Jaarboek Thomas Instituut 2006 - Thomas Instituut te Utrecht

92 RUOI TE VELDE
wel iets duidelijk over wat respect voor de menselijke waardigheid
betekent maar juist niet wat een menselijk individu tot persoon
maakt.
Een menselijk individu is altijd reeds een persoon, en
daarmee meer dan louter een empirisch individu als een samenstel
van functies, competenties en behoeften. Het lijkt me niet voldoende
om het 'meer' van de persoon, dat de basis is van de menselijke
waardigheid, op te vatten als een symbolische karakterisering, want
dan dreigt weg te vallen hoe 'persoon' de zijnswijze van een
menselijk individu kwalificeert in termen van vrije zelfstandigheid.
Dat ieder menselijk individu drager is van een absoluut merkteken
heeft dan weliswaar niet zijn grond in empirische kenmerken van het
individu, dus het individu zoals dat zich laat beschrijven vanuit een
empirisch constaterende houding, maar wel in de zijnswijze van het
menselijk individu die gekarakteriseerd moet worden als 'vrije
identiteit', iets wat zichjuist empirisch aan het oog onttrekt.
Het lijkt me dat in de opvatting van persoon als symbolische
karakterisering het onderscheid tussen persoon als zijnswijze van het
individu en het zich tot een menselijk individu verhouden als tot een
persoon wegvalt. Spreken over de ander als een persoon berust dan
in een bepaalde wijze van zien waardoor de lichamelijke
aanwezigheid van een mens wordt 'belicht' vanuit een door
symbolische betekenissen gereguleerde kader van het
'binnenperspectief'. Vanuit deze opvatting kan men moeilijk
bevestigen dat God een persoon is, hooguit dat in een religieussymbolisch
kader van de ethische praktijk het respect voor ieder
menselijk individu wordt uitgedrukt en beleefd door te spreken van
alle mensen als 'kinderen' van dezelfde goddelijke Vader. God als
persoon of als persoonachtig wezen zien wordt op deze manier
begrepen als onderdeel van een religieus betekeniskader die een
bepaalde ethische praktijk ondersteunt en inspireert. Een dergelijk
religieus kader, aldus De Dijn, versterkt de ethische praktijk juist in
confrontatie met de kwetsbaarheid en onontkoombare contingentie
van het bestaan. De ethische praktijk bedient zich van symbolische
onderscheidingen en categorieën als persoon, ziel, waardigheid, die
hun betekenis hebben binnen deze praktijk zelf en die in confrontatie
met een extern 'wetenschappelijk' standpunt als grondeloos
verschijnen, en precies ook als grondeloos bevestigd dienen te
worden. Zo berust de ethische houding tot de ander als een uniek en