Bizim Yunus - Eskişehir Valiliği

Bizim Yunus / Mustafa Özçelik
Bir yerde ölüp bes, niye min yerde mezarı
Her gün kazılır çünkü gönüllerde mezarı.
Otlarda, çiçeklerde ve gönüllerde mezarı-
-Efsane mi. gerçek mi Bu insan nice insan.
- Varlık sesidir, kopmuş, O, Türk'ün kopuzundan
Ortada tarihen sabit bir Yunus Emre olduğuna göre bunca mezar ve makam çokluğunu
neye bağlayacağız
Bu meselede en önemli sebep Halkın Yunus’a karşı duyduğu derin hürmet ve
muhabbet hissidir. Halk, onun maddi varlığını kendi muhitlerinde yaşatmak gayesiyle, bilhassa
seyahatlerinde uğradığı yerlerde onun namına mezarlar/makamlar ihdas etmiştir. Zaten bu
durum büyük insanların muhtelif şehirlerde mezarlarının ve makamlarının bulunması keyfiyeti
bir gelenek hâlindedir.
Sûfiler için böyle makam geleneği tarihen de sabit ve mevcuttur. Çünkü Halk
inanışında insanlar, çevrelerinde ruhaniyet ve kutsiyetinden yardım beklenebilecek büyük
mutasavvıfların olmasını ister. Bu yüzden Anadolu’da sadece Yunus’la değil pek çok erenle ilgili
böyle yerler bulunur. Çünkü her şehir, her köy, Yunus’un kendi topraklarında gömülü olmasını
istemiş, ona kendi bağrında bir mezar hazırlamış, herhangi meçhul bir mezarın, onun mezarı
olabileceği hayaline kapılmıştır. Bu durumu tarihi gerçekleri örtmesine rağmen anlayışla ve
takdirle karşılamak gerekir. Çünkü Halk Yunus’u sevmiş ve sahiplenerek de bunu göstermek
istemiştir.
Yunus Emre’nin mezarı olduğu söylenen bazı yerlerdeki Yunus Emre adını taşıyan
mezarların ise Yunus’la sadece isim benzerliği bulunmaktadır. Bazı yerlerde ise ortada ne mezar
ne makam vardır. Fakat Yunus Emre’nin kendi toprağında gömülü olduğu şerefini paylaşmak
gayretiyle nerede bir Yunus, Emre, Emre adını taşıyan mezar taşı, yatır varsa ona Yunus Emre
denilmiştir. Buralarda Yunus’un mezarının bulunduğu iddiası mahâlli inanışlarla ve Yunus’a
sahiplenme niyetiyle ilgilidir. 87
Burada şu noktaya da temas etmek gerekiyor. Halkın manevi bir bağlılık ve sevgi
duygusuyla Yunus’a sahiplenmesi ona gönüllerinde olduğu gibi topraklarında da yer ayırması
son derece kadirşinas bir davranıştır. Fakat son zamanlarda bu durum Yunus’un aslî gerçeğinden
tamamen soyutlanarak bir turizm meselesi gibi ele alınmasına sebep olmuştur. Bu amaçla
yapılan etkinliklerde ise Yunus felsefesinden çok bu hadisenin ekonomik olarak nasıl ranta
dönüştürüleceği hesap edilmektedir. Bu durumun Yunus’un ruhaniyetini inciteceği muhakkaktır.
Sonuçta Yunus’u yattığı söylenen yerlere bu anmalarla böyle bir bereket de gelebilir ama bunu
87. Abdülbaki Gölpınarlı, Risâlat al-Nushiyye ve Divan, s. XXII
72