Th&ma Hoger Onderwijs 2021-2

Een leven lang ontwikkelen
TH MA themahogeronderwijs.org
en intersectorale initiatieven en daarbij de al bestaande
aanpakken te betrekken zoals EVC (Erkenning van eerder
Verworven Competenties), maar ook de vele bestaande
skills-paspoorten en internationale aanpakken zoals Europass.
Het inspiratiedocument biedt de basis om hier de
komende tijd gezamenlijk de schouders onder te zetten.
Samenwerken bij maatschappelijke uitdagingen
Een concreet voorbeeld van een maatschappelijke uitdaging
waarin veel van de hiervoor genoemde thema’s bij
elkaar komen, en waarbij het hoger onderwijs en het mbo
intensief betrokken zijn, is de wijkgerichte aanpak van
de energietransitie. Bij deze transitie ontstaan veel banen
in technische sectoren, terwijl in fossiele sectoren juist
baanverlies dreigt. Bovendien verandert de energietransitie
over de hele linie de inhoud van bestaand werk. De SER
verkent met de brede onderwijskolom (MBO Raad, Vereniging
Hogescholen en VSNU (Vereniging van Universiteiten))
hoe onderwijspartijen elkaar in deze opgave kunnen
versterken.
Hoe die rol van het onderwijs en de onderlinge samenwerking
eruit kunnen zien, is het zichtbaarst in de gebouwde
omgeving. In het Klimaatakkoord staat daarover de afspraak
dat in 2030 anderhalf miljoen woningen verduurzaamd
zijn, en in 2050 alle woningen en andere gebouwen. Voor
die enorme ambitie zijn zeer veel extra vakkrachten nodig,
die goed toegerust zijn op werk dat nu vaak nog niet bestaat
en dat in de loop der jaren zal veranderen. Daarnaast is een
slimme organisatie van het werk nodig, met lerend vermogen
om de verduurzamingsaanpak te kunnen versnellen
naar een tempo van 550 gebouwen per dag.
Leren en ontwikkelen hebben in deze uitdaging een cruciale
plaats. De SER heeft daarom twee convenanten begeleid
om opleiden en (levenslang) ontwikkelen veel sterker te
verankeren in de wijkgerichte aanpak. Het mbo, het hbo en
het wetenschappelijk onderwijs werken daarin samen met
de belangrijkste uitvoerders (netbeheerders, installateurs,
bouwers) en de FNV (Federatie Nederlandse Vakbeweging)
aan toegesneden onderwijs voor zijinstromers, studenten én
werkenden, en aan het mede ontwikkelen van technologie
en de aanpak zelf. Deze zeven partijen vormen sindsdien
een kernteam. Inmiddels is daarnaast een operationeel
team actief om onderwijs en werk in wijkgerichte verduurzamingsprojecten
aan elkaar te koppelen.
Het doel is om zo van wijk naar wijk een leercurve te organiseren,
maar ook om te zorgen voor continuïteit en kwaliteit
voor de mensen die daaraan werken. Als het lukt om
deze transitie aantrekkelijk te maken om aan te werken en
in te leren, dan biedt dat een vergezicht met volop kansen.
Allereerst een kans op een duurzamere toekomst en een
tijdige, betaalbare energietransitie, maar daarnaast ook een
kans om voorop te lopen in een innovatieve en inclusieve
economie met toekomstgerichte banen en stages.
De crisis aangrijpen
Met deze brede aanpak van een leven lang ontwikkelen
willen we vanuit de SER bijdragen aan het versterken van de
leercultuur in Nederland. Juist door samen met de praktijk
in regio’s en sectoren te kijken wat er nodig is en hoe we
kunnen leren van wat er al is, zodat we deze crisisperiode
ook kunnen benutten om een duurzame infrastructuur op
te bouwen rond een leven lang ontwikkelen, waarbij samenwerking
de kern is.
Mariëtte Hamer
is voorzitter van de Sociaal-Economische Raad
Noten
1 Zie SER (2020), kennisdocument: Leren & ontwikkelen en de bijdrage aan van-werk-
naar-werk. Zie ook: PwC (2020), Succesvolle strategie zijinstromers.
2 SZW (2019), cao-afspraken 2018.
3 Zie voor een overzicht: www.ser.nl/nl/thema/leven-lang-ontwikkelen/regionale-projecten
4 Zie bijvoorbeeld SER (2020), kennisdocument: Eigen regie op loopbaan en ontwikkeling.
5 Zie bijvoorbeeld SER (2021), inspiratiedocument: Samen toewerken naar een meer
skillsgerichte arbeidsmarkt.
De energietransitie
verandert over de
hele linie de inhoud
van bestaand werk
57