dıyarbakır zındanı

301
Di yar ba kır Zin da nı’nda
Kürdü de, Al man’ı da, Fran sız’ı da her kes Türk tür
- Gö rüş ler de Kürt çe ko nuş mak ya sak. Kim ko nu şur sa ce za lan -
dı rı lı yor. Ama bir de ce za e vi ne zi ya ret çi ola rak de ğil de tu tuk lu
ola rak ge len in san lar var. Türk ol ma yan, bel ki Kürt de ol ma yan.
Böy le le ri var mı? Var sa bun lar han gi zor luk lar la kar şı laş tı lar, an -
la tır mı sın?
- De dik, Di yar ba kır’da in san lık için ya şam zor du. Ora sı in san lı -
ğa gö re bir yer de ğil di. Bun ca an la tım la rı mız dan son ra sa nı rım
zor luk la rın bo yu tu el le tu tu lur, an la şı lır ha le gel miş tir. Hüc re ler
ara sı ko nuş ma mı zın he nüz ya sak lan ma dı ğı dö nem de Kürt çe ko nu -
şul ma sı ve bu nun da gar di yan lar ta ra fın dan du yul ma sı mut la ka ce -
za lan dır ma yı ge rek ti ri yor du. Ay rı ca ko nu şu lan la rı an la ma ma la rı
on la rı da ha da ku dur tu yor du. As ke rin ka fa sı nı ırk çı, şo ven pro pa -
gan da ve aji tey le yı ka yıp biz le re yö nel ti yor ve sal dır tı yor lar dı.
Fark lı bir di li ke sin lik le haz me de mi yor lar dı. Ce za e vin de tut sak la -
rın bir bir le riy le Kürt çe ko nuş ma la rı ya sak tı. Bir de sor du ğu nuz gi -
bi Türk çe bil me yen, İran lı, Su ri ye li vb. ya ban cı uy ruk lu in san lar
da ge ti ri li yor du. Hat ta tu tuk la nan ya ban cı uy ruk lu lar ara sın da tek
tük de ol sa Av ru pa lı lar da bu lu nu yor du. Her ke se as ke ri ku ral lar
da ya tı lı yor du; marş ez ber let me, tek mil, söy le nen ko mu ta gö re
dav ran ma, “sa ğa dön, so la dön, yat-kalk” yap tır ma gi bi ku ral la ra
Türk çe bil me yen in san la rın da uy ma sı, ka bul len me si, an la ma sı ve
kar şı lı ğı nı ver me si ge re ki yor du. Ya şa mın da tek ke li me Türk çe ko -
nuş ma yan in san lar; Kürt tür, Arap tır, ya da baş ka bir ulus tan dır
mut la ka Türk çe ko nuş mak zo run da bı ra kı lı yor lar dı. Ce za e vi ne ba -
zen on beş-yir mi ki şi lik grup lar ge ti ri li yor, bir hüc re ye dol du ru lu -
yor, ya tak ye ri ne hep si ne top lam bir-iki bat ta ni ye ve ri li yor, vah şi
uy gu la ma lar baş la tı lı yor du. Ce za e vin de na sıl bir or ta ma düş tü -
ğünü he nüz an la ya cak du rum da ol mu yor lar dı. Bu in san lar za ten
po lis sor gu sun dan ge li yor. Olum suz bir ruh ha li için de ler, ken di le -
ri ni der le yip to par la ma dan ye ni bir ce hen ne me dü şü yor lar dı. Gel -
di ği ce za e vi hak kın da bir şey bil mi yor, ama ken di ni bir ateş or ta -