01.06.2015 Views

Informe - La integración de la seguridad y la salud en el trabajo en ...

Informe - La integración de la seguridad y la salud en el trabajo en ...

Informe - La integración de la seguridad y la salud en el trabajo en ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Integración <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>seguridad</strong> y <strong>la</strong> <strong>salud</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>trabajo</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema educativo<br />

y los jóv<strong>en</strong>es antes <strong>de</strong> que éstos se incorpor<strong>en</strong> a <strong>la</strong> vida <strong>la</strong>boral es necesario<br />

incluir los temas <strong>de</strong> <strong>seguridad</strong> y <strong>salud</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> p<strong>la</strong>n <strong>de</strong> estudios esco<strong>la</strong>r.<br />

<strong>La</strong> forma <strong>de</strong> hacerlo ha variado a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> los últimos veinte años. Algunos<br />

<strong>de</strong> los ejemplos anteriores <strong>de</strong>mostraban que <strong>la</strong> SST se incluía <strong>en</strong> <strong>el</strong> p<strong>la</strong>n <strong>de</strong><br />

estudios como una materia (o curso) ais<strong>la</strong>da, sobre todo <strong>en</strong> <strong>la</strong>s c<strong>la</strong>ses <strong>de</strong><br />

ci<strong>en</strong>cias, mi<strong>en</strong>tras que <strong>en</strong> muchos otros casos era un tema adicional o era<br />

objeto <strong>de</strong> una campaña excepcional. Uno <strong>de</strong> los puntos débiles <strong>de</strong> estas<br />

campañas es que carec<strong>en</strong> <strong>de</strong> una interv<strong>en</strong>ción más amplia o <strong>de</strong> seguimi<strong>en</strong>to.<br />

Hoy día se persigue una integración más «transversal» <strong>de</strong> los aspectos <strong>de</strong> <strong>la</strong> SST<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong>s distintas materias y durante todo <strong>el</strong> proceso educativo, t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>en</strong><br />

cu<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> edad y <strong>el</strong> niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> educación <strong>de</strong> los alumnos. Al consi<strong>de</strong>rar <strong>la</strong> SST una<br />

materia transversal se espera una mejor integración durante todo <strong>el</strong> proceso<br />

educativo, <strong>de</strong> manera que <strong>la</strong> SST no sea una actividad sin continuidad. En <strong>el</strong><br />

Reino Unido, los criterios nacionales <strong>de</strong> evaluación [como los <strong>de</strong> Ofsted ( 57 )] y <strong>la</strong>s<br />

directrices para los p<strong>la</strong>nes <strong>de</strong> estudios (como <strong>el</strong> p<strong>la</strong>n nacional <strong>de</strong> estudios)<br />

constituy<strong>en</strong> instrum<strong>en</strong>tos importantes para influir <strong>en</strong> <strong>la</strong> ori<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

prácticas <strong>de</strong> <strong>en</strong>señanza y <strong>la</strong> gestión esco<strong>la</strong>r. A<strong>de</strong>más, los programas <strong>de</strong> SST<br />

<strong>de</strong>b<strong>en</strong> ajustarse a su contexto, ser sufici<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te flexibles para adaptarse al<br />

contexto «local» <strong>de</strong> cada escue<strong>la</strong> y a los distintos contextos <strong>de</strong> apr<strong>en</strong>dizaje.<br />

En <strong>el</strong> pres<strong>en</strong>te informe, casi todos los ejemplos <strong>de</strong> casos analizados ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

cu<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> repres<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>la</strong> SST <strong>en</strong> varias materias o cursos ( 58 ).<br />

¿Cómo pue<strong>de</strong> aplicarse este <strong>en</strong>foque <strong>en</strong> <strong>la</strong> práctica? ¿Qué tipo <strong>de</strong> temas <strong>de</strong>b<strong>en</strong><br />

pres<strong>en</strong>tarse a los alumnos?<br />

En <strong>el</strong> «Mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> escue<strong>la</strong> integral <strong>de</strong> Michigan ® » ( 59 ) pue<strong>de</strong> <strong>en</strong>contrarse<br />

información sobre este aspecto. Este mo<strong>de</strong>lo fue creado por varios organismos<br />

públicos para contar con un mecanismo eficaz para <strong>la</strong> prev<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

principales <strong>en</strong>fermeda<strong>de</strong>s y <strong>la</strong> difusión <strong>de</strong> m<strong>en</strong>sajes <strong>de</strong> promoción <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>salud</strong>,<br />

t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta <strong>el</strong> niv<strong>el</strong> educativo <strong>de</strong> los alumnos. Por ejemplo, <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

parvu<strong>la</strong>rio se <strong>en</strong>señan «Normas para estar seguros y po<strong>de</strong>r apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r» o se<br />

