Th&ma Hoger Onderwijs 2021-2

Een leven lang ontwikkelen
TH MA themahogeronderwijs.org
Om levenslang leren algemeen ingang te laten vinden is er in Vlaanderen werk aan de winkel. Volgens Liesbet
Vermandere kan het alleen door een lerende samenleving te worden, die investeert in het bieden van kansen en
waarin elke volwassene kan rekenen op de nodige ondersteuning.
Luister naar de leervraag
Pleidooi voor Vlaanderen-brede leerwinkels
Liesbet Vermandere
Kabinet Schepen van Onderwijs, Stad Gent
S
eptember 2015. Mijn vader is net 65 geworden
en mag na een carrière van 42 jaar met pensioen.
Als industrieel ingenieur in de bouwkunde was hij
zijn volledige loopbaan aan de slag geweest als technisch
ingenieur bij de wegendienst van de stad. Nu zou hij
eindelijk die dingen doen die hem al lang interesseerden,
maar waar hij eerder de tijd niet voor had gevonden. Op zijn
veertigste had hij, nadat hij er jarenlang alleen maar van had
kunnen dromen, een motor gekocht. Sindsdien is hij een
fervent motard en trekken mijn ouders er in de zomer telkens
een aantal weken op uit. Mijn vader rijdt, mijn moeder
vergezelt hem als passagier achterop. Samen legden ze zo al
vele duizenden kilometer af. Hun verhalen inspireren.
Soit, ik wijk af. Hij ging dus met pensioen en hij wilde wat
aan zijn motor leren sleutelen. Hij weet wel hoe een motor
in grote lijnen ineenzit, maar hij wilde er wat dieper induiken
en zelf ook zijn handen vuil maken. Omdat hij nergens
in de wijde omgeving een geschikte opleiding vond, belde
hij mij. Of ik kon helpen zoeken. Maar een lange zoektocht
bleek tevergeefs.
Hij is dan maar gaan bridgen.
Reden tot bezorgdheid
We doen het in Vlaanderen niet goed op vlak van levenslang
leren. De cijfers van het aandeel volwassenen die deelnemen
aan een opleiding of vorming stagneren al sinds
2000 rond de 8 procent 1 , waarmee we zelfs niet in de buurt
geraakt zijn van de Europees afgesproken benchmark 2 van
15 procent tegen 2020 3 . Alle Europese aanbevelingen, analyses
en beleidsinitiatieven ten spijt tonen de deelnamecijfers
over de jaren heen ook niet echt verbetering.
Als we wat dieper op de cijfers inzoomen en nagaan welke
subgroepen van onze volwassen bevolking vaker een opleiding
of vorming volgen, dan geeft dat ons enkel meer reden
tot bezorgdheid. Zoals de grafiek op de volgende pagina laat
zien, moeten we een sterk mattheuseffect vaststellen: hooggeschoolden
volgen namelijk een stuk vaker een opleiding
of vorming dan laaggeschoolde volwassenen; in 2019 ging
het over een participatiegraad van respectievelijk 13,9 procent
en 3,2 procent.
Deze kloof moet ons zorgen baren, maar ook het deelnamepercentage
van hooggeschoolden ligt nog onder de (toch
milde) Europese benchmark van gemiddeld 15 procent.
Ook bij onze hooggeschoolde volwassen bevolking ligt met
andere woorden nog flink wat potentieel om in te zetten op
zich bijscholen, verdiepend dan wel explorerend. Verder
tonen de cijfers ook grote verschillen in deelname tussen
de leeftijdscategorieën, waarbij vooral de jongvolwassenen
Als we dieper op
de cijfers inzoomen
geeft dat enkel meer
reden tot bezorgdheid
29