCHCZĘŚĆ II. METODY OZNACZANIA AKTYWNOŚĆI PEPTYDAZ CYSTEINOWYCHORAZ ICH INHIBITORÓWCYSTEINE PROTEINASES AND THEIR AUTOGENOUS INHIBITORS IN NEOPLASTIC DISEASESPART II: METHODS OF DETERMINATION OF CYSTEINE PEPTIDASES AND THEIR INHIBITORS1 Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w PoznaniuKierownik: prof. dr hab. med. Lech Torliński2 Zakład Nauk Podstawowych Akademii Medycznej we WrocławiuKierownik: dr hab. n. med. Maciej Siewiński3 Katedra i Klinika Urologii Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w PoznaniuKierownik: prof. dr hab. med. Zbigniew KwiasStreszczenieW części I artykułu przedstawiliśmy aktualne dane na temat potencjalnych możliwości wykorzystania oznaczeń aktywności proteaz cysteinowychi/lub ich inhibitorów w różnych chorobach nowotworowych na podstawie przeglądu wybranych prac badawczych. Proteazy cysteinowezaangażowane są w procesy karcinogenezy na wielu poziomach – uczestniczą w transformacji nowotworowej, inwazji, powstawaniuprzerzutów, angiogenezy a także na poziomie kaspazy 3 w procesie apoptozy. Wyniki większości badań potwierdzają możliwość zastosowaniapomiaru aktywności endopeptydaz cysteinowych jako markerów „agresywności nowotworów” oraz poziomu ich inhibitorów jakomarkerów „obronności” organizmu w diagnostyce oraz monitorowaniu rutynowych metod terapii. Najbardziej popularne i najszerzej dostępnepozostają różne metody laboratoryjne z wykorzystaniem płynów ustrojowych, choć możliwe jest także wykorzystanie materiałówtkankowych oraz stosowanie różnych technik immunologicznych, immunohistochemicznych i opartych o nowe osiągnięcia genetyki molekularnej.Część II pracy zawiera przegląd metod badawczych oraz dokładniejsze omówienie najczęściej stosowanych, na podstawie dostępnegopiśmiennictwa i doświadczeń własnych autorów.SŁOWA KLUCZOWE: proteazy cysteinowe, inhibitory cysteinowych peptydaz, metody.SummaryThe first part of our article discussed potential applications of assays of cysteine peptidases and of their inhibitors in oncological diagnostics.Cysteine peptidases play an important role at many levels of carcinogenesis – neoplastic transformation, invasion, metastasis, angiogenesisand apoptosis. The majority of studies revealed activity of cysteine proteinases as markers of “aggressiveness” and cysteine proteinasesinhibitors as markers of “defensiveness” of human body in the diagnostics and therapy monitoring. The most popular and available arevarious laboratory methods involving body fluids, but some tissue materials can be used as well. Many immunological and immunohistochemicaltechnics and molecular genetics are used also. The second part of our paper contains a review of investigation methods and fullparticulars of the most popular ones, based on available data and authors’ own experience.KEY WORDS: cysteine peptidases, autogenous inhibitors, methods.WstępW części I artykułu przybliżyliśmy czytelnikowi podstawowewiadomości na temat udziału proteaz cysteinowychi ich inhibitorów w karcinogenezie oraz możliwościwykorzystania oznaczeń ich aktywności w różnych chorobach,w tym nowotworach. Proteazy cysteinowe zaangażowanesą w procesy kancerogenezy na wielu poziomach –uczestniczą w transformacji nowotworowej, inwazji, powstawaniuprzerzutów, angiogenezie i apoptozie, a wynikiwskazują na zastosowania pomiaru aktywności endopeptydazcysteinowych jako markerów „agresywności nowotworów”oraz poziomu inhibitorów peptydaz cysteinowychjako markerów „obronności” organizmu. Badania te mogąznaleźć zastosowanie w diagnostyce oraz monitorowaniuterapii. W części II pracy pragniemy przedstawić metodybadawcze oznaczania aktywności cysteinowych peptydazoraz ich inhibitorów. Dokładniej omówimy metodykę techniklaboratoryjnych, jako najczęściej stosowanych, wspominającjednak także wybrane metody immunologicznei genetyczne.1. Oznaczanie aktywności enzymów proteolitycznychmetodą kolorymetrycznąMateriał biologiczny: Płyny ustrojowe: surowica, ślina(np. w chorobach przyzębia [1], nowotworach głowy i szyi[2]), mocz, płyn wysiękowy, płyn mózgowo-rdzeniowy,nasienie. Do śliny dodaje się środek hamujący rozwój florybakteryjnej (np. 0,02% azydek sodu). Pobrane od pacjentówpróbki odwirowuje się, odrzucając osad. Tak przygotowanymateriał można zamrażać i przechowywać w niskiejtemp. (od -20 do -40°C) do czasu badania. Metodą tą