Th&ma Hoger Onderwijs 2021-2

Een leven lang ontwikkelen
TH MA themahogeronderwijs.org
In Vlaanderen nam de deelname aan levenslang leren nauwelijks
toe; dit percentage schommelt sinds 2000 tussen de
7 procent en 9 procent.
Grondvesten leggen
Een transformatie van ons leersysteem dringt zich op. Zoals
we na de Tweede Wereldoorlog de grondvesten legden voor
de sociale zekerheid, willen we vandaag in volle pandemie
de grondvesten leggen voor de lerende samenleving van
morgen. In een kenniseconomie zoals de Vlaamse is menselijk
kapitaal immers essentieel. Het is de belangrijkste
grondstof die we in handen hebben om het innovatiepotentieel
en de productiviteit van onze economie te versterken.
Tegelijkertijd vormt het een krachtige buffer tegen nieuwe
sociale risico’s en een hefboom voor persoonlijke ontwikkeling
en ontplooiing.
Het Vlaams Regeerakkoord 2019-2024 voorzag reeds
de oprichting van een Partnerschap Levenslang Leren
binnen de beleidsdomeinen Werk, Onderwijs en Economie.
Een partnerschap met als doel de synergieën en
samenwerking in het kader van levenslang leren binnen
de Vlaamse overheid te versterken en via een gezamenlijke
visie de noodzakelijke ambities en doelstellingen verder uit
te werken, om van Vlaanderen een lerende samenleving te
maken. De coronacrisis maakt de urgentie hiervan alleen
maar duidelijker.
De eerste stap naar de oprichting van het partnerschap was
een uitgebreide stakeholderconsultatie die resulteerde in
de conceptnota De lerende samenleving. Voortbouwend op de
vijf prioriteiten van de Skills Strategie van de OESO (Organisatie
voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling)
en het Regeerakkoord 2019-2024 ontwikkelt ze daarin een
gedragen visie waarin ze de cruciale uitdagingen van levenslang
leren voor Vlaanderen definieert. Leren ziet ze daarbij
als het vermogen van iedere persoon (m/v/x) om intrinsiek
gemotiveerd op een proactieve manier om te gaan met
transities. Een omgevingsanalyse, een literatuurstudie en
een uitgebreide bevraging van academici, beleidsmakers,
opleidingsverstrekkers, sectoren, interprofessionele partners
en visionairen gingen deze visievorming voor. Uit deze consultatie
distilleerde de regering vier prioritaire uitdagingen:
1. iedereen leergretig maken: er is een intrinsieke motivatie
om te leren bij iedereen en doorheen de levensloop;
2. leren toegankelijk maken; er is een toegankelijk en
kwaliteitsvol aanbod dat mensen kennen en waarvan
ze gebruikmaken;
3. vraag en aanbod goed afstemmen: het onderwijs stuurt
leren vanuit de persoon, diverse leeromgevingen spelen
in op (veranderende) vragen via een qua inhoud en vorm
geoptimaliseerd leeraanbod;
4. leren wordt werken en werken wordt leren: beide gaan in
elkaar over en tijdsbesteding in leren en werken vormen
beide een basis voor rechtenopbouw.
Binnen iedere uitdaging besteedt de regering telkens
aandacht aan de bijdrage van levenslang leren aan sociaaleconomische
participatie en inclusie, en dit voor iedereen,
ongeacht statuut en opleidingsniveau. Bij elke uitdaging
identificeert de conceptnota een aantal concrete opdrachten.
Het geheel van deze tien opdrachten vormt het vertrekpunt
voor het partnerschap om deze opdrachten stapsgewijs aan
te pakken.
De persoon van de lerende krijgt daarbij een centrale rol.
Het leersysteem zorgt ervoor dat alle mensen doorheen
hun levensloop willen leren, kunnen leren, mogen leren,
en dat mensen de noodzaak voelen om te leren. Deze focus
op de persoon vraagt om een individuele benadering, maar
daagt het leersysteem tegelijk uit om ervoor te zorgen dat
leren een inclusief gebeuren is. Leren vindt niet plaats in
een vacuüm, maar binnen een ecosysteem waarin meerdere
stakeholders een rol spelen. Elk van deze stakeholders kan
een belangrijke invloed hebben op de mindset die mensen
ontwikkelen over leren doorheen hun levensloop, en op de
stimulansen, mogelijkheden en beperkingen die mensen
ervaren om te willen of kunnen leren. De benadering
van het partnerschap neemt deze diversiteit aan stakeholders
mee.
Gedeelde ambitie
In volle pandemie
willen we de grondvesten
leggen voor de lerende
samenleving van morgen
Met de conceptnota als uitgangspunt heeft de Vlaamse
Regering partners uit de domeinen onderwijs en arbeidsmarkt
samengebracht om de in de conceptnota geformuleerde
uitdagingen te vertalen naar een actieplan waaronder
zij hun schouders zullen zetten. In het partnerschap werken
vertegenwoordigers uit het onderwijsveld en de arbeidsmarkt
samen aan een gedeelde ambitie. Bovendien heeft
het partnerschap vijf werkgroepen samengesteld waarin
een ruimere groep stakeholders samen aan de slag is rond
een aantal centrale opdrachten. Op die manier worden de
noden, ervaringen en aanwezige expertise in het domein zo
breed mogelijk gecapteerd. Vijf werkgroepen zijn momenteel
actief aan de slag rond respectievelijk het leergretig
21