dıyarbakır zındanı

446
baş lı ba şı na bir di re niş ola yı dır. He nüz açık bir di re ni şe ge çe bil miş
de ği liz, ama onun ça ba sın da yız. Di re niş üst bo yut ta bir fe da kar lı ğı,
da ya nık lı lı ğı, bel li risk le ri gö ze al ma yı ge rek ti ri yor du. Di yar ba -
kır’da di re niş, ölüm den ay rı de ğil di. Di re niş der ken, gö ze alı nan be -
del ölümdü. Ama na sıl bir ölüm? En acı, en zor lu sun dan! O ipi gö -
ğüs le ye cek bir ma ra ton!.. Böy le bir ölümü ku cak la ya cak bir di re niş.
- İda re nin yap tı ğı sı nav lar da pe ki yi, or ta, iyi alan la ra ne ya pı lı -
yor du aca ba?
- Amaç za ten sı nav dan iyi alan la rı ka yır mak, on la ra bi raz da ha iyi
dav ran mak, ne bi le yim ce za e vin de ki ya şam la rı nı da ha kat la nı la bi lir
ha le ge tir mek de ğil di. On lar, bu sı nav lar la “za yıf al dı” hi ka ye siy le
iş ken ce et mek, in san la rın bu işe ken di si ni da ha faz la ver me si ni, sağ -
la mak is ti yor lar dı. Bu sı nav lar bi raz da per so ne lin alay et me si nin
ke yif li ce za man ge çir me si nin ara cıy dı. Bir ara da “Nu tuk”u ge tir di -
ler. Tu tuk lu la rın pa ra sıy la ih ti yaç tan çok faz la “Nu tuk” ki ta bı sa tın
al dı lar. Son ra ki gün ler de bu ki tap la ra el ko nul du. “Nu tuk”u bi ri si
okur, hüc re ler de her kes aya ğa kal kar, esas du ru şa ge çer “eği tim va -
zi ye ti”nde ak şa ma ka dar oku ya nın söy le dik le ri ni tek rar ede rek “eği -
tim” ya par dı. Gar di yan “eği tim”i da ha ra hat de net le ye bil mek için
tu tuk lu la rın ko ğuş ka pı sı nın önün de, maz gal lar dan gö rü le cek şe kil -
de, hüc re ler de ise par mak lık la rın önün de di zil me le ri ni is ter di. Se si
gür ola nın söy le di ği her şe yin tek rar lan ma sı nın ve bu nun ak şa ma
ka dar sür me si nin di ğer fi zi ki iş ken ce ler den da ha ağır gel di ği ni söy -
le ye bi li rim. 35’te ki hüc re ler de ki tap, marş okut ma işi ni ge nel lik le
İ.H. Oruç’a yap tı rı yor lar dı. Oruç cüm le uzun sa ya rım, kı say sa tam
ola rak okur du. Biz de tek rar lar dık. Ay rı ca “eği tim” sı ra sın da se si mi -
zin şid de ti her za man so run du. İş ken ce ara cı ola rak kul la nıl dı. Ba -
şın dan so nu na ka dar “ses çık mı yor”, “gür ses le söy le me di niz” gi bi
ba ha ne ler le iş ken ce ve ya sak lar bir bi ri ni ko va lar dı. “Eği tim” sı ra -
sın da tu tuk lu lar ba zen bo ğaz la rı nı zor la yan yük sek bir ses le ba ğı rır,
ama be ğe nil mez. “Öy le bir ba ğı ra cak sı nız ki, cam lar tit re ye cek!”
der ler di. Ya da “biz bu ko ğu şu is te di ği miz gi bi ba ğır ta ca ğız, yok sa
he pi ni zi mah ve de riz” teh dit le ri ya ğar dı. Ge nel lik le de teh dit le rin ge -
re ği ye ri ne ge ti ri li yor du. Tu tuk lu la rın ba ğır mak tan ses le ri kı sı lı yor,