Leraar worden:'under construction'? - Open Universiteit Nederland

More documents

Recommendations

Info

8 Afstandsonderwijs, en daarbinnen ict en open onderwijs, is in internationaal verband belangrijk voor de (reguliere) opleiding van leraren (Association for Teacher Education in Europe, 1997; Perraton et al., 2002; Kirschner & Wopereis, 2002; Robinson & Latchem, 2003). Om praktische redenen beperk ik mij in het volgende vooral tot de Nederlandse situatie. Daar waar het relevant is, stel ik internationale ontwikkelingen wel als context aan de orde (Organisation for Economic Cooperation and Development, 2002a).
2 Lerarentekort 2.1 Context Het werven en vasthouden van gekwalificeerde leraren is niet alleen een probleem in ons land, maar ook in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Wervingscampagnes zijn succesvol in Japan en Frankrijk. Het natuurlijk verloop is in Engeland en Nederland het hoogst (respectievelijk negen en zeven procent in het primair onderwijs) en het laagst in Canada, Japan en Korea (twee à drie procent). Meestal zijn de tekorten niet gelijk over schoolsoorten verdeeld. In het voortgezet onderwijs is het tekort groter dan in het primair onderwijs. Ook zijn er verschillen tussen regio’s; in Nederland zijn de tekorten in het westen en in Flevoland groter dan in de rest van het land. Verder zijn de tekorten niet gelijk over de vakken verdeeld. Wiskunde en ‘information technology’ zijn in OECD-verband de grootste ‘tekortvakken’ (Organisation for Economic Cooperation and Development, 2002a). 3 Door het lerarenbeleid is de wijze waarop men in ons land leraar kan worden de laatste jaren sterk in beweging (zie Voorstel van Wet op de beroepen in het onderwijs, 2001). Naast manieren die men traditioneel kan noemen, 4 zijn er alternatieve wegen ontstaan5 zoals zij-instroomtrajecten, 6 waarlangs het mogelijk is in het onderwijs te gaan werken (zie Interimwet zij-instroom leraren primair en voortgezet onderwijs). De huidige alternatieve wegen waarop mensen leraar kunnen worden en de werving van nieuwe doelgroepen om de instroom van het aantal leraren te vergroten, zijn dus in eerste instantie ingegeven door het tekort aan leraren. 7 Dit tekort bestaat in ons land op vrijwel alle onderwijsniveaus en wordt gezien als een groot maatschappelijk probleem. Het percentage Nederlanders dat het lerarentekort als grootste zorg van het voortgezet onderwijs beschouwt, is opgelopen van 18 procent in 1999 tot 33 procent in 2001 (Vrieze et al., 2001). Voor het basisonderwijs is dat percentage in dezelfde jaren opgelopen van 21 naar 38. Ook in 2002 is het lerarentekort voor de Nederlandse bevolking en voor ouders met schoolgaande kinderen het grootste punt van zorg (Wartenbergh- Gras et al., 2002). Bestrijding van het lerarentekort wordt beschouwd als een belangrijk speerpunt van het onderwijsbeleid. De arbeidsmarkt in het onderwijs is uit balans. Scholen kampen met onvervulbare vacatures8 en gebrek aan personeel. De werkdruk neemt toe. Het is niet alleen moeilijk nieuw personeel aan te trekken. Door de, weliswaar nog relatieve, krapte op de arbeidsmarkt verlaten veel leerkrachten het onderwijs voor banen elders. Diverse rapporten (Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, 2001d; Inspectie van het Onderwijs, 2002c) melden dat er sinds 1997 een verhoogde doorstroom plaatsvindt van zittende en beginnende leraren naar andere functies. 9 De Jonge en De Muijnck (2002, p. 7) rapporteren dat anno 2001 het aantal vertrekkers in het voortgezet onderwijs zestig procent hoger is dan in 1995 en in het primair onderwijs zelfs zeventig procent. Leraar worden: ‘under construction’? 9
