Bizim Yunus - Eskişehir Valiliği

Bizim Yunus / Mustafa Özçelik
Yürü, yürü yalan dünya;
Yalan dünya değil misin
Böyle bir dünyada kişinin zulüm ve kötülük üzere bir hayat sürmesi elbette doğru
değildir. Bu kötülüklerinden de eline zaten hiçbir şey geçmeyecek üstelik yaptıklarının hesabını
ahrette vermek durumunda kalacaktır.
Yunus’un dünyayı böyle algılayışı aslında konuyla ilgili ayetlerin yorumu niteliğindedir:
“Dünya hayatı ancak bir oyun ve oyalamadır.” 112 “Bu dünya hayatı bir eğlence ve oyundan
başka bir şey değildir. Ahiret yurdu ise şüphesiz gerçek hayatın tâ kendisidir.” 113 Öyleyse insan,
dünyanın bu yüzünü görerek ona aldanmamalı ve tuzaklarına düşmemelidir.
Yunus’un bir sufi şair olarak dünyaya böyle bakışında elbette başka sebepler de vardır.
Bir sufi için önemli olan gönlünü muhabbete açmasıdır. İşte dünya sevgisi buna engel olur
ve kişinin kemal yolundaki yolculuğu sekteye uğrar. Bu bakımdan tasavvufta “terk-i dünya”
esastır.
Fakat Yunus’un bu ikazı “bir lokma, bir hırka” şeklinde anlaşılmalıdır. Çünkü asırlar
boyunca bu kavramın kimi çevrelerce bu şekilde anlaşıldığını bilmekteyiz. Bu durumun İslam
toplumlarında olumsuz sonuçlar doğurmuştur. Çünkü eğer dünya terk edilecek bir yer olsaydı
buraya gönderilmemizin bir anlamı olmazdı. Oysa dünyada olmanın bir anlamı hem de önemli
bir anlamı var. Yunus bunu “taat kılmak” şeklinde özetliyor. Taat kılmak yani kulluk etmek…
Bu da dünyada yaratılış amacımıza uygun olarak yaşamak demektir.
Dünya, İslam anlayışında bir imtihan yeridir. Kişi dünyanın geçici bir yurt olduğunu
bilecek, onun görünüşüne aldanmayacak ve burada bir bilinç hâlinde yaşayacaktır. “Taat kılmak”
ise ilk anda akla gelen ibadetlerin çok ötesinde anlaşılması gereken bir kavramdır. Dünyada
adaleti, eşitliği, kardeşliği sağlamak, iyi ve güzel olanı yaygınlaştırmak, kötü ve çirkin olana
mani olmak gibi davranışların hepsi dünyada yapmamız gereken davranışlardır.
Kişi bu bilinç hâlinde ise terk-i dünyayı insanın gönlüyle dünya arasındaki bir mesele
olarak görmek gerekiyor. Kişi gönlünü dünya muhabbetine kaptırmadığı sürece ortada bir
sorun yoktur. Bütün mesele gönüldedir. Eğer gönül derviş eylenmişse Şeyh Sadi’nin dediği
gibi “Dervişlik yamalı hırka giymek değil midir Temiz ol da istersen ipekten elbise giy. Esas
dervişlik budur.” 114 Yani dünya insanı böyle bir durumda tutsak edemez. Öyleyse burada sorun,
bir denge sorunudur. Terk edilmesi gereken dünya değil dünya perestliktir. Yunus bu konuda
da bizleri uyarır:
112. Enam Suresi, ayet 32
113. Ankebut Suresi ayet 64
114. Mustafa Kara, Tasavvufta Dünya’ya Bakış, İslam Drgisi sayı 86 s. 13
101