NARODOWY PLAN ROZWOJU 2004-2006

III. KIERUNKI I EFEKTY POLITYKI STRUKTURALNEJ W POLSCEW LATACH 1990-20021. Zarys tendencji w latach 1990-1999Transformacja ustrojowa, którą Polska podjęła u progu lat dziewięćdziesiątych,oznaczała radykalny przełom polityczny oraz fundamentalne zmiany systemu gospodarczegoi społecznego. Włączenie się do zachodnich struktur i instytucji gospodarczych uznanezostało za najskuteczniejszą drogę do nadrobienia zapóźnień rozwojowych i technologicznychoraz jedną z najistotniejszych przesłanek trwałego wzrostu gospodarczego.Od 1989 r. obok zasadniczych zmian ustrojowych rozpoczął się proces reformy państwaoraz budowy systemu gospodarki rynkowej. Reformy gospodarcze zostały określonew Programie Stabilizacji Gospodarki. Likwidacji uległy pozostałości centralnegoplanowania, wprowadzony został pakiet środków polityki makroekonomicznej stabilizującychgospodarkę, liberalizacji poddano ceny wewnętrzne, hurtowe i detaliczne, zniesiona zostałakontrola państwa nad handlem zagranicznym, wprowadzono wewnętrzną wymienialnośćzłotego i jednolity kurs walutowy oraz zliberalizowane zostały obroty finansowe z zagranicą,stworzono warunki do konkurencji wewnętrznej przez politykę pełnej swobody prowadzeniadziałalności gospodarczej i tworzenia nowych przedsiębiorstw, rozpoczął się procesprywatyzacji.W początkowej fazie transformacji koszty społeczne i ekonomiczne pierwszych latreform okazały się znaczące. Odnosi się to przede wszystkim do recesji, która miała miejscew latach 1990-1991. Nastąpiło głębokie załamanie się koniunktury, spadł produkt krajowybrutto, obniżył się popyt na pracę i pojawiło się rejestrowane bezrobocie.W latach 1992-1993 polska gospodarka zaczęła lepiej dostosowywać się do nowychreguł i osiągać pierwsze korzyści z przemian rynkowych. Na okres ten przypada wstępna fazazmian strukturalnych, ograniczania tempa spadku zatrudnienia i skutecznego hamowaniatempa inflacji, czego efektem było zapoczątkowanie procesów wzrostowych.Od 1994 r. nastąpiło przyspieszenie wzrostu gospodarczego, trwające przez kolejne3 lata. Ożywieniu gospodarczemu sprzyjały konsekwentne zmiany systemowe w sferzeinstytucjonalnej. Utrzymująca się ekspansja sektora prywatnego, budowanego od podstaw,wraz z rosnącą liczbą firm sprywatyzowanych, szybko zwiększały udział sektora prywatnegow całej gospodarce i w poszczególnych jej sektorach. Restrukturyzacja zachodzącaw większości sprywatyzowanych firm zwiększała zdolności adaptacyjne całej gospodarki.Wejście w fazę wzrostu połączonego ze zmianami strukturalnymi zwiększyło popytinwestycyjny. Jego wzrost stał się możliwy dzięki lepszym wynikom finansowym firm i ichczęściowemu oddłużeniu, proinwestycyjnym rozwiązaniom systemu podatkowegoi kredytowego, wprowadzonym instrumentom proeksportowym, wzrostowi amortyzacjiz tytułu przeszacowań środków trwałych oraz zwolnieniu tempa inflacji.W latach 1998-1999, w wyniku kumulowania się niekorzystnych zjawisk wzrostgospodarczy uległ zwolnieniu. O spadku zdolności gospodarki do rozwoju świadczyłopogorszenie się wyników ekonomicznych przedsiębiorstw, zwłaszcza przemysłowych.W początkowym okresie lat dziewięćdziesiątych hamulcem w rozwoju przemysłu byłbrak wyraźnej polityki przemysłowej, opartej na długookresowej strategii rozwoju. Tylkow niektórych gałęziach przemysłu – zwłaszcza w górnictwie węgla kamiennego i hutnictwieżelaza i stali podejmowane były działania restrukturyzacyjne. W górnictwie działania miałygłównie na celu ograniczenie zbędnego wydobycia powodującego straty, a w rezultacie54