374Teresa Kosicka, Hanna Kara-Perzżenia ciśnienia rozkurczowego poniżej 90 mmHg dawkileków były podwyższane odpowiednio do 20 mg/dobęlub 60 mg/dobę. Czas obserwacji wynosił 12 miesięcy,podczas których okresowo kontrolowano ciśnienie tętnicze,czynność serca i stężenie noradrenaliny. W obugrupach obserwowano porównywalną redukcję ciśnieniatętniczego, nie zanotowano wpływu na czynność serca,natomiast różnice dotyczyły stężenia noradrenaliny.Wyraźny wzrost stężenia tego hormonu (+56 pg/ml wstosunku do grupy otrzymującej placebo, p < 0,05) dotyczyłtylko grupy leczonej nifedypiną GITS, co wskazujena odmienny wpływ ocenianych leków na aktywacjęukładu adrenergicznego.W innym badaniu [47] ocenie poddano wpływ lerkanidypinyi manidypiny na dobowy rytm ciśnienia u 53osób z nadciśnieniem tętniczym łagodnym lub umiarkowanym.Redukcja ciśnienia tętniczego podczas dniawynosiła 5,5%/5,6% w grupie manidypiny i 3,8%/6,6%w grupie lerkanidypiny. W odróżnieniu od lerkanidypiny,manidypina istotnie obniżyła podstawowy (-30%)i minimalny opór naczyniowy (-39%).Lerkanidypina okazała się lekiem o podobnej skutecznościterapeutycznej, jaką wykazuje powszechnie stosowanaw terapii nadciśnienia tętniczego amlodypina [48].Znalazło to potwierdzenie także w innym badaniu, w którymśrednie ciśnienie tętnicze skurczowe/rozkurczowe po 4tygodniach stosowania lerkanidypiny u pacjentów z nadciśnieniemtętniczym wynosiło 142,1/86,7 mmHg i prawienie różniło się od obserwowanego w grupie leczonej wanalogicznym czasie innymi dihydropirydynowymi pochodnymiA-Ca 2+ m.in. amlodypiną [49].B) Nadciśnienie tętnicze w starszym wiekuLerkanidypina okazała się również bardzo przydatnaw terapii izolowanego nadciśnienia skurczowego wstarszym wieku. W następstwie podawania tego leku (10mg/dobę) ponad 100 pacjentom z tą postacią nadciśnieniatętniczego (ciśnienie tętnicze skurczowe > = 160mmHg, rozkurczowe < 95 mmHg), po 100–160-dniowejobserwacji, zanotowano porównywalny efekt hipotensyjnyz obserwowanym w wyniku terapii 2 mg lacydypinyna dobę [50].Podobnie w badaniu o akronimie ELLE [51] istotnąstatystycznie redukcję ciśnienia tętniczego w grupie osóbstarszych (powyżej 65. roku życia) obserwowano podczasstosowania trzech różnych A-Ca 2+ należących do IIi III generacji, tj.: nifedypiny GITS (w początkowejdawce 30 mg/dobę), lacydypiny (w początkowej dawce2 mg/dobę) oraz lerkanidypiny (w początkowej dawce5 mg/dobę). W razie niedostatecznego efektu hipotensyjnego(po 2-tygodniowej terapii) dawki leków ulegałypodwojeniu. Czas obserwacji wynosił 6 miesięcy. Lekinie różniły się w zakresie redukcji ciśnienia skurczowego,natomiast obniżenie ciśnienia rozkurczowego byłobardziej zaznaczone w grupach leczonych lerkanidypiną(-18,3 mmHg) i nifedypiną GITS (-17,7 mmHg) niżlacydypiną (-16,6 mmHg). W innym badaniu [52], któredotyczyło 375 osób poniżej i 316 osób powyżej 65. rokużycia wykazano, iż lerkanidypina jest równie skutecznaw obu badanych podgrupach.C) Niewydolność nerekZ uwagi na korzystne nerkowe efekty działania, stosowanielerkanidypiny jest polecane u osób z niewydolnościąnerek i współistniejącym nadciśnieniem tętniczym. W badaniuRobles i wsp. [26] zastosowano lerkanidypinę u 175pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek, u którychmimo wcześniejszego leczenia inhibitorami konwertazyangiotensyny (u 63,4% pacjentów) lub antagonistami receptoraAT1 (u 36,6% pacjentów) nie uzyskano optymalnejredukcji ciśnienia tętniczego (< 130/85 mmHg). Skutecznośćtej łączonej z lerkanidypiną terapii oceniano po 1, 3 i 6miesiącach. W razie