Jaarboek Thomas Instituut 2006 - Thomas Instituut te Utrecht

More documents

Recommendations

Info

118 PETER R. VAN VELDHUIJSEN De minor van deze redenering moet echter nog bewezen worden, want wat houdt de beweerde niet-reëele toevoeging aan zijnde in? Een reële toevoeging, zo beargumenteert Javelli dan, zou immers een differentie, een accident of een substantie zijn. Maar geen van deze drie komt in aanmerking. Transcendentia voegen bijvoorbeeld geen differentie toe, omdat anders zijnde een genus zou zijn dat verschillend gespecificeerd zou kunnen worden, zoals levend wezen tot plant, dier of mens. Volgens Aristoteles in Metaphysica III 3 (998b22) is zijnde echter geen genus." Evenmin voegen de transcendentia op accidentele of substantiële wijze iets toe, en wel omdat zij anders niet geprediceerd kunnen worden van elk zijnde. Datgene immers wat aan zijnde iets welbepaalds toevoegt is niet convertibel en gemeenschappelijk met zijnde." Substanties, accidenten, specifieke differenties zijn inperkingen van zijnde tot bijvoorbeeld deze mens, wit-zijn en plant-zijn. Transcendentia contraheren niet tot reëel verschillende zijnsbepalingen, maar omcirkelen als communia zowel het gehele zijnde als ook elkaar." Het staat vast, zo vervolgt Javelli zijn argument, dat de transcendentia van elk zijnde geprediceerd kunnen worden, en hij verwijst dan ter bevestiging naar Averroes (In IV Metaphysicam comm.3), waar de Commentator zegt dat elk zijnde één is en dat omgekeerd alles wat één is ook zijnde is.47 Aristoteles spreekt in zijn Metaphysica IV 2 niet over ornkeerbaarheid, hij zegt alleen dat zijnde en één hetzelfde zijn en één natuur hebben maar verschillen 44 Vgl. Thomas, De veritate q. I a. I sol.: Aan zijnde kan niet iets toegevoegd worden als iets wat van buiten af zijnde komt, zoals de toevoeging van een specifieke differentie aan een genus of een accident aan een subject. Unde probat etiam Philosoph us in III Metaphysicae quod ens non potest esse genus. 45 De transc., 463a: "[...] transcendentia non addunt aliquod reale super ens, quoniam tale additum, aut esset differentia, sicut homo addit rationale super animal, aut esset accidens, aut substantia; non addunt (de tekst leest addit; PvV) differentiam, quia ens esset genus contra Arist. In 3. Metaph. text.I0, non addunt accidens, nec substantiam, quia transcendentia non praedicarentur de quolibet ente. Quod enim addit super ens, aliquid determinati generis, non convertitur cum ente, ut patet." 46 Vgl. Jan A. Aertsen (1988), o.c., 86. 47 De transc., .463a: "Constat autem transcendentia praedicari de quolibet ente, unde et Comm. Inquit in 4. Meta com.3 ornne ens est unum et e converso." Vgl. Javelli, Quaestiones in IV Metaphysicen quo3 (p.735a).
TRANSCENDENTALE NOTIES VAN WERKELIJKHEID 119 qua begrip. In zijn commentaar op Aristoteles' tekst zegt Thomas in zijn discussie met Avicenna over het numerieke en transcendentale ene, dat het transcendentale ene omkeerbaar is met zijnde." Eén en zijnde zijn onderling convertibel en gemeenschappelijk, maar wat van deze twee namen gezegd wordt, geldt, aldus Javelli, van alle transcendentia. 49 En hiermee bevestigt hij de klassieke convertibiliteitsthese. 50 Met deze eerste conclusie, en vooral met het tweede argument, heeft Javelli willen laten zien dat de transcendentia niet reëelonderscheiden zijn van het primaire transcendens zijnde, maar dat zij met zijnde convertibel en gemeenschappelijk zijn. Wat voor deze these grondleggend is als argument vermeldt Javelli niet, namelijk de bewering dat met zijnde 'alles' gezegd is. Immers, buiten zijnde is niets. Zo zegt Thomas in De veritate (q.l a.I sol.): Enti non possunt addi aliqua quasi extranea. Dus kunnen transcendentale zijnsbepalingen onmogelijk reëelonderscheiden worden van zijnde zelf, maar moeten zij ideëel of begripsmatig onderscheiden worden. Een tweede antwoord op de vraag hoe de transcendentia van zijnde onderscheiden worden zonder dat zij synoniemen zijn, werkt Javelli uit met zijn tweede these (secunda cone/usio) dat zo'n onderscheid niet op grond van de zakelijke natuur der dingen (ex natura rei) gemaakt kan worden. Een distinctie ex natura rei is namelijk een reële distinctie. Volgens Duns Scotus, de auteur van deze distinctie, bestaat een onderscheid in re voor de verstandelijke operatie. Vandaar dat een distinctie ex natura reëel is. Uit de vorige these (prima cone/usio) is echter gebleken dat de transcendentia niet op reële wijze van zijnde onderscheiden zijn. Dus vervalt ook de mogelijkheid dat zij ex natura rei onderscheiden worden." Immers, 48In IV Metaphysicam, lectio 2, nr. 556-60. 