dıyarbakır zındanı

538
kin ce za usul sis te mi var dır. Eğer yar gı la ma ya pı la cak sa bu usul -
le re, ku ral la ra uyul ma lı dır. Bir yar gı la ma sis te min de ta raf lar kim -
ler dir? İd dia eden, sa vu nan, ka rar ve ren ler dir. TC’nin de yar gı lar -
ken ka bul et ti ği bu sis tem dir.
- Ama an lat tı ğı nız çar pık lık lar la sa vun ma ko lu za ten felç ol muş
du rum da…
- O kol felç! İş le mi yor, ça lış mı yor, ça lış tır mı yor lar. So mu ta ba -
kı yo ruz; bir tu tuk lu-yar gıç iliş ki si na sıl iş li yor? Tu tuk lu yu bu ra da
–di ğer si ya si ön yar gı la rı bir ke na ra bı ra kır sak, mah ke me le rin bi zi
ba şın dan be ri suç lu gör me si, va tan ha i ni ola rak de ğer len dir me si
gi bi çar pık lık lar bir ya na– in san ola rak gör mü yor. Bu yak la şım la rı
pra ti ğe her an yan sı yor. Nor mal tu tuk lu-yar gıç iliş ki si ni aşan bir
tu tum söz ko nu su; si ya si ön yar gı ege men. Se ni pe şi nen suç lu gö rü -
yor. Ka le mi ni kı ra ca ğı nı, ce za yı ve re ce ği ni yar gı la ma nın da ha ba -
şın da be lir li yor. Usu len ve ya bi çim sel de ol sa, söz de de kal sa sa na
bir sa vun ma hak kı ver me si ge re kir. Hiç bir şey yap ma sa, en azın -
dan se ni tu tuk lu ola rak gör me si ve pro se dürü öy le iş let me si ge re -
kir. Fa kat bu bi çim sel yön de ileş mi yor. Çar pık lı ğın ilk ve en çok
gö ze ba ta nı mah ke me sa lo nun da he ye tin de ğil de, ce za e vin den ge -
len gar di yan la rın söz sa hi bi ol ma sı ve he ye tin bu nu ka bul et me si -
dir. Yar gı la ma sü re cin de bu ko nu da çok çar pı cı, il ginç du rum lar
ya şan dı. Mah ke me man za ra la rı na bak tı ğı mız da utanç ve ri ci, acı
ol du ğu ka dar gü lünç-ko mik olay lar la kar şı la şı yo ruz. Ör ne ğin, tu -
tuk lu ge li yor, sa nık san dal ye sin de mik tro fo nun önün de to puk se la -
mı ça kı yor, kün ye si ni oku yor, son ra da “em re der sin ko mu ta nım”
di ye ba ğı rı yor ve yar gıç lar bun dan ra hat sız ol mu yor. Öte si, eğer
tu tuk lu is te ne ne uy ma mış sa, onun esas du ruş ta ol ma sı nı, as ke ri
kün ye ver me si ni bek li yor. Yar gıç du ruş ma da tut ku lar dan bi riy le
ko nuş mak is ter se o tu tuk lu nun aya ğa kal kıp “em re der sin ko mu ta -
nım” de me si de da ya tı lan bir ku ral dır. Di ye lim tu tuk lu sa nık kür -
sü sün de da ha sö zün ba şın day ken, yar gıç “ye ri ne geç, otur!” der se,
sö zünü ya rı da ke sip he men git mek zo run da dır. Ora da bir tar tış ma -
ya gir mek, ku ral ola rak ya sak tır. “Şu nok ta yı iyi açık la ya ma dım.
Şu nok ta da ka yıt la ra yan lış ge çen şey ler var, dü zelt mem ge re kir”