konieczności dodawano kolejny lekhipotensyjny (z wyłączeniem grupy diuretyków). U prawie90% pacjentów uzyskano istotną redukcję ciśnienia tętniczego(od 162 ± 17/93 ± 8,3 mmHg do 132 ± 12/78 ± 6mmHg). Nie zanotowano obniżenia stężenia kreatyniny wekrwi, lecz zaobserwowano istotny statystycznie wzrostklirensu kreatyniny (od 41,8 ± 16 ml/min do 45,8 ± 18ml/min, p = 0,019).III. Zastosowanie manidypiny w terapii nadciśnieniatętniczegoA) Nadciśnienie tętnicze łagodne i umiarkowanePodobnie jak w przypadku lerkanidypiny większośćbadań oceniających skuteczność manidypiny w leczeniunadciśnienia tętniczego dotyczyła pacjentów z łagodnymlub umiarkowanym stopniem tego schorzenia.W badaniu Fogari i wsp. [53] wynikiem 4-tygodniowejterapii manidypiną w dawkach 10, 20 lub 40 mg/dobęzastosowanej u 52 osób z nadciśnieniem tętniczym byłaistotna redukcja (w porównaniu z placebo) średniegociśnienia tętniczego skurczowego i rozkurczowego. Obniżenieciśnienia tętniczego zależało od dawki leku i wynosiłoodpowiednio: dla dawki 10 mg/dobę – 15 mmHgskurczowe ciśnienie tętnicze SBP, – 11 mmHg rozkurczoweciśnienie tętnicze DBP (p < 0,05 vs placebo), dladawki 20 mg/dobę – 26 mmHg SBP, – 15 mmHg DBP(p < 0,05 vs placebo) i dla dawki 40 mg/dobę – 27mmHg SBP, – 18 mmHg DBP (p < 0,05 vs placebo).Obniżenie ciśnienia tętniczego notowano po jednej dodwóch godzin od momentu podania, a efekt hipotensyjnyutrzymywał się przez 24 godziny z zachowaniem prawidłowejzmienności dobowego rytmu ciśnienia. Najwyższyodsetek pacjentów (90%), u których uzyskano optymalnąredukcję ciśnienia tętniczego dotyczył grupy, wktórej stosowano 20 mg manidypiny na dobę, niecogorszą efektywność leku zanotowano w przypadku podawaniadawki 40 mg/dobę (77%) i najsłabszą podczaspodawania 10 mg/dobę (46%).W jednym z dużych wieloośrodkowych badań [54]następstwem 12-miesięcznej terapii omawianym lekiem,w dawce 10 lub 20 mg/dobę, u osób z nadciśnieniemtętniczym łagodnym i umiarkowanym była istotna redukcjaciśnienia tętniczego skurczowego i rozkurczowego.Także inne obserwacje wykazały wysoką efektyw-
Nowe leki przeciwnadciśnieniowe z grupy antagonistów kanałów wapniowych (A-Ca 2+ ) 375ność terapeutyczną manidypiny w terapii omawianegoschorzenia [2, 55].Liczne badania potwierdziły także porównywalną z innymiA-Ca 2+ skuteczność hipotensyjną manidypiny wterapii nadciśnienia tętniczego łagodnego i umiarkowanego.W obejmującym prawie 500 pacjentów wieloośrodkowymbadaniu, trwającym 48 tygodni, uzyskano analogiczne spadkiciśnienia tętniczego w następstwie terapii manidypinąw dawce 10–20 mg/dobę i amlodypiną w dawce 5–10mg/dobę [56]. Nie zauważono także istotnych różnic wzakresie obniżania ciśnienia tętniczego skurczowego i rozkurczowego,między czterema 15-osobowymi grupami pacjentówz nadciśnieniem tętniczym łagodnym lub umiarkowanym,leczonymi manidypiną (dawka 10–20 mg/dobę)lub amlodypiną (5–10 mg/dobę) lub felodypiną (5–10mg/dobę) lub lacydypiną (4–6 mg/dobę) [40]. W badaniutym manidypina nie wpływała na czynność serca i stężenianoradrenaliny, felodypina podwyższyła oba parametry, natomiastw grupie leczonej amlodypiną zanotowano wzroststężenia noradrealiny. W innym [57], trwającym 12 tygodni,badaniu skuteczność hipotensyjna manidypiny (5–20mg/dobę) była porównywalna z obserwowaną podczasstosowania nikardypiny (10–20 mg/dobę).B) Nadciśnienie tętnicze w starszym wiekuJedno z dużych, wieloośrodkowych badań [58] potwierdziłowyraźną skuteczność stosowania manidypinyu osób starszych z nadciśnieniem tętniczym. Podawanietego leku w dawkach już od 5 