dıyarbakır zındanı

191
ce le rin psi ko lo ji siy le ce za e vi ne ge li yor lar dı. Po lis sor gu su bit ti ğin -
de, sav cı lı ğa çı kar tı la na ka dar in san lar De ve ge çi di Tu gay’ın da tu -
tu lu yor du. Da ha son ra is tih kam da –es ki ce za e vi– tu tul ma ya baş -
lan dı. Ce za e vi ida re siy le po lis içi çe ça lı şı yor du. Sor gu da ki in sa nın
tu tu mu nun ne ol du ğu, da ha ce za e vi ne adım atıl dı ğı an dan iti ba ren
ida re ce bi li ni yor du. İş ken ce kar şı sın da na sıl dav ran mış, za af la rı,
ek sik lik le ri, za yıf lık la rı, çöz me de re ce si ne dir? Hep bi li ni yor du.
Po lis, bil gi le ri içe ren özel bir dos ya yı ida re ye tes lim edi yor du. Ay -
rı ca da ha sor gu day ken, po li sin in san la rı ajan laş tır ma, is pi yon cu -
laş tır ma ça ba la rı ol du ğu da bi li nen bir şey di. He men her ke se ben -
zer tek lif ler ya pı lı yor du. Ba zı la rı na ka bul et tir di ği or ta day dı. Po lis,
her za man ele ge çir di ği in san dan en uç nok ta lar da ya rar lan mak is -
ter. Sa tın al mak, ken di ta ra fı na ge çir mek, da va sı na iha net et tir mek
is ter. An cak bi rey tu tuk la nıp da ce za e vi ne gel di ğin de, eğer dev -
rim ci oto ri te nin ege men ol du ğu bir or tam söz ko nu suy sa, ora da ki
ya şam iliş ki le ri içe ri sin de bu tür in san la rın açı ğa çı ka rıl ma sı, ka fa -
la rı nın açıl ma sı, eği til me si, hal ka ve dev ri me za rar ver me nin an la -
mı nın kav ra tıl ma sı müm kün olur. Ama dev rim ci oto ri te du mu ra
uğ ra tıl mış sa, ida re nin bas kı ve te rö rü üze rin de yük se len fa şist oto -
ri te mev cut sa, po lis çe ağa dü şü rü len in san lar ge nel lik le “mev cut
ko num la rıy la” ce za e vi ida re si ne dev re di lir ler.
- Ya ni o bi rey için bir an lam da sis tem ken di si ni için den çı kıl maz
bir bi çim de ye ni den üre ti yor…
- Ta bii… Bu dö nem de o ki şi nin pe şi nin bı ra kıl ma sı söz ko nu su
ol mu yor. Bu dev ret me iliş ki si nin man tı ğı iyi an la şıl ma lı. Tu tuk lu
ce za e vi ne ge ti ril di ğin de, po lis ler onun ge nel du ru mu hak kın da
Esat Ok tay’a bil gi ve ri yor. “Şu ajan laş tı rı la bi lir”, “şu is pi yon cu -
laş tı rı lıp kul la nı la bi lir”, “şu iti raf çı ola bi lir” yol lu yo rum lar da bu -
lu nu yor lar dı. İda re de al dı ğı bil gi ler ışı ğın da ye ni ge len in sa na yö -
ne li yor du. Po lis te za yıf lık gös te ren için ce za e vin de da ha ağır ve
zor gün ler baş lı yor du. Gi de rek da ha faz la ba ta ğa gö mül mek gi bi
bir şey… Po lis ten ce za e vi ne ge len her ke sin is tih ka ma ko nul du ğu -
nu söy le dim. Her ye ni “ko nuk” bu ra da on-on beş gün ka dar ka lı yor.
Ba zen bir aya ulaş tı ğı da olu yor. Ora da as ke ri ku ral la rın ve marş -