Jaarboek Thomas Instituut 2006 - Thomas Instituut te Utrecht

OVER GOD ALS PERSOON
Kuitert, De Dijn en Thomas van Aquino
1. Inleiding
Rudi te Velde
Het geloof in een persoonlijke God heeft veel van zijn oude
vanzelfsprekendheid verloren. Voor velen berust de traditionele
christelijke voorstelling van een persoonlijke God op een
antropomorfe beeldvorming waarmee God naar eigen maat en vooral
ook naar eigen behoefte ingevuld wordt. Er is sprake van een zeker
onbehagen in de mensvormige en persoonachtige taal waarin God
gewoonlijk beschreven wordt en zo ook tot voorwerp gemaakt wordt
van allerlei theologische reflecties en redeneringen (bijvoorbeeld
over God en het lijden). We lezen van theologen die afscheid willen
nemen van de supernaturalistische God 'daarboven'. In plaats
daarvan wordt gepleit voor een andere manier van spreken over God,
bijvoorbeeld als "heilige aanwezigheid die zich openbaart in het
gewone leven" (De Lange). De God van de kerkelijk-theologische
traditie wordt in toenemende mate als een 'uitgeleefde' abstractie
ervaren, onbereikbaar en afwezig in de echte wereld. Het theïsme, zo
stelt Kuitert in zijn boek Over religie, kan niet meer: het theïsme van
een persoonlijke God breekt stuk op de ervaring dat de theologische
voorstellingswereld onze werkelijke wereld niet langer raakt en
imaginair is geworden.' De mens is voorgoed uit het centrum van de
werkelijkheid verdwenen en deze ervaring doet ons wat
ongemakkelijk beseffen dat de hele personalistische en antropomorfe
verbeelding van de traditionele religie ons eigen maaksel is waarin
we niet langer vanzelfsprekend en naïefkunnen geloven.
Laten we nog een stap verder gaan. Want wat is eigenlijk
het probleem? Men zou denken dat het geloof in een persoonlijke
God wezenlijk is voor de christelijke religie (ook maar misschien in
lOver religie. Aan de liefhebbers onder haar beoefenaars, Baarn 2000, 152.