You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
460 Concordancia <strong>de</strong> los evangelistas 2, 70, 138<br />
lar, no en plural- «s. Cosa que aparece en los códices griegos<br />
sin el menor rastro <strong>de</strong> ambigüedad 406 .<br />
138. En el evangelio según Juan hay un discurso <strong>de</strong>l<br />
Señor en el que se pue<strong>de</strong> enten<strong>de</strong>r más fácilmente lo que<br />
estoy afirmando. Refiere: Decía Jesús a los judíos que creyeron<br />
en El: Si permanecéis en mi palabra, seréis verda<strong>de</strong>ramente<br />
discípulos míos y conoceréis la verdad, y la verdad<br />
os hará libres. Y le respondieron: Somos raza <strong>de</strong> Abrahán<br />
y nunca hemos sido esclavos <strong>de</strong> nadie. ¿Cómo dices tú:<br />
Seréis libres? Jesús les replicó: En verdad, en verdad os<br />
digo que todo el que comete pecado es siervo <strong>de</strong>l pecado. El<br />
siervo no permanece en la casa para siempre, mientras<br />
que el hijo permanece para siempre; por tanto, si el hijo os<br />
hiciere libres, seréis libres en verdad. Sé que sois hijos <strong>de</strong><br />
Abrahán, pero buscáis matarme, porque mi palabra no<br />
pren<strong>de</strong> en vosotros. Ciertamente no diría: buscáis matarme,<br />
a los que ya habían creído en él, a quienes había dicho:<br />
Si permanecéis en mi palabra, seréis verda<strong>de</strong>ramente discípulos<br />
míos. Había dicho esto a quienes ya habían creído en<br />
él, aunque en presencia <strong>de</strong> una multitud, en que se hallaban<br />
muchos enemigos <strong>de</strong> él. Por eso, aun sin expresar el evangelista<br />
quiénes eran los que respondieron, <strong>de</strong>l hecho mismo <strong>de</strong><br />
que respondieron y <strong>de</strong> lo que luego merecieron oír <strong>de</strong> él,<br />
illi ipsi Domino, singulari pronomine, non plurali, quod in codicibus<br />
Graecis sine ullo scrupulo ambiguitatis apparet.<br />
138. Est quídam sermo Domini aput euangelistam Iohannem, ubi<br />
hoc quod dico facilius possit intellegi. Dicebat ergo, ínquit, lesus ad<br />
eos qui credi<strong>de</strong>runt ei Iudaeos: si uos manseritis in sermone meo,<br />
uere discipuli mei eritis, et cognoscetis, ueritatem, et ueritas liberabit<br />
uos. Et respon<strong>de</strong>runt ei: semen Abrahae sumus et nemini seruiuimus<br />
umquam. Quomodo tu dicis: liberi eritis? Responda eis lesus:<br />
amen amen dico uobis, quia omnis qui facit peccatum seruus est<br />
peccati; seruus autem non manet in domo in aeternum. Filius autem<br />
manet in aeternum; si ergo filius uos liberauerit, uere liberi eritis.<br />
Seto, quia filii Abrahae estis [242], sed quaeritis (1145) me interficere,<br />
quia sermo meus non capit in uobis (lo, 8,31-37). Non utique illis<br />
diceret: quaeritis me interficere, qui in eum iam credi<strong>de</strong>rant, quibus<br />
dixerat: si uos manseritis in sermone meo, uere discipuli mei eritis;<br />
sed quia hoc ad eos dixerat, qui iam in eum credi<strong>de</strong>rant, ea uero multitudo<br />
praesens erat, quae plures habebat inimicos, etiarn non exprimente<br />
euangelista, qui essent qui respon<strong>de</strong>runt, ex hoc ipso, quod respondo<br />
5 Agustín trata <strong>de</strong> eliminar la ambiguitas, en condición <strong>de</strong> gramático, mediante<br />
el análisis morfológico.<br />
406 Aquí el recurso a los códices no está al servicio <strong>de</strong> la emetidatio, sino al <strong>de</strong> la<br />
