Jaarstukken 2012 - Gemeente Zoetermeer

Paragraaf Grondbeleid
2.20 Paragraaf Grondbeleid
2.20.1 Inleiding
De paragraaf Grondbeleid beschrijft de visie van de gemeente op het grondbeleid, de uitvoering van
het grondbeleid en de prognose van resultaten van de grondexploitaties, winstneming, verloop van
reserves en het resultaat van het Grondbedrijf. 11
Strategische visie op grondbeleid
De strategische visie en de beleidsuitgangspunten op het grondbeleid zijn beschreven in de Nota
Grondbeleid 2012-2015 (“Veranderde stad, nieuwe koers, nieuw beleid”, raadsbesluit 110392, 3
oktober 2011). Uitgaande van gewenste veranderingen in het ruimtegebruik die volgen uit ruimtelijk en
sectoraal beleid, wordt de keuze voor inzet van grondbeleidsinstrumenten beschreven. Daarmee
wordt de realisatie van een programma (te realiseren woningen, kantoren, bedrijven en voorzieningen)
nagestreefd door middel van concrete gebiedsontwikkelingen. De Nota Grondbeleid beschrijft de inzet
van de juiste combinatie van grondbeleidsinstrumenten op basis van het ruimtelijke en sectorale
beleid 12 , waaronder met name de in 2008 vastgestelde Stadsvisie 2030.
Actief en passief grondbeleid
De gemeente Zoetermeer kiest in principe voor actief grondbeleid. Een belangrijk argument voor actief
grondbeleid is het maken van winst op grondexploitaties. Deze winst kan worden ingezet voor investeringen
in de ontwikkeling van de stad, fysiek of anderszins. In die gevallen dat we geen eigenaar
van de grond zijn, hebben we het kostenverhaal in 2012 met zogenaamde anterieure overeenkomsten
verzekerd (b.v. Kentalis). Het is daarom in 2012 niet nodig geweest om exploitatieplannen vast te
stellen.
2.20.2 Actualiteit: marktontwikkelingen in 2012
In 2012 is de economische situatie niet verbeterd, maar eerder verslechterd. Dit heeft te maken met
de onrust die er is (geweest) en de toenemende onzekerheid over de werkgelegenheid en het inkomen.
Diverse maatregelen die in het Regeerakkoord genoemd worden, hebben een negatief effect op
de persoonlijke situatie. Mensen wachten daarom met het nemen van ingrijpende beslissingen, vooral
speelt dit bij verhuizen en het aangaan van langlopende verplichtingen zoals bij het kopen van een
huis.
De woningmarkt
De koopprijzen van bestaande woningen zijn in 2012 verder gedaald. Projectontwikkelaars kunnen
hun V.O.N.-prijzen niet veel verlagen. Daardoor valt er nauwelijks te concurreren met de bestaande
woningen. Ontwikkelaars zijn om die reden op zoek naar andere mogelijkheden om hun woningen te
verkopen. Zo worden er onder andere cascowoningen met een lagere V.O.N.-prijs aangeboden, waarbij
de koper zelf de keuken en de badkamer kan aanleggen. Ook zijn er meer uitbreidingsmogelijkheden,
waarbij een hele verdieping later kan worden bijgebouwd. Een andere optie waar ontwikkelaars
voor kiezen is dat er een ander product wordt aangeboden dat voor starters nog wel aantrekkelijk
is. Tevens zoeken ontwikkelaars verbanden met beleggers, zodat deze vrije sectorhuurwoningen
kunnen aanbieden. Nu er zoveel ontwikkelaars hun woningen aanbieden aan beleggers, kunnen deze
beleggers uitkiezen welke projecten ze wel en welke ze niet aantrekkelijk vinden. Door die positie
worden er biedingen gedaan, die ver onder het prijsniveau liggen dat voor de woningen gebruikelijk
was. Dit biedt ontwikkelaars weinig soelaas voor hun afzetproblemen. Veelal zijn de door de ontwikkelaars
gezochte oplossingen voor de gemeenten nauwelijks interessant. Meestal betekent dit dat de
grondopbrengst lager wordt dan geprognosticeerd. Vaak heeft de gemeente al kosten gemaakt, doordat
boekwaarden zijn overgenomen of een externe verwerving heeft plaatsgehad en er soms al gesloopt
is. Ook qua programma moeten gemeenten afwegen of zij voornamelijk nieuwbouwprojecten
met relatief lage V.O.N.-prijzen willen faciliteren. Dit kan later tot problemen leiden, door een gebrek
aan variatie in woningtypen. In economisch betere tijden leidt dit er vaak toe dat de mensen die
perspectief hebben op gebied van inkomen, werk en status wegtrekken uit deze gebieden en een
eenzijdige bevolkingsgroep achterblijft.
11 Op basis van het Besluit Begroting en Verantwoording gemeenten en provincies (artikel 16).
12 Definitie van grondbeleid van gemeente: de keuzes die een gemeente heeft om grondbeleidsinstrumenten in te zetten binnen
de wettelijke, financiële en beleidsmatige kaders, teneinde ruimtelijk en sectoraal beleid ten uitvoer te brengen. Doel van
grondbeleid: het tijdig realiseren van gewenste veranderingen in het ruimtegebruik.
110