mg/dobę powodowałoistotną redukcję ciśnienia tętniczego. Podobnie zadowalającewyniki uzyskano w 3-letnim badaniu oceniającymstosowanie manidypiny (10 mg/dobę lub 20 mg/dobę) wgrupie 70 starszych osób z nadciśnieniem tętniczym[59]. Istotne z praktycznego punktu widzenia jest, iż lekten także u osób w podeszłym wieku nie wpływa naczynność serca [9].C) Niewydolność nerekW trwającej 48 tygodni podwójnie ślepej próbie [42]oceniano skuteczność terapeutyczną manidypiny (10–20mg/dobę) i enalaprylu (10–20 mg/dobę) zastosowanychu pacjentów z niewydolnością nerek (klirens kreatyniny< 42 ml/min) ze współistniejącym nadciśnieniem tętniczym.W obu podgrupach (o podobnej liczebności –ponad 60 osób) wykazano porównywalną efektywność wzakresie zahamowania postępu niewydolności nerek.Zaobserwowano także istotną redukcję ciśnienia tętniczego,jednak silniej wyrażoną w grupie leczonej enalaprylem.W odróżnieniu od terapii enalaprylem, któryistotnie obniżył ilość traconego z moczem białka z 1,37g/dobę do 1,0 g/dobę, p < 0,05, manidypina nie spowodowałaredukcji białkomoczu. Ten ostatni fakt stoi wsprzeczności z wynikiem cytowanego już badania [22](patrz nerkowe efekty działania manidypiny), w którymograniczenie opornego na leczenie białkomoczu udałosię uzyskać dzięki zastosowaniu manidypiny.W innych badaniach porównywano skuteczność hipotensyjnąmanidypiny z powszechnie stosowanymi wterapii niewydolności nerek lekami hipotensyjnymi. Wykazanomiędzy innymi identyczny stopień redukcji ciśnieniaz uzyskanymi w następstwie terapii nifedypiną(manidypina 10–20 mg/dobę vs nifedypina 30–60 mg/dobę)[25] lub lizynoprylem (manidypina 10–20 mg/dobę vslizynopryl 10–20 mg/dobę) [11].IV. Efekty niepożądane działania manidypiny i lerkanidypinyBardzo ważnym aspektem badań z punktu widzeniastosowania leku w codziennej praktyce jest ocena częstościobjawów niepożądanych obserwowanych w przebieguleczenia. Jednym z najczęstszych zdarzeń niepożądanychnotowanych podczas stosowania nowszych generacji A-Ca 2+są obrzęki kończyn dolnych, co niejednokrotnie powodujekonieczność przerwania skutecznej hipotensyjnie terapii.Badacze zastanawiali się w jakim stopniu stosowanie lerkanidypinyi manidypiny obciążone jest powyższym powikłaniem.Wyniki prób okazały się wyjątkowo korzystne dlaobu leków. Okazało się bowiem, iż lerkanidypina zdecydowanierzadziej wywołuje obrzęki kończyn dolnych niżnp. amlodypina (9,8% w grupie lerkanidypiny vs 33,3% wgrupie amlodypiny, p = 0,011 [38, 60, 48] lub nifedypina(5,5% w grupie lerkanidypiny vs 6,6% w grupie nifedypiny)[45] czy felodypina (odpowiednio 5,5% vs 13%) [45].Rzadziej również pacjenci zgłaszają uczucie „ciężkościnóg” (12,2% w grupie lerkanidypiny vs 47,2% w grupieamlodypiny, p < 0,001).Wydaje się, że jeszcze mniejsze ryzyko wystąpieniaomawianego powikłania towarzyszy terapii manidypiną[47]. W przebiegu 3-miesięcznego stosowania manidypiny(10–20 mg/dobę) lub lerkanidypiny (10–20 mg/dobę)u 54 pacjentów z nadciśnieniem tętniczym istotny statystyczniewzrost objętości okolic kostek i stóp obserwowanotylko w grupie lerkanidypiny, gdzie wynosił on6,6% w stosunku do wielkości wyjściowej. Natomiast wgrupie leczonej manidypiną wzrost objętości nie przekroczył4,4%, co nie stanowiło znaczącej różnicy wporównaniu z początkiem terapii. Rzadziej także, wporównaniu z innymi pochodnymi dihydropirydyny,podczas stosowania lerkanidypiny i manidypiny notujesię wysypkę, rumień, bóle głowy i ogólne złe samopoczucie(p < 0,001) [49, 54]. Zauważono związek międzyczęstością objawów niepożądanych a dawką