104 auctoritatibus per omne presens Sardiniae Regnum publicum notarium, civem Oristany et secretarium huius civitatis et ut dictae copiae veluti suo prefato originali ab omnibus fides adhibeatur plenaria in iuditio et extra. Ego idem notarius et secretarius prefatus hic me subscribo in fidem die XXVI martii, anno a nativitate Domini MDCXXI, demandato magníficorum consiliariorum Oristany Petri Ludovici Dessì et Joannis 24 Atzenis cum tunc correctis sequentibus: provehex, altra, l’altra, als, cabirol bolseguins, enforro, cordovà cabirol, negra, gran, cuyro, gran, encotonats, han, del, lo cubell xich de manifatura, de carro, art, xichs, setrills, oli, hi sia, e o, catorze, concernent, - [c. 8v] Taxació de offissis de maestran[ces] y àls. Tariffa degli Artisti. 24 Parola abbreviata di non facile lettura. Walter Tomasi
IL MARCHESE D’ARCAIS, UN SIGNORE SGRADITO Maria Lepori Università di Cagliari 105 Nel 1767 don Damiano Nurra, il noto appaltatore di peschiere e di tributi regi, divenne marchese d’Arcais, signore di terre e di vassalli. Nonostante un antico privilegio che doveva garantirne l’unione perpetua alla Corona, 1 dopo quasi tre secoli il marchesato d’Oristano venne smembrato dal patrimonio regio, cambiò nome e l’enorme complesso di 28 villaggi e 20.000 abitanti fu costituito in marchesato d’Arcais. Da allora i vassalli rurali non avrebbero dovuto confrontarsi con i tradizionali amministratori regi e, fin dal primo momento, fu chiaro che i rapporti con il neofeudatario non sarebbero stati pacifici. In quegli anni Sessanta, don Damiano non fu il solo a godere d’una repentina promozione sociale che lo collocò tra la più prestigiosa nobiltà del Regnum Sardiniae: una serie d’infeudazioni esaurì quasi completamente il patrimonio regio e anche Salvatore Lostia, Antonio Todde e Franceso Fulcheri divennero signori, conti e marchesi. 2 La scelta del ministro Bogino di dar fondo ai possedimenti della Corona potrebbe sembrare in contrasto con il suo progetto di forte contenimento dello ‘strapotere’ feudale che, a Cagliari e a Torino, impegnava funzionari sardi e piemontesi. 3 In verità, tra i propri obiettivi, la politica riformatrice sabauda di quegli anni non con- 1 Sull’incorporazione del marchesato di Oristano tra i beni della Corona, a seguito di un lungo scontro tra i bandos dei Carroz e degli Alagon negli anni Settanta del Quattrocento, e sull’impegno sovrano a garantirne per il futuro il diretto dominio regio, cfr. B. ANATRA, Dall’unificazione aragonese ai Savoia, inJ.DAY, B.ANATRA, L.SCARAFFIA, La Sardegna medioevale e moderna, in Storia d’Italia, diretta da G. Galasso, UTET, Torino 1984, vol. X, pp. 371-380. 2 Su questi nuovi casati cfr. F. FLORIS, Feudi e feudatari in Sardegna, Edizioni Della Torre, Cagliari 1996, pp. 457, 465-68 e 667. 3 Sulla politica di riforme del ministro Bogino, il parere degli storici è tutt’altro che concorde. Per una sua rivalutazione rispetto al quadro che ne offrivano G. SOTGIU (Storia della Sardegna sabauda, Laterza, Roma-Bari 1984), C. SOLE (La Sardegna sabauda nel Settecento, Chiarella, Sassari 1984) e L. SCARAFFIA (La Sardegna sabauda, inJ.DAY,B.ANATRA, L.SCARAFFIA, La Sardegna medioevale e moderna cit., pp. 665-829), cfr. G. RICUPERATI, Il riformismo sabaudo settecentesco e la Sardegna. Appunti per una discussione, in «Studi storici», 27 (1986), pp. 57-92, ora in ID., I volti della pubblica felicità. Storiografia e politica nel Piemonte settecentesco, Meynier, Torino 1989, pp. 157-202; A. GIRGENTI, La storia politica delle riforme,inM.GUIDETTI (a cura di), Storia dei Sardi e della Sardegna, vol. IV, L’Età Contemporanea. Dal governo piemontese agli anni sessanta del nostro secolo, Jaca Book, Milano 1989, pp. 175-213; E. VERZELLA, L’età di Vittorio Amedeo III in Sardegna: il caso dell’Università di Sassari, in «Annali della Fondazione Luigi INSULA, num. 1 (giugno <strong>2007</strong>) 105-130
- Page 3:
INSULA Quaderno di cultura sarda Nu
