Bizim Yunus - Eskişehir Valiliği

Bizim Yunus / Mustafa Özçelik
Yunus’u gönüllerinde ve Dergâhlarında çok özge bir makamda baş tacı ettiler. Ona fikren mesafeli
duran tarikatlar bile Yunussuz edemedi.. Alevi erkânlarında, Bektaşi meydanlarında yine o vardı.
Buralarda da evvelde ve ahirde asıl usta mevkiinde hep Yunus oldu. Böylece tekkeler, onun ilahileriyle
birer konservatuara dönüştü. Türk musıkisi ölmez eserler kazandı.
Şiirleri bestelenen tek sufî elbette o değildi ama hiç biri onun derecesine ulaşamadı.
Dilindeki yalınlık ve içtenlik ve fikirlerindeki derinlik bunda çok etkili olmuştu. Onun müstesna
şahsiyeti dolayısıyla diğer tekke şairleri isimlerinin onun isminden sonra anılmasını da edebe
mugayir gördüler. Hepsi Yunus’un gölgesinde kalmayı tercih etti. Böylece Türk şiirinde şiirleri
en çok bestelenen tek şair o oldu. Bu sayının 250-300 civarında olduğu düşünülecek olursa bu
benimsemenin ne kadar yaygın olduğu apaçık görülecektir. 130
Ehli, bu bestelere “nutk-ı şerif ” dediler. “Naat-ı şerif ”, “Kaside”, “Mersiye”, “Durak” en
çok da yaygın ismiyle “İlahi” dedi. Üstelik bu besteleme olayı dini musiki ile de sınırlı kalmadı.
Bu şiirlerin Türk Halk Müziği, Türk Sanat Müziği, hatta pop ve rack tarzında bile besteleri
yapıldı. 131 Hatta Yunus Emre ilk Türk Oratoryasının da konusu oldu. Ahmet Adnan Saygun
tarafından 1942’de, “Yunus Emre Oratoryosu” bestelendi ve geniş bir ilgiye mazhar oldu. Yine
burada Ayla Algan’nın Long playından da söz etmeliyiz. Çünkü bu tarzda Yunus hakkındaki ilk
çalışmadır. Bir başka isim de Ayla Algan oldu. 1969 yılında Yunus’un şiirlerinden oluşan “Bana
Seni Gerek Seni” albümünü çıkardı.
Başka kimler yok ki bu bestekârlar arasında Zekai Dede’den Sadettin Kaynak’a;
Muzaffer Ozak’tan Ahmet Hatipoğlu’na Abdullah Dede’den Fehmi Tokay’a, Cüneyt Kosal’dan
Selahattin İçli’ye Hacı Faik Bey’den Bekir Sıtkı Sezgin’e, Rıfat Bey’den Etem Üngör’e kadar
onlarca bestekar bu bestelerin nağmeleriyle ruhlarımıza nice şölenler yaşattılar. Tabi adı
bilinmeyen bestekârların da bulunduğunu söylemek gerekiyor.
Genellikle Düyek, Semai, Sofyan, Evsat, Ağır Düyek gibi usullerle musikimize
kazandırılan ve makam olarak en çok Rast, Uşşak, Beyati, Neva, Hüseyni, Hicaz, Hüzzam, Saba
makamlarıyla bestelenen bu şiirler, bestekârlarının da yüz akı oldu. Dün tekkelerle camilerle
sınırlı olan bu icralar bugün çağdaş iletişim teknolojisinin imkânlarıyla herkesle buluşuyor ve
milyonlarca insan Yunus sesiyle hemhâl oluyor.
Yunus’un hangi şiirleri yok ki bu bestelerde…Ben Yürürem Yane Yane”, “Dolap Niçin
İnilersin”, “Hâlet ile Bana Bir Aşk Yöneldi”, “Ben Dervişim Diyene”, “Seni Ben Severim Candan
İçerü” “Aşkın ile Âşıklar..”, “Canım Kurban Olsun Senin Yoluna…”, “İster idim Allah’ı, ”İlim
İlim Bilmektir” “Ey Aşk Eri Aç Gözünü…”, “Ömür Bahçesinin Gülü Solmadan” ve diğerleri...
Böylece nerdeyse besteye konu olmayan tek bir şiiri bile kalmadı Yunus’un. Bu bestelerden
bir kısmı Başka Yunus’lara aitti ama bu durum hiçbir şeyi değiştirmiyorndu. Onların dilinden
konuşan da yine “Bizim Yunus”tu.
130. Bu sayı yakın zamanlarda yayımlanan bir makaleye göre 386’dır. Nuri Özcan, Türk Musıkisi Nota Yayımcılığında Yunus
Güfteleri, Kültür Dergisi, sayı 4 İstanbul, 2006
131. Burada Eskişehir Odunpazarı Belediye’si anmak gerekiyor. “2006 yılında Halk Müziği formunda Yunus Emre Beste yarışması
düzenleyen Belediye, ardından hemen her tür müzik formunun (Rrock, Halk Müziği, Caz, Özgün Müzik, Tasavvuf Musikisi,
Deyiş, Pop Müzik) kullanıldığı bir Yunus Emre besteleri CD’si çıkardı. Geçmişten Geleceğe Yunus Emre, İstanbul, 2006
124