leku. Jedynymwymagającym hospitalizacji, lecz bardzo rzadkoobserwowanym po lerkanidypinie objawem niepożądanym,może być znacząca hipotensja.Manidypina i lerkanidypina, jako przedstawicielenajnowszej generacji A-Ca 2+ , są więc lekami o dobrejskuteczności hipotensyjnej i korzystnym profilu metabolicznym,nieznacznie różniącymi się efektami działania.Szczególnie polecane w terapii nadciśnienia tętniczegołagodnego i umiarkowanego, w nadciśnieniu tętniczymwieku starszego oraz u osób z upośledzoną funkcją nerekze współistniejącą hipertensją. Jednak faktem, któryzdecydowanie najmocniej przemawia za rozpowszechnieniemmanidypiny i lerkanidypiny w codziennej praktyce,jest istotnie mniejsza częstość zdarzeń niepożąda-
- Page 2 and 3:
REDAKTOR NACZELNYEDITOR IN CHIEFpro
- Page 4 and 5:
312Bartosz Sokół i innipodpotylic
- Page 8 and 9: 316Anna Bryl i inniNadmierna stymul
- Page 10 and 11: 318Anna Bryl i inniTab. 1. Wskaźni
- Page 12 and 13: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 320-3
- Page 14 and 15: 322Łukasz Bartkowiak i innikrotnie
- Page 16 and 17: 324Patrycja Gula, Wojmir Ziętkowia
- Page 18 and 19: 326Patrycja Gula, Wojmir Ziętkowia
- Page 20 and 21: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 328-3
- Page 22 and 23: 330Krystyna Przybyłowska i inniWyk
- Page 24 and 25: 332Krystyna Przybyłowska i inniBre
- Page 26 and 27: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 334-3
- Page 28 and 29: 336Teresa Seidler, Milena GryzaTabe
- Page 30 and 31: 338Teresa Seidler, Milena Gryzaspo
- Page 32 and 33: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 340-3
- Page 34 and 35: 342Barbara Stawińska-Witoszyńska
- Page 36 and 37: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 344-3
- Page 38 and 39: 346Irena Maniecka-Bryła, Marek Bry
- Page 40 and 41: 348Irena Maniecka-Bryła, Marek Bry
- Page 42 and 43: 350Irena Maniecka-Bryła, Marek Bry
- Page 44 and 45: 352Wojciech Kapała, Jerzy Skrobisz
- Page 46 and 47: 354Wojciech Kapała, Jerzy Skrobisz
- Page 48 and 49: 356Wojciech Kapała, Jerzy Skrobisz
- Page 50 and 51: 358Wojciech Kapała, Jerzy Skrobisz
- Page 52 and 53: 368Wiesław Kalupanych nie przejawi
- Page 54 and 55: 370Wiesław Kalupa20018016014012010
- Page 56 and 57: 372Teresa Kosicka, Hanna Kara-PerzI
- Page 60 and 61: 376Teresa Kosicka, Hanna Kara-Perzn
- Page 62 and 63: 2Teresa Kosicka, Hanna Kara-Perz
- Page 64 and 65: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 378-3
- Page 66 and 67: Agnieszka Wyrwińska i inni 380minu
- Page 68 and 69: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 382-3
- Page 70 and 71: Beata Kosińska 384ocena endoskopow
- Page 72 and 73: Beata Kosińska 386ty białek osocz
- Page 74 and 75: Beata Kosińska 38821. Frewin R.J.,
- Page 76 and 77: 390Anna Wawrocka, Maciej Krawczyńs
- Page 78 and 79: 392Anna Wawrocka, Maciej Krawczyńs
- Page 80 and 81: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 394-3
- Page 82 and 83: Ewa Zeyland-Malawka, Elżbieta Prę
- Page 84 and 85: Ewa Zeyland-Malawka, Elżbieta Prę
- Page 86 and 87: 400Aleksandra Kuligowska, Grażyna
- Page 88 and 89: 402Aleksandra Kuligowska, Grażyna
- Page 90 and 91: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 404-4
- Page 92 and 93: Dominik Dytfeld i inni 406skopii (M
- Page 94 and 95: 408Marcin Wieczorek i inniratykę p
- Page 96 and 97: 410Marcin Wieczorek i inniTab. 1. S
- Page 98 and 99: 412Marcin Wieczorek i inniSchisandr
- Page 101 and 102: Nowiny Lekarskie 2006, 75, 4, 407-4
- Page 103 and 104: INSTRUCTIONS TO AUTHORSGeneral1. No