explanatio. Cf. nota complementaria 21: Códices.<br />
2, 71, 139 Libro II 461<br />
aparece con suficiente claridad a qué personas hay que atribuir<br />
cada expresión 407.<br />
Por tanto, como, según Juan, en esta multitud había<br />
quienes ya habían creído en Jesús y había también quienes<br />
buscaban matarle, así también en aquella <strong>de</strong> la que ahora nos<br />
ocupamos se encontraban quienes habían preguntado al Señor<br />
con intenciones aviesas con qué po<strong>de</strong>r hacía aquello, y<br />
había también quienes con corazón no avieso, sino lleno <strong>de</strong><br />
fe, habían gritado-. Bendito el que viene en nombre <strong>de</strong>l<br />
Señor. Y por eso había quienes <strong>de</strong>cían: Los hará perecer y<br />
arrendará la viña a otros labradores. Afirmación esta que<br />
rectamente se entien<strong>de</strong> que fue <strong>de</strong>l mismo Señor, ya consi<strong>de</strong>rando<br />
la verdad, ya la unidad <strong>de</strong> los miembros con su cabeza<br />
«a. No faltaban tampoco quienes <strong>de</strong>cían a los que respondían<br />
lo anterior: De ningún modo, porque comprendían<br />
que la parábola iba dirigida contra ellos mismos.<br />
MT 21,45-22,14 - Le 14,16-24<br />
71 139- Continúa Mateo: Cuando oyeron los príncipes<br />
<strong>de</strong> los sacerdotes y los fariseos sus parábolas, advirtieron<br />
que las <strong>de</strong>cía contra ellos, y, queriendo apresarle,<br />
<strong>de</strong>runt et quod <strong>de</strong>in<strong>de</strong> ab illo audire meruerunt, satis apparet, quae<br />
uerba quibus sint tribuenda personis. Sicut ergo in hac multitudine<br />
secundum Iohannem erant qui iam credi<strong>de</strong>rant in Iesum, erant etiam<br />
qui eum occi<strong>de</strong>re quaerebant, sic in illa, <strong>de</strong> qua nunc loquimur, erant<br />
qui dolóse Dominum interrogauerant, in qua potestate illa faceret (cf.<br />
Mt 21,23; Me 11,28; Le 20,2), erant etiam qui non dolóse, sed fi<strong>de</strong>liter<br />
adclamauerant: benedictus qui uenit in nomine Domini (Mt 21,9; Me<br />
11,10; cf. Le 19,38). Ac per hoc erant qui dicerent: per<strong>de</strong>t illos et<br />
uineam suam locabit aliis (Mt 21,41; cf. Me 12,9; Le 20,16). Quae<br />
uox recte etiam ipsius Domini fuisse intellegitur siue propter ueritatem<br />
siue propter membrorum eius eum suo capite unitatem. Erant etiam qui<br />
talia respon<strong>de</strong>ntibus dicerent: absit (Le 20,16), quia intellegebant in se<br />
ipsos esse parabolam dictam.<br />
71. 139. Sequitur Mattheus: et eum audissent principes sacerdotum<br />
et Pharisaeiparábolas eius, cognouerunt quod <strong>de</strong> ipsis diceret<br />
et quaerentes eum tenere timuerunt turbas, quoniam sicut prophe-<br />
407 De nuevo encontramos al gramático. Aquí Agustín explícita lo que ha sido<br />
norma continua <strong>de</strong> su proce<strong>de</strong>r: atribuir cada expresión a aquellas personas a las que<br />
han <strong>de</strong> atribuírseles: quae verba quibus sunt tribuenda personis. En efecto, los<br />
evangelistas no siempre lo explicitan. La atribución hay que hacerla en base a todo el<br />
contexto y al conjunto <strong>de</strong>l diálogo. Cf. nota complementaria 26: Sujeto.<br />
408 Agustín recupera aquí los criterios filosófico y teológico a que antes recurrió<br />
para fundamentar la atribución ajesús <strong>de</strong> <strong>de</strong>terminadas palabras. Cf. notas 399 y 404.