25.04.2013 Views

SAN AGUSTÍN - Alma de Cántaro

SAN AGUSTÍN - Alma de Cántaro

SAN AGUSTÍN - Alma de Cántaro

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

198 Concordancia <strong>de</strong> los evangelistas 1,1,2<br />

que oyeron <strong>de</strong> su boca o los dichos y hechos que él realizó<br />

ante sus ojos, sino también lo que, antes <strong>de</strong> constituirse en<br />

discípulos suyos, había obrado Dios referente a su natividad<br />

o infancia o niñez y merecía ser recordado. Pudieron informarse<br />

y conocerlo ya <strong>de</strong> él mismo, ya <strong>de</strong> sus padres o a través<br />

<strong>de</strong> otros indicios s que no <strong>de</strong>jaban duda, o <strong>de</strong> testigos fi<strong>de</strong>lísimos.<br />

Una vez que les fue impuesto el <strong>de</strong>ber <strong>de</strong> proclamar el<br />

Evangelios, se ocuparon <strong>de</strong> anunciarlo al género humano.<br />

Algunos <strong>de</strong> ellos, es <strong>de</strong>cir, Mateo ? y Juan«, hasta publicaron<br />

en libros aparte lo que les pareció» que <strong>de</strong>bían escribir y<br />

escribieron acerca <strong>de</strong> él.<br />

2. Y para que no se piense que tiene alguna importancia,<br />

en lo que se refiere a la acogida y predicación <strong>de</strong>l Evangelio,<br />

el que lo anuncien, en condición <strong>de</strong> humil<strong>de</strong>s discípulos,<br />

quienes siguieron al Señor cuando se hallaba en vida<br />

aquí, o quienes creyeron lo que <strong>de</strong>scubrieron con fe <strong>de</strong> boca<br />

<strong>de</strong> ellos, la divina Provi<strong>de</strong>ncia, por medio <strong>de</strong>l Espíritu Santo,<br />

hizo que también a algunos <strong>de</strong> los primeros en seguir a los<br />

tum ctiam praesentem in carne ui<strong>de</strong>runt, cuius non solum ea, quae ex<br />

ore eius audita uel ab illo sub oculis suis operata dicta et facta meminerant,<br />

uerum etiam quae, priusquam illi per discipulatum adhaeserant,<br />

in eius natiuitate uel infamia uel pueritia diuinitus gesta et digna memoria<br />

siue ab ipso siue a parentibus eius siue quibuslibet alus certissimis<br />

indiciis et fi<strong>de</strong>lissimis testimoniis requirere et cognoscere potuerunt,<br />

inposito sibi euangelizandi muñere generi humano adnuntiare curarunt.<br />

Quorum quídam, hoc est Mattheus et Iohannes, etiam scripta <strong>de</strong><br />

illo, quae scribenda uisa sunt, libris singulis edi<strong>de</strong>runt.<br />

2. Ac ne putaretur, quod adtinet ad percipiendum et praedicandum<br />

euangelium, interesse aliquid, utrum illi adnuntient, qui eun<strong>de</strong>m<br />

Dominum hic in carne apparentem discipulatu famulante secuti sunt,<br />

an hi, qui ex illis fi<strong>de</strong>liter conperta credi<strong>de</strong>runt, diuina proui<strong>de</strong>ntia<br />

procuratum est per Spiritum Sanctum, ut quibusdam etiam ex illis, qui<br />

testigos presenciales <strong>de</strong> oído y <strong>de</strong> vista <strong>de</strong> lo dicho y obrado por Jesús, y don<strong>de</strong> no llega<br />

esa condición <strong>de</strong> testigo presencial, por ejemplo, respecto a su infancia y niñez, <strong>de</strong> una<br />

actividad específica <strong>de</strong> investigación para conocer las obras divinas, apoyándose en<br />

bases fiables: ya el mismo Jesús, ya sus parientes, ya testigos que merecían toda fe, o <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>ducciones inequívocas (cf. nota siguiente).<br />

5 El indicium, Quintiliano (Instit. Orat. 5, 9,9) lo i<strong>de</strong>ntifica con el signum, y es<br />

aquello per quod alia res intelligitur, y pone como ejemplo la muerte, que se <strong>de</strong>duce<br />

<strong>de</strong> la presencia <strong>de</strong> la sangre. Como cabe la posibilidad <strong>de</strong>l error, Agustín, para el caso<br />

<strong>de</strong> los apóstoles, aña<strong>de</strong> certissimis.<br />

6 Esta i<strong>de</strong>a <strong>de</strong>l <strong>de</strong>ber <strong>de</strong> anunciar el Evangelio impuesto por Dios la volverá a<br />

recordar Agustín. Cf. 1, 35,54.<br />

7 Cf. nota complementaria 2: Mateo.<br />

8 Cf. nota complementaria 3: Juan.<br />

» La afirmación tiene su importancia porque Agustín se servirá <strong>de</strong> ese convencimiento,<br />

existente también en la exégesis mo<strong>de</strong>rna, <strong>de</strong> que hubo una selección <strong>de</strong>liberada<br />

