You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Bizim</strong> <strong>Yunus</strong> / Mustafa Özçelik<br />
<strong>Yunus</strong> Divanı'nın ortada pek çok yazma nüshâları vardır. Bu eserlerde yer alan şiirlerin<br />
tamamım ona ait görmek mümkün değildir. "<strong>Yunus</strong>'tan sonra ve <strong>Yunus</strong> tarzında söylenmiş<br />
daha birçok şiirlerin, <strong>Yunus</strong>'un sanılarak bu nüshâlara ilave edildiği muhakkakıtır." 143<br />
Divan'daki dil Azeri lehçesiyle büyük bir yakınlık ve benzerlik içindedir. Türkçe, <strong>Yunus</strong>'ta<br />
bu çağın edebî dili haline gelmiştir. Bunda Türkçenin işleniş şeklinin, felsefi düşünceleri ifade<br />
edici bir özelliğe ulaştırmanın payı büyüktür. Bu bakımdan <strong>Yunus</strong>'u Eski Anadolu Türkçesinin<br />
en büyük temsilcilerinden biri saymak gerekir. 144<br />
<strong>Yunus</strong>, divanında hem hece hem de aruz ölçüsünü kullanmıştır. Daha çok şöhret<br />
kazanan şiirleri hece vezniyle yazılmış olanlarıdır. Bu şiirlerde hece ölçüsünün hemen her<br />
kalıbı kullanılmıştır. Öbür yandan Divan'da mesnevi, gazel, musammat şeklindeki divan nazım<br />
biçimlerine de rastlanır.<br />
Kafiye konusunda genellikle Halk ve tekke şiirindeki geleneğe uyularak daha çok<br />
yarım kafiye kullanılmış ve redife baş vurulmuştur. Nazım şekli genellikle dörtlüktür. Nazım<br />
birimi olarak zaman zaman beyit de kullanılmıştır. Divan'daki şiirlerde mecaz ve mazmun<br />
özellikleri de dikkat çekicidir. Bunlar arasında Halk şiiri geleneğinde yer alan ortak mecazlara,<br />
sembollere, rastlanmakla birlikte ol-dukça orijinal olanları da vardır. Çok sık kullanılan imaj ve<br />
semboller "ekincilik, bağ ve bahçecilik hayatından alınanlardır". 145 Dolayısıyla benzetmeler de<br />
hep tabiata dayalıdır. Derviş, meyveli bir ağaçtır. Diken asiliği, gül uysallığı ve olgunluğu temsil<br />
eder. Şair, bülbüldür, temizlenmemiş gönül dikenli bir bahçedir. Aşksız adam odun misalidir.<br />
<strong>Yunus</strong>'un şiirlerinde İslam şairi niteliğine uygun olarak sanat kaygısı değil din gayreti ve<br />
tasavvuf neşesi hakimdir. Fakat bu durum, şiirlerinin birer sanat şaheseri olmasına engel teşkil<br />
etmemiştir. Söz yoğunluğu, rahat söyleyişlenen belli başlı konular ise, İslam'ın inanç, ibadet<br />
esaslannın yorumu, aşk, fanilik, ölüm, gurbet, tabiat, hasret gibi temalar ve ahlakî öğütlerdir.<br />
<strong>Yunus</strong>'un şiirini dünden bugüne getiren özellik, sağlam bir düşünceye bağlı olmasıyla<br />
birlikte bu düşünceyi üstün bir sanat gücüyle ifade etmiş olmasıdır.<br />
143. N. Sami Banarlı, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, C.1., s. 334<br />
144. F. Kadri Timurtaş, <strong>Yunus</strong> Emre Divanı, s. 35.<br />
145. M. Kaplan, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar, c. l,s. 120<br />
128
Change language