Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
288 Concordancia <strong>de</strong> los evangelistas 2,4,11<br />
11. Mateo quiso 40 indicar que había <strong>de</strong>scendido para<br />
participar con nosotros <strong>de</strong> esta mortalidad; por esa razón<br />
mencionó en línea <strong>de</strong>scen<strong>de</strong>nte, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el mismo comienzo<br />
<strong>de</strong> su evangelio, las generaciones <strong>de</strong>s<strong>de</strong> Abrahán hasta José y<br />
hasta el nacimiento <strong>de</strong>l mismo Cristo. Lucas, en cambio, no<br />
narra las generaciones al comienzo <strong>de</strong> su evangelio, sino a<br />
partir <strong>de</strong>l bautismo <strong>de</strong> Cristo, y no en línea <strong>de</strong>scen<strong>de</strong>nte,<br />
sino ascen<strong>de</strong>nte 41 , como señalando <strong>de</strong> modo particular al<br />
sacerdote en la función <strong>de</strong> expiar los pecados; a partir, repito,<br />
<strong>de</strong>l bautismo, don<strong>de</strong> le manifestó una voz <strong>de</strong>l cielo y<br />
don<strong>de</strong> Juan dio testimonio <strong>de</strong> él diciendo: He aquí el que<br />
quita los pecados <strong>de</strong>l mundo. Por la línea ascen<strong>de</strong>nte traspasa<br />
incluso a Abrahán y llega hasta Dios, con quien nos<br />
reconciliamos por la purificación y expiación 42 .<br />
Con razón tomó también la línea <strong>de</strong> la adopción, puesto<br />
que por ella nos hacemos hijos <strong>de</strong> Dios creyendo en el Hijo<br />
<strong>de</strong> Dios. Por el cauce <strong>de</strong> la generación carnal el Hijo <strong>de</strong> Dios<br />
se hizo por nosotros hijo <strong>de</strong>l hombre. Con suficiencia mostró<br />
11. Quem ad istam mortalitatem nobiscum participandam quia<br />
<strong>de</strong>scen<strong>de</strong>ntem uoluit significare Mattheus, i<strong>de</strong>o et ipsas generationes ab<br />
Abraham usque ad Ioseph et usque ad ipsius Christi natiuitatem <strong>de</strong>scen<strong>de</strong>ndo<br />
commemorauit ab initio euangelii sui (cf. Mt 1,2). Lucas autem<br />
non ab initio, sed a baptismo Christi generationes enarrat (cf. Le<br />
3,23.38), nec <strong>de</strong>scen<strong>de</strong>ndo, sed ascen<strong>de</strong>ndo, tamquam sacerdotem in<br />
expiandis peccatis magis signans, ubi eum uox <strong>de</strong> cáelo <strong>de</strong>clarauit, ubi<br />
testimonium Iohannes ipsi perhibuit dicens: ecce qui tollit peccata<br />
mundi (lo 1,29). Ascen<strong>de</strong>ndo autem transit et Abraham et peruenit ad<br />
Deum, cui [93] mundati et expiati reconciliamur (cf. Rom 5,10). Mérito<br />
et adoptionis originem ipse suscepit, quia per adoptionem efficimur<br />
filii Dei cre<strong>de</strong>ndo in Filium Dei. Per carnalem uero generationem Filius<br />
Dei potius propter nos filius hominis factus est. Satis autem <strong>de</strong>mons-<br />
40 La consi<strong>de</strong>ración <strong>de</strong> la voluntas <strong>de</strong>l autor es fundamental para enten<strong>de</strong>r su texto<br />
y no ver contradicciones don<strong>de</strong> no existen. .... quia... voluit significare .., i<strong>de</strong>o. .<br />
enarrat». La narratio está al servicio <strong>de</strong> algo que es preciso tener en cuenta para<br />
enten<strong>de</strong>r el texto.<br />
Cf. C. Faustum 3,4: CSEL 25/1, p.266; Sermo 51,23,33ss. También el ordo al<br />
interior <strong>de</strong>l relato tiene su sentido, en función <strong>de</strong> la intentio general, que en Lucas es<br />
mostrar la función sacerdotal, y por tanto expiadora, <strong>de</strong> Cristo; razón por la que -non<br />
ab initio, sed a baptismo Christi generationes enarrat». Cf. nota complementaria 4:<br />
Lucas.<br />
42 Cf. EUSEBIO DE CESÁREA, Quaestiones ac sotuliones circa evangelia ad<br />
Stepbanum. PG 22,891 Css. Las divergencias entre Mt y Le Eusebio las ve también en<br />
la diversa intención que mueve a cada uno. Otra solución la ve Eusebio en las palabras<br />
