Bizim Yunus - Eskişehir Valiliği

Bizim Yunus / Mustafa Özçelik
Azizlermiş hususa Yunus Emre
İdermiş zühd ü uzlet uyup emre
Bu yirdedir bu zümrenin mezarı
Müşerref eylemişdir diyarı
diyerek Yunus’un Sivrihisarlı oluşunu belirtir. 30
Yine Şakayık-ı Numaniye’de “Sakarya adı verilen nehre yakın bir karyede doğmuştu”
denmektedir. 31
Bütün bunları değerlendiren Fuat Köprülü de “Yunus Emre XIII. asrın son yarısında
Sivrihisar civarında, yahut Bolu mülhekatından Sakarya suyu civarındaki karyelerden birinde
yetişmiş bir Türkmen köylüsüydü.” Şeklindeki Lamii Çelebi’nin verdiği bilgiye itibar ederek
Yunus’un doğum yerini Sarıköy olarak belirtir. 32
Sonraki araştırmacılar da Köprülü’nün bu tespitini genellikle benimseyerek Yunus’u
Sarıköylü kabul ederler. Mesela Köprülü’den sonra Yunus Emre hakkında çok önemli çalışmalar
yapan Abdülbaki Gölpınarlı da bu bilgiyi teyit eder. O da “ Yunus ve şeyhi Tabduk Emre,
Sakarya havzasında yaşamışlardır. Bu bakımdan onun Sarıköylü olduğunu kabul etmemiz
gerekir.” 33 görüşündedir. 34
Fakat mesele burada bitmez. Yunus, daha sonra başta Karaman olmak üzere Aksaray,
Kırşehir, Afyon, Manisa, Erzurum gibi pek çok şehirde yaşamış ve mezarı yahut makamı olan
bir insan durumuna getirilir. Yöresel gayretkeşliklerle ilgili olan bu tavır, bölgede içinde Yunus
kelimesi geçen kimi belgelerle de desteklenmeye çalışılır.
Bu durumu bir ölçüde anlayışla karşılamakla birlikte bunun gereksiz bir çaba olduğunu
da söylemek gerekiyor. Zira bizim için Yunus’un nereli olduğu değil ne söylediği önem
taşımalıdır. İhtiyacımız olan bilgi budur. Yunus, bunu önemli görseydi hayatını meçhuller
perdesi altına gizlemez, şiirlerini topladığı mecmualara biyografik bilgiler de koyardı. Ama
o öyle yapmadı. Fani varlığından soyunup manasıyla bilinir olmayı istedi. Çünkü, o asla bir
bölgeye hapsedilecek insanlardan değildi. Evrensel bir sesi vardı. Bu ses, bir bölgenin değil
bütün insanlığın ihtiyaç duyduğu bir sesti. Yine de bu meselenin önemli olduğu söyleniyorsa o
zaman tarihin tanıklığına güvenmek gerekir.
Meseleye bu açıdan bakıldığında ise şunları söyleyebiliriz. Önce Yunus’u Karamanlı
olarak düşünenlerin görüşlerine bakalım. Bu yaklaşımın ilk önemli ismi İbrahim Hakkı
Konyalı’dır. Bu konudaki bir yazısında: “Yunus Emre, boyu sopu belli olan bir insandır.
Horasan’dan göçmüş ve Karaman’a yerleşmiş hatta kendi adına bir köy kurmuş olan Hacı
İsmail ailesine mensuptur. Babası ve oğlu da büyük dedesi olan bu zatın adını taşımaktadırlar.
30 Abdurrahman Güzel, Dini-Tasavvufi Türk Edebiyatı s. 344, Şeyh Baba Yusuf Sivrihisari, Mevhub-ı Mahbub, Hz. Ahmet
Kartal, s.529
31. İlhan Başgöz, Yunus Emre, s. 96
32. Fuat Köprülü, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, s. 226
33. Abdülbaki Gölpınarlı, Yunus Emre, s. 11
34. Âşıkpaşazâde Yunus’u Orhan Gazi zamanında (1324-1360) yaşamış ve 1. Murat devrini idrak etmiş göstermesi, Şakayık-ı
Numaniye müellifinin Yıldırım devri şair ve şeyhlerinden göstermesi şeklindeki bilgiler sonraki araştırmacılar tarafından
doğrulanmadığı için kimse tarafından kabul görmemiştir. Bknz. Tatçı, Yunus Emre Divanı c.1 s. 15
32