Richtlijn Niercelcarcinoom

Er zijn een aantal niet-gerandomiseerde retrospectieve studies die geen overlevingswinst
aantonen na radicale nefrectomie met lymfadenectomie (Minervini 2001, Siminovitch 1982,
Schafhauser 1999, Ou 2001). De studie van Schafhauser omvat 1035 patiënten met
niercelcarcinoom zonder metastasen (Schafhauser 1999). Er worden drie groepen
vergeleken: nefrectomie met uitgebreide klierdissectie, nefrectomie met verwijderen van
vergrote klieren, en alleen nefrectomie. De 10-jaarsoverleving bedroeg respectievelijk 57, 50
en 40%. Doch na correctie voor de leeftijd blijken deze verschillen niet langer statistisch
significant. In de studie van Ou worden twee vergelijkbare groepen van patiënten
(uitgebreide versus beperkte lymfadenectomie) die een in opzet curatieve radicale
nefrectomie ondergingen, met elkaar vergeleken (Ou 2001). De totale overlevingsduur van
beide groepen was niet-significant verschillend. Alle patiënten met positieve klieren
ontwikkelden later metastasen op afstand en hun 5-jaarsoverleving bedroeg slechts 5,3%.
Van de patiënten met negatieve klieren, ontwikkelde 30% later alsnog metastasen.
De EORTC studie (protocol 30881) van Blom is de enige prospectief gerandomiseerde
studie (fase III) over de eventuele meerwaarde van de uitgebreide lymfadenectomie bij 772
patiënten met N0 en M0 (Blom 1999). Van de 336 patiënten bij wie een complete
klierdissectie werd uitgevoerd, hadden er slechts 11 positieve klieren (3,3%). Na een
mediane follow up van 5 jaar is slechts 17% van de patiënten progressief of overleden en er
zijn geen verschillen in progressie of overleving tussen de twee groepen. De 5jaarsoverleving
van de gehele populatie bedraagt 82%. De auteurs zijn van mening dat het
nog te vroeg is om definitieve conclusies te trekken, vooralsnog mag er geen toegevoegde
waarde worden toegekend aan de additionele lymfadenectomie.
Conclusies
Niveau 3
Niveau 3
Niveau 2
De preoperatieve CT-scan lijkt onvoldoende accuraat om kliermetastasen aan
te tonen. Minder dan de helft van de vergrote klieren is histologisch positief.
C Studer 1990
Er zijn aanwijzingen dat de aanwezigheid van lymfkliermetastasen de
prognose van niercelcarcinoom aanzienlijk verslechtert.
C Pantuck 2003, Vasselli 2001
Het verrichten van een uitgebreide lymfklierdissectie in combinatie met een
radicale tumornefrectomie leidt niet tot een verbetering van de overleving.
A2 Blom 1999
B Schafhauser 1999, Minervini 2001, Ou 2001
Overige overwegingen
Het blijft wachten op prospectief gerandomiseerde studies met lange follow up om een
definitieve uitspraak te kunnen doen over de eventuele therapeutische waarde van de
aanvullende lymfadenectomie. Overigens is de incidentie van positieve klieren uiterst laag
(3,3%) bij niet-gemetastaseerd niercelcarcinoom.
Aanbeveling
Het uitvoeren van een lymfadenectomie heeft vooralsnog alleen een diagnostische waarde
en is dientengevolge alleen belangrijk voor de prognose. Een lymfadenectomie wordt niet
routinematig uitgevoerd.
57