<strong>de</strong> Le -según se creía.. Conforme a ellas, Mt informaba sobre hechos, Le sólo sobre una<br />
opinión. Cf. H. MERKEL, Die Wi<strong>de</strong>rsprúche zwischen <strong>de</strong>n Evangelien (Tübingen,<br />
1971), p. 132-134.<br />
2,4, 12 Libro II 289<br />
que no dijo quejóse fuera hijo <strong>de</strong> Helí porque éste le hubiese<br />
engendrado, sino porque le había adoptado, puesto que al<br />
mismo Adán le llamó hijo <strong>de</strong> Dios, no obstante haber sido<br />
hecho por él, dado que por la gracia que luego perdió por el<br />
pecado fue colocado en el paraíso en condición <strong>de</strong> hijo.<br />
12. Por tanto, en las generaciones <strong>de</strong> Mateo está significada<br />
la asunción <strong>de</strong> nuestros pecados por Cristo el Señor, y<br />
en las <strong>de</strong> Lucas la abolición <strong>de</strong> los mismos por Cristo el<br />
Señor. Por ese motivo aquél las narra en línea <strong>de</strong>scen<strong>de</strong>nte,<br />
y éste en línea ascen<strong>de</strong>nte 4 3. Las palabras <strong>de</strong>l Apóstol: Dios<br />
envió a su Hijo en la semejanza <strong>de</strong> la carne <strong>de</strong> pecado,<br />
expresan la asunción <strong>de</strong> los pecados; y lo que aña<strong>de</strong>: para<br />
con<strong>de</strong>nar el pecado en la carne a partir <strong>de</strong>l pecado, expresa<br />
la expiación <strong>de</strong> los mismos. Por eso Mateo toma la línea<br />
<strong>de</strong>scen<strong>de</strong>nte, bajando <strong>de</strong> David por Salomón, en cuya madre<br />
pecó aquél; Lucas, en cambio, toma la ascen<strong>de</strong>nte, subiendo<br />
hasta David por Natán, profeta por el cual Dios expió su<br />
pecado. Incluso el número que Lucas ofrece indica con toda<br />
certeza la abolición <strong>de</strong> los pecados 44 .<br />
En Mateo el número es <strong>de</strong> cuarenta, exceptuado Cristo,<br />
porque en Cristo no hay iniquidad alguna -que no poseíaasociada<br />
a la <strong>de</strong> los hombres que él asumió en su carne. Mas<br />
trauit non se i<strong>de</strong>o dixisse Ioseph filium Heli, quod <strong>de</strong> illo genitus, sed<br />
quod ab illo fuerit adoptatus, cum et ipsum Adam filium dixit Dei, cum<br />
sit factus a Deo, sed per gratiam quam postea peccando amisit tamquam<br />
filius in paradiso constitutus sit.<br />
12. Quapropter in generationibus Matthei significatur nostrorum<br />
susceptio peccatorum a Domino Christo, in generationibus autem Lucae<br />
significatur abolitio nostrorum peccatorum a Domino Christo. I<strong>de</strong>o eas<br />
ille <strong>de</strong>scen<strong>de</strong>ns enarrat, iste ascen<strong>de</strong>ns. Quod enim dicit apostolus:<br />
misit Deus Filium suum in similitudinent carnis peccati. Haec est<br />
susceptio peccatorum; quod autem addit: ut <strong>de</strong> peccato damnaret<br />
peccatum in carne (Rom 8,3), haec est expiatio peccatorum. Proin<strong>de</strong><br />
Mattheus ab ipso Dauid per Salomonem <strong>de</strong>scendit, in cuius matre ille<br />
peccauit; Lucas uero ad ipsum Dauid per Nathan ascendit, per quem<br />
prophetam Deus peccatum illius (1077) expiauit (cf. 2 Reg 11,4;<br />
12,1.14). Ipse quoque numerus, quem Lucas exsequitur, certissime<br />
prorsus abolitionem indicat peccatorum. Quia enim Christi aliqua iniquitas,<br />
qui nullam habuit, non est utique coniuncta iniquitatibus homi-<br />
43 La divergencia está explicada en función <strong>de</strong> lo que cada uno quiere significar<br />
(significatur), que es lo que motiva el modo <strong>de</strong> la narración {i<strong>de</strong>o... enarrat).<br />
44 De nuevo recurre al valor simbólico atribuido a los números. Como el número<br />
40 <strong>de</strong> Mateo servía a su intentio, así también el número 77 <strong>de</strong> Lucas sirve a la suya. En<br />
Retractationes 2,43 (16) reconoce el error <strong>de</strong> confundir al Natán <strong>de</strong> la genealogía <strong>de</strong><br />
Lucas con el profeta <strong>de</strong>l mismo nombre.