Richtlijn Niercelcarcinoom

Schriftelijke informatie, zoals de brochure Nierkanker van KWF Kankerbestrijding en de
folder van de Vereniging Waterloop, patiëntenvereniging voor mensen met blaas- of
nierkanker, vult de mondelinge informatie aan. Het boek Nierkanker van A. Krabben 2004 is
aanbevelenswaardig. In studies is aangetoond dat het meegeven op cassetteband van het
eigen slechtnieuwsgesprek, gewaardeerd wordt door patiënten en bijdraagt aan een beter
begrip van de informatie en stress en angst reduceert (Ellis 1999).
Conclusies
Niveau 3
Niveau 3
Niveau 3
Patiënten vinden informatie over de prognose en levensvooruitzichten de
belangrijkste onderwerpen die ter sprake moeten komen in het
slechtnieuwsgesprek.
C Kaplowitz 2002, Fallowfield 2002, Butow 1996, Lee 2002
Een meerderheid van de kankerpatiënten wil zoveel mogelijk informatie (zowel
negatief als positief) over diagnose-prognose.
C Ellis 1999, Fallowfield 2002
De communicatieve vaardigheden, respect, empathie, openheid, eerlijkheid,
exploratie van gevoelens en verwachtingen van de patiënt zijn belangrijk
tijdens het slechtnieuwsgesprek.
C Ellis 1999, Shilling 2003, Mohr 2004
Overige overwegingen
Het geven van prognostische informatie vormt een dilemma voor de arts. Symptomen en
cijfers zijn gebaseerd op een gemiddelde van een groep patiënten en zeggen ‘niets’ over het
individu. Het zal voor patiënten duidelijk zijn dat een prognose niet voor het individu geldt, als
niet alleen het gemiddelde maar ook de uitersten worden aangegeven. Een schets van de
grafiek kan behulpzaam zijn en snel inzicht geven.
Aanbevelingen
Het is van belang ruimte te geven aan de beleving door de patiënt van het slechte nieuws.
Geef de genezingskansen eenduiding aan. Schets de vooruitzichten (wel of niet genezen,
levensduur, gevolgen op het dagelijks leven) bij gunstig en minder gunstig verloop.
Het merendeel van de kankerpatiënten wil zoveel mogelijk informatie over de diagnose en
prognose. Een uitgebreidere bespreking van de behandelopties kan beter op een ander
moment gepland worden. Geef vooraf wel aan dat patiënt betrokken wordt bij besluitvorming.
Het slechtnieuwsgesprek en het gesprek over de specifieke behandelmogelijkheden zijn bij
kanker moeilijk te combineren. De emoties van de patiënt dienen enigermate te zijn
weggeëbd wil de patiënt openstaan voor nieuwe informatie.
49