49 De transe., 463a: "Et quod dico de uno intelligendum est de aliis transcendentibus. " 50 Vgl. Jan A. Aertsen, Medieval Philosophy and the Transeendentals. The Case of Thomas Aquinas, Leiden etc. 1996,204-10. 51 De transe., 463a: "Secunda conclusio, transcendentia non distinguuntur ab ente ex natura rei, quoniam distinctio ex natura rei est distinctio realis, nam per auctorem huius distinctionis, qui est Scotus in I. Sent., dist.8 est distinctio in re ante opus intellectus. Ergo est realis, sed ex conclusione praecedenti non distinguuntur realiter ab ente, ergo nee ex natura rei."
Page 2 and 3:
Thomas Instituut te Utrecht Boàrd
Page 4 and 5:
Editorial Board Prof. dr. H.J.M. Sc
Page 6 and 7:
Rudi te Velde OVER GOD ALS PERSOON.
Page 8 and 9:
6 INTRODUCTION A second contributio
Page 10 and 11:
8 HENK J.M. SCHOOT us of the rise a
Page 12 and 13:
10 HENK lM. SCHOOT [...]."(6,5) The
Page 14 and 15:
12 HENK J.M. SCHOOT All of those wh
Page 16 and 17:
14 HENK J.M. SCHOOT intended for th
Page 18 and 19:
16 HENK J.M. SCHOOT the Father and
Page 20 and 21:
18 HENK J.M. SCHOOT also called 'th
Page 22 and 23:
20 HENK J.M. SCHOOT to Jesus: the f
Page 24 and 25:
22 HENK J.M. SCHOOT consists fundam
Page 26 and 27:
24 HENK 1.M. SCHOOT The analysis of
Page 28 and 29:
26 HENK J.M. SCHOOT are the mediato
Page 30 and 31:
28 HENK J.M. SCHOOT Finally, it is
Page 32 and 33:
30 HENKJ.M.SCHOOT being taken serio
Page 34 and 35:
32 HENK 1.M. SCHOOT When I started
Page 37 and 38:
NICHOLAS OF CUSA AND THE RELATION B
Page 39 and 40:
NICHOLAS OF CUSA 37 possibilities i
Page 41 and 42:
NICHOLAS OF CUSA 39 Readers of this
Page 43 and 44:
NICHOLAS OF CUSA with reverence." I
Page 45 and 46:
NICHOLAS OF CUSA 43 God and believe
Page 47 and 48:
NICHOLAS OF CUSA 45 So, on the one
Page 49 and 50:
NICHOLAS OF CUSA 47 So, Saint Paul
Page 51 and 52:
NICHOLAS OF CUSA 49 Word of God. Ev
Page 53 and 54:
NICHOLAS OF CUSA 51 theology of rel
Page 55 and 56:
NICHOLAS OF CUSA 53 Cusanus as a Ch
Page 57 and 58:
NICHOLAS OF CUSA 55 work, Nicholas
Page 59 and 60:
NICHOLAS OF CUSA 57 The ambiguity o
Page 61 and 62:
NICHOLAS OF CUSA 59 Beginning and i
Page 63:
NICHOLAS OF CUSA 61 5. Work, insofa
Page 66 and 67:
64 FRANS J.H. VOSMAN betrifft nicht
Page 68 and 69:
66 FRANS J.H. VOSMAN Wahrheit, die
Page 70 and 71: 68 FRANS J.H. VOSMAN entnommenen Vo
Page 72 and 73: 70 FRANS J.H. VOSMAN Hinblick auf G
Page 74 and 75: 72 FRANS lH. VOSMAN begegnen Gut un
Page 76 and 77: 74 FRANS J.H. VOSMAN wie zwischen H
Page 78 and 79: 76 FRANS J.H. VOSMAN eine Logik des
Page 80 and 81: 78 FRANS J.H. VOSMAN Schrecken der
Page 83 and 84: OVER GOD ALS PERSOON Kuitert, De Di
Page 85 and 86: OVER GOD ALS PERSOON van de eerste
Page 87 and 88: OVER GOD ALS PERSOON 85 bepaald soo
Page 89 and 90: OVER GOD ALS PERSOON 87 voortkomt u
Page 91 and 92: OVER GOD ALS PERSOON 89 De diepere
Page 93 and 94: OVER GOD ALS PERSOON 91 Persoon-zij
Page 95 and 96: OVER GOD ALS PERSOON 93 waardig per
Page 97 and 98: OVER GOD ALS PERSOON 95 'goddelijke
Page 99 and 100: OVER GOD ALS PERSOON 97 mogen wij d
Page 101 and 102: OVER GOD ALS PERSOON 99 zijnde uit
Page 103 and 104: OVER GOD ALS PERSOON 101 vindt in z
Page 105 and 106: OVER GOD ALS PERSOON 103 identifice
Page 107 and 108: TRANSCENDENTALE NOTIES VAN WERKELIJ
Page 119: TRANSCENDENTALE NOTIES VAN WERKELIJ
Page 141: TRANSCENDENTALE NOTIES VAN WERKELIJ
Page 144 and 145: 142 HENK J.M. SCHOOT islamitisch-ch
Page 146 and 147: 144 HENK lM. SCHOOT verschijnen van
Page 148 and 149: 146 HENK J.M. SCHOOT bedoelt schijn
Page 150 and 151: 148 HENK J.M. SCHOOT van de erfzond
Page 152 and 153: 150 HENK J.M. SCHOOT Ik noem nu in
Page 154 and 155: 152 HENK J.M. SCHOOT God door Mosli
Page 157 and 158: ANNUAL REPORT 2006 Cristina M. Pump
Page 159 and 160: ANNUAL REPORT 2006 157 member of th
Page 161 and 162: Radboud University Nijmegen Utrecht
Page 163 and 164: Individual projects ANNUAL REPORT 2
Page 165 and 166: ANNUAL REPORT 2006 163 Valkenberg,
Page 167 and 168: ANNUAL REPORT 2006 165 Goris, H.J.M
Page 172:
0 0 p 0 ,0 if "0 8 0 \l ~
show all

Jaarboek Thomas Instituut 2006 - Thomas Instituut te Utrecht

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?