Richtlijn Niercelcarcinoom

overleving (12,2 versus 15,7 mnd) verschilden niet significant tussen de Interferongroep en
de placebogroep. Belangrijk is te vermelden, dat alle patiënten minstens 3 weken voor de
start van de behandeling een nefrectomie of tumorembolisatie ondergingen. Alle patiënten
hadden een Karnofskyscore van 70 of meer. Belangrijke conclusie van deze studie is dat
‘spontane remissies’ dus bij ongeveer 7% van de patiënten kunnen voorkomen en dat de
mediane overleving bij relatief goede prognose patiënten tussen de 12 en 16 maanden kan
liggen (Gleave 1998) .
Met deze spontane remissiepercentages moet dus rekening worden gehouden, wanneer
men de resultaten van een studie met alleen een behandelarm, echter zonder (placebo of
observatie) controle arm goed wil interpreteren.
Conclusie
Niveau 3
Spontane regressie percentage in goed gedocumenteerde studies loopt uiteen
van kleiner dan 1 tot 7 procent.
A2 Gleave 1998
C Oliver 1989
Aanbeveling
Er moet gedocumenteerde progressie van ziekte zijn alvorens te starten met
systeemtherapie.
4.2.3 Gemetastaseerde ziekte
4.2.3.1. Metastasectomie en radiotherapie
Wetenschappelijke onderbouwing
De meeste literatuur over metastasectomie bij niercelcarcinoom dateert al uit de jaren 60 en
70 van de vorige eeuw. Nadat Barney in 1961 over een patiënt met een overleving van 23
jaar na nefrectomie en lobectomie in verband met longmetastasering hadden geschreven
(Barney 1961), verschenen meerdere kleine retrospectieve studies over metastasectomie bij
patiënten met synchrone of metachrone solitaire resectabele metastasen. Middleton kwam in
een samenvatting tot de conclusie, dat de overleving na metastasectomie van solitaire
laesies na 3 jaar 45% en na 5 jaar 34% was (Middleton 1967). Tolia en Witmore beschreven
een vergelijkbare overleving bij solitaire metastasectomie (Tolia 1975). Skinner observeerde
een 29% overleving na 5 jaar bij 41 patiënten na resectie van een of twee metastasen na
nefrectomie (Skinner 1971). Middleton vond een significant verschil in overleving bij
patiënten met synchrone en metachrone metastasering en O’Dea en Rafla kwamen tot
dezelfde conclusie (O’Dea 1978, Rafla 1970). Deze gegevens beschrijven patiënten zonder
systemische therapie of immunotherapie. Tongaonkar vonden een overleving van mediaan
33 maanden na resectie van solitaire metastasen die minder dan een jaar na nefrectomie
waren opgetreden, versus 55 maanden voor solitaire metastasen na meer dan een jaar
(Tongaonkar 1992). Het is niet duidelijk hoeveel patiënten hiervan immunotherapie
ondergingen.
Meerdere recente retrospectieve en niet gerandomiseerde studies bij patiënten met
gemetastaseerd niercelcarcinoom toonden een lange mediane overleving bij patiënten met
metachrone longmetastasering en een interval van tenminste 2 jaar. De grootste
retrospectieve serie beschrijft 152 metastasectomieën bij 102 patiënten (Van der Poel 1999),
een andere serie 141 metastasectomieën bij 278 patiënten (Kavolius 1998), maar de meeste
studies zijn klein met minder dan 20 patiënten en beschrijven vaak een hoog selectieve
groep van patiënten die een chirurgisch complete remissie hebben bereikt door
metastasectomie na een partiële objectieve respons op immunotherapie. In een
retrospectieve serie was de ziektespecifieke overleving na 3 jaar 81,5% (Krishnamurthi
75