Untitled - Śląska Biblioteka Cyfrowa

Zapach kobiety i zapach... mê¿czyzny...13Wizerunki te maj¹ zreszt¹ charakter archetypiczny. Takie dychotomiczneujmowanie istoty kobiecoœci wp³ynê³o na tradycyjne przypisywanie„p³ci piêknej” ról kulturowych: madonny i ladacznicy (por. L EWIÑSKI,1999: 110). Natomiast w tradycyjnym obrazowaniu mêskoœci brak owegoszczególnego rozdwojenia cechuj¹cego istotê kobiecoœci. Mê¿czyznama byæ odwa¿ny, dzielny, silny, energiczny, myœl¹cy, powa¿any i ceniony(por. TEODOROWICZ-HELLMAN, 2003: 19–25), ma byæ po prostu „prawdziwymmê¿czyzn¹”. Mimo ¿e kategoria owego „mê¿czyzny prawdziwego”2 pozostaje wci¹¿ wyobra¿eniem ponadczasowym, myœlenie o p³ciw kulturze, zw³aszcza w ostatnich dziesiêcioleciach XX wieku, uleg³o,tak¿e w Polsce, bardzo wyraŸnym przeobra¿eniom. Uczeni, reprezentuj¹cyró¿ne dziedziny nauki, dostrzegaj¹ coraz wyraŸniej, ¿e wspó³czesnakultura, kontynuuj¹c myœlenie tradycyjne, wyznacza tak¿e nowe role,wzory i oceny kobiecoœci // mêskoœci. Zmiany widaæ wyraŸnie w tekstachzarówno kultury wysokiej 3 , jak i kultury masowej (JÊDRZEJKO, 2003:119–136) 4 .Analizuj¹c wspó³czesne teksty reklamowe, Piotr H. LEWIÑSKI (1999:101–105) wskaza³ na istnienie kilku wizerunków kobiecoœci i mêskoœci,które okazuj¹ siê atrakcyjne dla odbiorców komunikatów kultury masowej.Kobieta najczêœciej jest uto¿samiona ze swoim cia³em (kobieta-cia-³o), jeœli nie jest bezwolnym symbolem seksu lub pe³nym inwencji ero-2„Mê¿czyzna prawdziwy” to idea, bêd¹ca wytworem naszych narodowych tradycjirycersko-szlacheckich, uzbrojona w unikalny, nawet w skali europejskiej, baga¿ patriotyzmu,a do tego, co tak¿e unikalne, dwornie ca³uj¹ca rêce p³ci uznawanej za s³absz¹.3Bo¿ena WITOSZ (2003: 100) tak charakteryzuje nowego mê¿czyznê: „[Literaturapolska – E.B.-P., K.S.-S.] stworzy³a nowy portret mê¿a i ojca, którego cechy nie s¹opozycyjne wobec kategorii kobiecoœci. To mê¿czyzna, który wraz z kobiet¹ prze¿ywaokres ci¹¿y, asystuje przy narodzinach dziecka [...] i buduje emocjonalne relacje z nowonarodzonym dzieckiem. To¿samoœæ mê¿czyzny ulepion¹ z patriarchalnych schematówburz¹ tak¿e obrazy, jeœli mo¿na tak to okreœliæ, »mê¿czyzny udomowionego« [...]. Zasygnalizowanetu próby estetyczne zacieraj¹ granice miêdzy spo³eczn¹ przestrzeni¹ kobietyi mê¿czyzny oraz kulturowymi rolami, jakie obu p³ciom przychodzi pe³niæ [...]”.4Ewa JÊDRZEJKO (2003: 132) w przywo³ywanym artykule s³usznie zwraca uwagêna rolê, jak¹ w procesie przeobra¿eñ myœlenia o kobiecoœci i mêskoœci, pe³ni¹ „ró¿negorodzaju ruchy i ideologie »ponowoczesne«, okreœlane i oceniane, mniej lub bardziejs³usznie, jako feministyczne”.