<strong>en</strong>seña a los alumnos «<strong>La</strong> forma <strong>de</strong> hacer amigos». En <strong>la</strong> escue<strong>la</strong> secundaria se<br />

abordan temas como «<strong>La</strong> forma <strong>de</strong> gestionar los conflictos y prev<strong>en</strong>ir <strong>la</strong><br />

viol<strong>en</strong>cia» o «Cómo mant<strong>en</strong>erse <strong>en</strong> bu<strong>en</strong>a forma física durante toda <strong>la</strong> vida».<br />

<strong>La</strong> SST <strong>en</strong> un s<strong>en</strong>tido amplio<br />

Es necesario interpretar <strong>la</strong> SST <strong>en</strong> un s<strong>en</strong>tido amplio, incluy<strong>en</strong>do <strong>el</strong> bi<strong>en</strong>estar<br />

físico, m<strong>en</strong>tal y social. El mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> los factores <strong>de</strong> riesgo <strong>de</strong>be ir acompañado<br />

<strong>de</strong> un mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> recursos que haga hincapié <strong>en</strong> <strong>la</strong>s propieda<strong>de</strong>s y capacida<strong>de</strong>s<br />

que permitan mant<strong>en</strong>er, mejorar o recuperar <strong>la</strong> <strong>seguridad</strong> y <strong>la</strong> <strong>salud</strong> ( 60 ). Es <strong>de</strong><br />

suma importancia no c<strong>en</strong>trarse (exclusivam<strong>en</strong>te) <strong>en</strong> <strong>la</strong>s <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>seguridad</strong> y <strong>salud</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>trabajo</strong> (riesgos o lesiones), sino utilizar los «aspectos<br />

positivos <strong>de</strong> <strong>la</strong> SST» para que ésta pase a formar parte <strong>de</strong> un bu<strong>en</strong> estilo <strong>de</strong> vida<br />

y fom<strong>en</strong>te <strong>la</strong> responsabilidad para vivir una vida <strong>salud</strong>able.<br />

( 57 ) Office for Standards in Education (Reino Unido): http://www.ofsted.gov.uk/<br />

( 58 ) FAOS (Grecia); «En <strong>la</strong> escue<strong>la</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>seguridad</strong>» (Italia); «Ejemplos <strong>de</strong> bu<strong>en</strong>as prácticas para promover<br />

<strong>la</strong> <strong>salud</strong> y <strong>la</strong> <strong>seguridad</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> escue<strong>la</strong> primaria» (Italia); «Sp<strong>la</strong>at» (Ing<strong>la</strong>terra); proyecto «Armi»<br />

(Dinamarca); «Prev<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> acci<strong>de</strong>ntes <strong>en</strong>tre los niños y los jóv<strong>en</strong>es <strong>en</strong> <strong>la</strong> agricultura» (Ir<strong>la</strong>nda);<br />

«Synergie» (Francia); «Los estudiantes confier<strong>en</strong> mayor <strong>seguridad</strong> a <strong>la</strong>s máquinas» (Bélgica);<br />

«Verifica esto» (Reino Unido); «Los jóv<strong>en</strong>es quier<strong>en</strong> vivir con <strong>seguridad</strong>» (Alemania) e «Integración<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> SST <strong>en</strong> los p<strong>la</strong>nes <strong>de</strong> estudios» (Italia).<br />

( 59 ) http://www.emc.cmich.edu/mm/<strong>de</strong>fault.htm<br />

( 60 ) Hun<strong>de</strong>loh, Heinz; y Hess, Beat: «Promoting safety — A compon<strong>en</strong>t in health promotion in schools»,<br />

p. 3, Bun<strong>de</strong>sverband <strong>de</strong>r Unfallkass<strong>en</strong>, Múnich (2001).<br />

■128

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!