S - Nederlandse Vereniging voor Klinische Neurofysiologie

9 Het naaldEMG 77
9.4 Praktischeaspecten
De praktische “naaldvoering” is zowel een kunst als een kunde. Tegenwoordig worden bijna alleen
nog wegwerp naalden gebruikt die in het algemeen scherp zijn en van goede kwaliteit. De
patiëntdientvoorhetinbrengenvandenaaldenopdehoogtegesteldtewordenvandeprocedure.
Hierna volgen enkele punten die van belang zijn.
9.4.1 Procedure
Van eminent belang is een grondige anatomische kennis en inzicht in de verhoudingen tussen
spier en omgevend weefsel. De grootte van de spier en de globale spiervezelrichting zijn van belang.Hetvantevorenpalperen,latenaanspannen,weerpalperen,instekenendanmetvrijwillige
aanspanning van de spier controleren of de naald juist is geplaatst is niet aan te bevelen (zie Geiringer
(7), blz. 13). Het palperen is soms niet mogelijk (obesitas), de patiënt kan niet aanspannen
(parese, centrale aandoening etc.), het aanspannen kan ook gebeuren met spieren die dezelfde
werking hebben waardoor een vals gevoel van zekerheid ontstaat, etc. Bij spieren die relatief zelden
worden aangeprikt en/of een diepe, moeilijk bereikbare positie hebben (bv. diepe flexoren
onderarm, serratus anterior) kan het nuttig zijn de positie met aanspannen te controleren. Men
beoordeelt de rustactiviteit op 20-50 µV/div. Als de naald in de subcutis zit hoort men een karakteristiek
hoogfrequent ruissignaal, dat onmiddellijk stopt als de fascie wordt doorboord (dit
voelt men ook). Hierna ontstaat insertieactiviteit. Elke kleine verplaatsing van de naald gaat gepaardmeteenkortdurendreeksvanspiervezelpotentialenmetdevormvanfibrillatiesenpositief
scherpe golven. Als deze opvallend lang aanhoudt spreekt men van verhoogde insertieactiviteit,
dediagnostischewaardehiervanisechtergering.Aangezienhetfysischkijkvlakvandepuntvan
de naald erg klein is, moet men de naald aldoor slechts enkele millimeters verplaatsen om dan
weerhetrustbeeldtebeoordelen.Spontaneactiviteitbeoordeeltmenalleenalsaanwezigalsdeze
nietstopt.Menkandeinsertievandenaaldinmeerdere(bv.3-5)richtingendoordespierverrichten.
De volgende stap is het beoordelen van de MUAPs. Men vraagt de patiënt tegen weerstand
licht aan te laten spannen (isometrische contractie). Met name bij de vraagstelling myopathie is
het van groot belang de MUAPs op een laag krachtsniveau te beoordelen. Met de naald moet
men zoeken om de MUAPs scherp in beeld te krijgen, dat wil zeggen met een maximale stijgtijd
en amplitudo en een initieel positieve deflectie met een hoofdcomplex dat negatief van polariteit
is. Men kan de MUAP immers ook met de schacht van de elektrode meten met als gevolg een
omgekeerde polariteit. Vervolgens beoordeelt men de rekrutering en het interferentiepatroon op
een matig en hoog krachtsniveau. Het is in het algemeen niet nodig de patiënt echt maximaal te
laten aanspannen.
9.4.2 Pijn
Uiteraard is een goede uitleg en geruststelling van groot belang. Bij het insteken kan men met de
vrijehandeenzachtebewegingoverdehuidmakenjuistbovendeinsteekplaats.Opdezemanier
lukt het geregeld de spier aan te prikken zonder dat het voor de patiënt pijnlijk is. Dit is parallel
aan het wrijven over de wang bij kiespijn en zou verklaard kunnen worden door de gate theorie.
In de spier zelf is het meestal de nabijheid van de motorische zenuwtakken en/of eindplaatzone
die pijn veroorzaakt. Dit is ook duidelijk uit het EMG signaal, men hoort eindplaatruis of “spi-