<strong>de</strong>l material para explicar divergencias entre los evangelistas.<br />

1, 1, 2 Libro I 199<br />

apóstoles se les otorgase la autoridad 10 no sólo <strong>de</strong> anunciar,<br />

sino también <strong>de</strong> escribir el Evangelio. Estos son Marcos y<br />

Lucas 11 .<br />

Las otras personas que intentaron u osaron escribir algo<br />

acerca <strong>de</strong> lo que hizo el Señor o hicieron los apóstoles 12 no<br />

poseían en su época categoría suficiente para que la Iglesia<br />

les otorgase credibilidad e incluyese sus escritos <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> la<br />

autoridad canónica <strong>de</strong> los libros sagrados 13. Y no sólo porque<br />

ellos no fuesen personas a cuyos relatos fuese oportuno<br />

dar crédito, sino también porque a sus escritos añadieron<br />

con engaño algunos puntos que con<strong>de</strong>na la regla <strong>de</strong> fe católica<br />

y apostólica •< y la sana doctrina ^.<br />

primos apostólos sequebantur, non solum adnuntiandi, uerum etiam<br />

scribendi euangelium tribueretur auctoritas. Hi sunt Marcus et Lucas.<br />

Ceteri autem homines, qui <strong>de</strong> Domini uel <strong>de</strong> apostolorum actibus aliqua<br />

scribere conati uel ausi sunt, non tales suis temporibus extiterunt,<br />

ut eis fi<strong>de</strong>m haberet Ecclesia adque in [3] auctoritatem canonicam Sanctorum<br />

Librorum eorum scripta reciperet, nec solum quia illi non tales<br />

erant, quibus narrantibus credi oporteret, sed etiam quia scriptis suis<br />

quaedam fallaciter indi<strong>de</strong>runt, quae catholica adque apostólica regula<br />

fi<strong>de</strong>i et sana doctrina con<strong>de</strong>mnat.<br />

10 La autoridad es un don, una concesión <strong>de</strong> Dios, no conquista personal. Cf. nota<br />

complementaria 1: Autoridad.<br />

11 Que no todos los anunciadores <strong>de</strong>l Evangelio ni incluso los evangelistas hayan<br />

sido testigos presenciales y otros no, no es puro acci<strong>de</strong>nte, sino disposición provi<strong>de</strong>ncial<br />

<strong>de</strong> Dios por obra <strong>de</strong>l Espíritu. AI que acoge el Evangelio nada le afecta, porque aun<br />

los segundos beben <strong>de</strong> los primeros. En todo caso, lo que a Agustín más le interesa<br />

resaltar es la acción <strong>de</strong>l Espíritu Santo en la composición <strong>de</strong> los evangelios. Cf. nota<br />

complementaria 4: Lucas.<br />

12 Se refiere a los autores <strong>de</strong> los evangelios y Hechos <strong>de</strong> los Apóstoles apócrifos.<br />

Cabe pensar que Agustín no habla <strong>de</strong> forma genérica <strong>de</strong> los apócrifos, sino que tiene en<br />

su mente aquellos que admitían los maniqueos, como los Hechos <strong>de</strong> Tomás, <strong>de</strong> Pedro,<br />

<strong>de</strong> Juan (Contra Adimantum 17,2.5; Contra Faustum 22, 79; 30, 4), y otros hechos<br />

<strong>de</strong> los apóstoles escritos por un tal Leucio (Contra Felicem 2, 6). Evi<strong>de</strong>ntemente, el<br />

verbo -osar- lleva una connotación negativa.<br />

15 La autoridad oficial, canónica, no es un dato sólo dogmático, sino que se apoya<br />

en la credibilidad (fi<strong>de</strong>s) que, a juicio <strong>de</strong> la Iglesia, merecen los autores sagrados.<br />

Agustín distingue bien la autoridad canónica <strong>de</strong> cualquier otra autoridad. Cf. Contra<br />

Faustum 11,2.<br />

14 Cf. L. CILLERUELO, El concepto 'regula^ en San Agustín: La Ciudad <strong>de</strong> Dios 181<br />

(1968) 816-824, y C.P. MAYER, Herkunft und Normativitdt <strong>de</strong>s Terminus -Regula'<br />

bei Augustin: Mélanges T.J. van Bavel, I 127-154 (= Augustiniana 40 [1990]). Obviamente,<br />

el término -católico- tiene el sentido etimológico, es <strong>de</strong>cir, -universal», la fe<br />

que profesa la Iglesia entera, no el -confesional».<br />

15 La misma argumentación en De civitate Dei 15 23,4. Este último <strong>de</strong>talle, la<br />

falsedad en algunos <strong>de</strong> sus puntos, es lo que <strong>de</strong>fine propiamente a esta clase <strong>de</strong> libros.<br />

Otros, sin autoridad canónica, pue<strong>de</strong>n tener otra clase <strong>de</strong> autoridad. Cf. Contra Faustum<br />

11, 5.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!