Th&ma Hoger Onderwijs 2021-2

TH MA 2-21
Een leven lang ontwikkelen
kunt ontwikkelen van een idee naar de start van de eerste
groep studenten.
Het in elkaar schuiven van zorg- en onderwijsorganisaties
creëert een uitstekende voedingsbodem voor een leven lang
leren, zowel strategisch en organisatorisch als wat betreft de
locaties voor leren en werken. Zo kun je de volgende resultaten
bereiken:
• Hybride docenten worden op natuurlijke wijze de norm
Het zorgt ervoor dat docenten en zorgprofessionals in
ontwikkeling blijven door het switchen tussen rollen.
• Bevordering van de leercultuur in zorgorganisaties
Een dergelijk setting is bijvoorbeeld al zichtbaar in de
Zorginnovatiecentra, afdelingen waar medewerkers
en een relatief grote groep studenten (uit mbo en hbo)
samenwerken, met als doel om zorgverlening, opleiden,
leren, innoveren en onderzoeken te combineren. Er zijn
al meer van dit soort centra waarbij hogescholen betrokken
zijn. De Zorginnovatiecentra van het Elisabeth-
TweeSteden Ziekenhuis, die werken met groepen
stagiairs van onder andere Fontys Hogeschool, bleken
robuuste constructies die ook tijdens de eerste coronagolf
bleven opleiden.
• Voorkomen van uitval in de eerste fase van de loopbaan
Zoals we hiervoor al schreven is het schrikbarend
hoeveel nieuwe toetreders al in de eerste twee jaar uitstromen.
Dit hangt samen met een heel complex van
factoren zoals werkdruk, ontoereikende begeleiding en
een niet-motiverende sfeer, maar ook een gebrek aan
carrièrekansen en mogelijkheden om door te leren.
Het helpt als het hbo nog een tijdje in beeld blijft, en
betrokken blijft bij studenten die de eerste schreden in
hun werkende leven zetten.
• Stimuleren van de ontwikkeling van een opleidingsbeleid
binnen de zorgorganisatie
In een gesprek met de commissie vertelden zorgprofessionals
dat zij ervaren dat het organisatiebelang doorgaans
prevaleert boven hun eigen ontwikkelwensen.
Zorgorganisaties stimuleren een leven lang ontwikkelen
meestal niet actief; wel sturen ze op bijscholing en
nascholing op het gebied van ontbrekende essentiële
competenties, vaardigheden en deskundigheden binnen
het team. Als je als medewerker je opleidingswens zelf
goed weet te motiveren, de eigen afdeling er beter van
wordt en er budget is, dan honoreert de werkgever deze
waarschijnlijk. Kortom, vaak ontbreekt het nog aan een
transparant opleidingsbeleid dat ook de wat afwachtendere
medewerkers aanzet tot een leven lang ontwikkelen
en dat breder kijkt dan het afdelingsbelang. In het
ideale geval kan het hbo zorgorganisaties op het spoor
zetten van een opleidingsbeleid dat de eigen regie van
medewerkers stimuleert waar het hun eigen ontwikkeling
betreft.
• Bijdragen aan de digitalisering van de zorg
Digitalisering is noodzakelijk voor de vernieuwing
van de zorg, voor een efficiëntere doorstroming van
gegevens en voor het terugdringen van administratieve
lasten, zodat het zorgpersoneel zich kan concentreren
op zorgtaken. Hogescholen in Noord-Nederland hebben
gezien dat de coronacrisis de digitalisering in een
stroomversnelling heeft gebracht, zowel in de praktijk
als in alle opleidingen, dus ook de zorgopleidingen.
Binnen het onderwijs pikt de nieuwe generatie dit snel
op; de zorgprofessionals in de praktijk kost het wat meer
moeite. Dat blijkt tegelijkertijd wel een impuls voor een
leven lang ontwikkelen, aangezien de uitdagingen van
de digitalisering leiden tot de nodige bijscholing op dit
terrein. Het samenbrengen van jonge en oudere zorgmedewerkers
is ook van belang om te voorkomen dat
nieuwe medewerkers digitale en technologische vaardigheden
krijgen ‘afgeleerd’ zodra ze de werkvloer betreden
(‘zo doen wij dat hier niet’). De al eerder genoemde
Zorginnovatiecentra, waar studenten, docenten en
zorgmedewerkers samen werken aan innovatie, kunnen
dan ook een boost geven aan de brede implementatie en
adaptatie van technologie.
• Snellere inzet van binnen het hbo ontwikkelde kennis
Het hbo ontwikkelt veel kennis, bijvoorbeeld in lectoraten
en Centres of Expertises. Direct toepasbare middelen
op het gebied van zorgtechnologie en e-health zijn
erg gewenst in de zorgorganisaties. Maar innovatie in de
zorg kost veel tijd, gemiddeld zo’n zeven jaar. Aan goede
ideeën en nieuwe kennis ontbreekt het niet, wel aan
implementatiekracht – een uitdaging voor de kennisinstellingen
en hogescholen enerzijds en de zorgorganisaties
anderzijds om dat gezamenlijk beter te organiseren.
Hoopgevende uitspraken
Werken aan het onderwijs voor een leven lang ontwikkelen
biedt een kans om de banden tussen onderwijs en zorg
verder te versterken. Dit veronderstelt wel dat onderwijsinstellingen
in het hbo en mbo onderling, en waar nodig met
private aanbieders, meer gaan samenwerken om maatwerk
en flexibiliteit te bieden. Vanuit deze samenwerking kan het
leven lang ontwikkelen een substantiële invulling krijgen en
voorkom je dat maatschappelijk geld wegvloeit naar allerlei
incidentele cursussen. Het ligt bovendien in de lijn der verwachting
dat zich in de komende periode veel zijinstromers
zullen aandienen vanuit sectoren waarin banen door de
coronacrisis verloren zijn gegaan. Het is goed om daarvoor
de faciliteiten tijdig op orde te hebben.
Ook het sectorplan hoger gezondheidszorg onderwijs
2021-2025 onderstreept het belang van samenwerking met
76