- Page 6 and 7:
6 INSULA, Quaderno di cultura sarda
- Page 9 and 10:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 11 and 12:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 13 and 14:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 15 and 16:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 17 and 18:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 19 and 20:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 21 and 22:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 23 and 24:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 25 and 26:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 27 and 28:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 29 and 30:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 31 and 32:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 33 and 34:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 35 and 36:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 37 and 38:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 39 and 40:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 41 and 42:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 43 and 44:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 45 and 46:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 47 and 48:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 49 and 50:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 51 and 52:
FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 53 and 54: FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 55: FORME DI CULTURA CATALANA NELLA SAR
- Page 58 and 59: 58 Esther Martí Sentañes D’altr
- Page 60 and 61: 60 Esther Martí Sentañes finalmen
- Page 62 and 63: 62 Esther Martí Sentañes De fet,
- Page 64 and 65: 64 Esther Martí Sentañes convocad
- Page 66 and 67: 66 Esther Martí Sentañes tornada
- Page 68 and 69: 68 Esther Martí Sentañes amb un p
- Page 70 and 71: 70 Esther Martí Sentañes de procu
- Page 72 and 73: 72 Esther Martí Sentañes inclosos
- Page 74 and 75: 74 Esther Martí Sentañes Un altre
- Page 76 and 77: 76 Esther Martí Sentañes català,
- Page 78 and 79: 78 Esther Martí Sentañes a l’il
- Page 80 and 81: 80 Esther Martí Sentañes a Alfons
- Page 82 and 83: 82 Esther Martí Sentañes Marongio
- Page 84 and 85: 84 Esther Martí Sentañes En un al
- Page 86 and 87: 86 Sunyer, segurament fills de Sim
- Page 89 and 90: TAXACIÓ D’OFICIS DE MAESTRANCES
- Page 91 and 92: TAXACIÓ D’OFICIS DE MAESTRANCES
- Page 93 and 94: TAXACIÓ D’OFICIS DE MAESTRANCES
- Page 95 and 96: TAXACIÓ D’OFICIS DE MAESTRANCES
- Page 97 and 98: TAXACIÓ D’OFICIS DE MAESTRANCES
- Page 99 and 100: TAXACIÓ D’OFICIS DE MAESTRANCES
- Page 101 and 102: TAXACIÓ D’OFICIS DE MAESTRANCES
- Page 103: TAXACIÓ D’OFICIS DE MAESTRANCES
- Page 107 and 108: IL MARCHESE D’ARCAIS, UN SIGNORE
- Page 109 and 110: IL MARCHESE D’ARCAIS, UN SIGNORE
- Page 111 and 112: IL MARCHESE D’ARCAIS, UN SIGNORE
- Page 113 and 114: IL MARCHESE D’ARCAIS, UN SIGNORE
- Page 115 and 116: IL MARCHESE D’ARCAIS, UN SIGNORE
- Page 117 and 118: IL MARCHESE D’ARCAIS, UN SIGNORE
- Page 119 and 120: IL MARCHESE D’ARCAIS, UN SIGNORE
- Page 121 and 122: IL MARCHESE D’ARCAIS, UN SIGNORE
- Page 123 and 124: IL MARCHESE D’ARCAIS, UN SIGNORE
- Page 125 and 126: IL MARCHESE D’ARCAIS, UN SIGNORE
- Page 127 and 128: IL MARCHESE D’ARCAIS, UN SIGNORE
- Page 129 and 130: IL MARCHESE D’ARCAIS, UN SIGNORE
- Page 131 and 132: GRAZIA DELEDDA SOTTO CENSURA NELLA
- Page 133 and 134: GRAZIA DELEDDA SOTTO CENSURA NELLA
- Page 135 and 136: GRAZIA DELEDDA SOTTO CENSURA NELLA
- Page 137 and 138: GRAZIA DELEDDA SOTTO CENSURA NELLA
- Page 139 and 140: GRAZIA DELEDDA SOTTO CENSURA NELLA
- Page 141 and 142: NORME PER LA PRESENTAZIONE DI ORIGI
- Page 143 and 144: 143 Quando si cita da una tesi di l
- Page 145 and 146: COEDIZIONI ATTI Pubblicazioni dell
- Page 147 and 148: INDICE Presentazione 7 Forme di cul
- Page 149 and 150: 149
- Page 151 and 152: 151