Leraar worden:'under construction'? - Open Universiteit Nederland

Flexibilisering ondersteund door afstandsonderwijs
Eerder zei ik al nog terug te komen op flexibilisering ondersteund door afstandsonderwijs.
Ik doe dit hier.
Aan de aanbodkant kan het aandeel van de Open Universiteit Nederland zich, wat
betreft de onderwijsinterne maatregelen, naar mijn mening op korte en middellange
termijn vooral concentreren op (duaal) leren op en rondom de werkplek (Inspectie van
het Onderwijs, 2001; Onderwijsraad, 2002a, 2002b; Reiman & Oja, 2001; Aelterman
& Schepens, 2002; Van der Plas, 2002) en op flexibilisering van opleiding en nascholing
door afstandsonderwijs (Haugen et al., 2000). Afstandsonderwijs biedt een oplossing
voor de steeds sterker gedifferentieerde in- en uitstroom, zeker als het recht doet aan
de ondersteuning van maatwerk dat vereist is door een verschil in instroomniveau, aan
reeds verworven competenties (EVC’s), aan bekwaamheidseisen en aan individuele vragen
en interesses. Onderdelen van een Persoonlijk Introductieplan (PIP) of een
Persoonlijk Opleidingsplan (POP) zijn ook te ondersteunen met afstandsonderwijs. 69
Bovendien kan afstandsonderwijs de rendementen van de opleidingen verhogen en er
misschien toe leiden dat mensen met een tweedegraadsbevoegdheid inderdaad in het
onderwijs gaan werken. Leren op de werkplek kan de opleidingen ondersteunen in hun
omslag naar meer op competenties gericht onderwijs (Roggema-van Heusden, 2000)
en passende vormen van leren op de werkplek. Overigens vereist deze omslag van
opleidingen omvangrijke en ingrijpende aanpassingen van hun curricula. 70 Leren op de
werkplek biedt ook goede vooruitzichten voor een actief loopbaanbeleid, en voor
coaching en ondersteuning van leraren in opleiding en beginnende leerkrachten
(Crasborn & Hennissen, 2001).
Aan de vraagkant kan afstandsonderwijs bijdragen aan andere organisatievormen in
het onderwijs, door ondersteuning van maatregelen zoals functiedifferentiatie en teamteaching.
Zoals gezegd speelt de virtuele leer- en werkomgeving een belangrijke rol in de
geschetste benadering71 van afstandsonderwijs. Gezien dat centrale karakter ga ik nu
wat nader in op dit voorgenomen project. Ik bekijk de virtuele leer- en werkomgeving
hier hoofdzakelijk vanuit het aandeel dat de Open Universiteit Nederland op korte en
middellange termijn kan leveren aan vermindering van het lerarentekort. Later ga ik in
op de betekenis die de virtuele leer- en werkomgeving op langere termijn kan hebben.
Met andere woorden: welke waarde die omgeving kan hebben voor de inrichting van
een professionele cultuur in scholen en voor de innovatie van het leraarsberoep.
Leraar worden: ‘under construction’?
27