NARODOWY PLAN ROZWOJU 2004-2006

Uwarunkowania demograficzne NPR wynikają z następujących przesłanek:• do 2005 roku zmniejszy się o 1.150 tys. liczba dzieci i młodzieży w wieluprzedszkolnym i szkolnym,• po wzroście do 2004 r., liczba młodzieży kandydującej do szkół wyższych zacznieod 2005 roku znacząco spadać,• do 2005 roku wzrośnie liczba ludności w wieku produkcyjnym, co powodowaćbędzie presję na rynek pracy,• w latach 2002-2005 ludność w wieku emerytalnym wzrośnie o 100 tys., i trendwzrostowy będzie trwał przez min. 30 lat.Zmiany demograficzne wywierać więc będą silną presję na rynek pracy oraz spowodująwzrost świadczeń emerytalnych i popytu na usługi dla osób starszych. Łatwiejsze staną sięnatomiast przeobrażenia jakościowe w szkolnictwie.8.2 Aktywność zawodowaW latach 1990–2001 przeciętną liczba pracujących w gospodarce narodowej zmalałaz 16,2 mln do 14,9 mln osób, tj. o ponad 1,3 mln osób. Wskaźnik zatrudnienia ludności 15-64lata (wg BAEL) ukształtował się w 2001 roku na poziomie 52,7, tj. znacznie poniżej poziomuw krajach UE (62,3%).W tym okresie nastąpiły: znaczący spadek zatrudnienia w przemyśle, wzrost w usługachi stabilizacja w rolnictwie. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych wzrosła z 1,1 mln nakoniec 1990 r. do 3,1 mln na koniec 2001 r., tj. o ok. 2 mln osób. Ważnym czynnikiemsytuacji na rynkach pracy był w tym okresie znaczący przyrost ludności w wiekuprodukcyjnym (o 1,8 mln osób).8.3 BezrobocieKluczowym problemem gospodarczym i społecznym w Polsce jest wysoki poziombezrobocia z wyraźnie ukształtowaną tendencją wzrostu w ostatnich latach. W pierwszychlatach transformacji (1991-1993) gwałtownie wzrosła stopa bezrobocia osiągając poziom16,4%, czego przyczyną był głównie efekt adaptacji w gospodarce mechanizmów rynkowych.W latach 1994-1998 poziom bezrobocia systematycznie malał. Liczba bezrobotnych w ujęciurealnym spadła w 1998 r. poniżej 2 mln osób. Od tego roku ukształtowała się w Polscewyraźna tendencja szybkiego wzrostu stopy bezrobocia: na koniec 1998 r. (wg BAEL 7 )osiągnęła ona 10,6%, na koniec 2001 r. 17,9%, a w połowie 2002 r.–19,9% (stopy wgbezrobocia rejestrowanego odpowiednio z 14,9% w 1995 do 17,5 w 2001 r.). Około 1/3 ogółubezrobotnych to mieszkańcy wsi. Jednocześnie w krajach Unii Europejskiej mimospowolnienia gospodarczego następuje systematyczny spadek bezrobocia. W 2001 rokuśrednia stopa bezrobocia w państwach UE wyniosła 7,6%.Występujące w okresie transformacji tendencje zmian liczby bezrobotnych i stopybezrobocia są w znacznej mierze rezultatem oddziaływania m.in. zmian podaży i popytu napracę oraz stopnia niedostosowania ich struktury. Liczba ludności w wieku produkcyjnym7 Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności prowadzone cokwartalnie przez Główny Urząd Statystycznybadanie reprezentacyjne, stosujące definicje ludności aktywnej zawodowo, pracujących i bezrobotnychporównywalne ze stosowanymi w krajach UE.23