Page 1 and 2: Leraar worden:‘under construction
Page 3: Inhoudsopgave 1 Introductie Pagina
Page 7: 1 Introductie Mijnheer de rector ma
Page 11 and 12: ook van de lerarenopleidingen14 (Co
Page 13 and 14: Tabel 1 Arbeidsmarktbalans primair
Page 15: Niet alleen hebben scholen te maken
Page 18 and 19: 18 gepubliceerd in Het akkoord van
Page 20 and 21: 20 afstandsonderwijs hier ook op or
Page 22 and 23: 22 realistische wijze is om in te t
Page 24 and 25: 24 Partnerschap voor werkplekleren
Page 26 and 27: 26 3 Bestrijding van de uitval van
Page 28 and 29: 28 4.2 Leraren (opleiden) in de vir
Page 30 and 31: 30 Opleiding en scholing De functie
Page 32 and 33: 32 Tevens wordt er een centrale, el
Page 35 and 36: 5 Professionele ontwikkeling De sch
Page 37 and 38: componenten (face to face) en zijn
Page 39 and 40: onderzoekers en (aanstaande) lerare
Page 41 and 42: 6 Constructief leren 6.1 Constructi
Page 43 and 44: Het constructivisme heeft in sommig
Page 45 and 46: Expertise van de lerende Velen mene
Page 47 and 48: 1 Een theorie is descriptief en mag
Page 49 and 50: (Vandenberghe & Kelchtermans, 2002)
Page 51 and 52: 7 Afstandsonderwijs en de leraar, h
Page 53 and 54: van de derde vorm, waarin scholen d
Page 55 and 56: egeleider op de werkplek Figuur 1 V
Page 57 and 58: werksituatie, onvoldoende relevante
Page 59 and 60:
voorgestelde professionele leergeme
Page 61 and 62:
kwalen, 123 en moeten we waken voor
Page 63 and 64:
zijn (Van der Veen & Coonen, 2002).
Page 65 and 66:
8 Woorden van dank Ik besef dat ik
Page 67 and 68:
Noten 1 De drie centrale begrippen
Page 69 and 70:
9 Uit de twee nota’s Werken in he
Page 71 and 72:
Wet op de beroepen in het onderwijs
Page 73 and 74:
20 Onderstaand daarvan een overzich
Page 75 and 76:
In het verleden zijn er ook al maat
Page 77 and 78:
38 Voor herintreders, zij-instromer
Page 79 and 80:
op een andere school in Amsterdam w
Page 81 and 82:
initiatieven nemen misschien meer g
Page 83 and 84:
74 Bij de functie ondersteuning gaa
Page 85 and 86:
Wardekker (ongepubliceerd) ondersch
Page 87 and 88:
89 Bij het verwerven van een taal b
Page 89 and 90:
ex cathedra. Dat zijn voor een deel
Page 91 and 92:
110 De laatste decennia groeit het
Page 93 and 94:
120 In principe kan dit onderzoek b
Page 95 and 96:
Referenties Adviesraad voor het Wet
Page 97 and 98:
Brouwers, T. & Morélis, H. (2003).
Page 99 and 100:
De Gruijter, J., De Jong, Chr., Teu
Page 101 and 102:
Furlong, J. (2002). Ideology and Re
Page 103 and 104:
Inspectie van het Onderwijs (2002c)
Page 105 and 106:
Korthagen, F. & Wubbels, T. (2000).
Page 107 and 108:
Ministerie van Onderwijs en Wetensc
Page 109 and 110:
Onderwijsraad (2000a). Naar een edu
Page 111 and 112:
Rubens, W. (2000a). Coaching bij e-
Page 113 and 114:
Stijnen, P.J.J., Scheerens, J., Van
Page 115 and 116:
Van der Meer, Q. & Bergman, H. (197
Page 117 and 118:
Voorpostel, M.B.J. & Vrielink, H.S.
show all

Leraar worden:'under construction'? - Open Universiteit Nederland

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?