Bizim Yunus - Eskişehir Valiliği

Bizim Yunus / Mustafa Özçelik
TARİKATSIZ BİR TARİKAT EHLİ
“ Yunus, tarikatsız bir tarikat ehlidir.
Çünkü o hepsindendir ve bütün tarikatları aşmış bir velidir.”
Yusuf Ziya İNAN
Yunus Emre’nin şeyhinin Tabduk Emre olduğu konusunda ortak bir kabul vardır.
Fakat mensubu olduğu tarikat konusunda aynı şey söylenemez. Bunun en mühim sebebi ise
Yunus’un tarihi cephesinin yeterince bilinmemesidir. Bu cephe bilinmeyince hangi sufî mektebe
müntesip olduğu da bilinememektedir.
Diğer önemli bir sebep ise, nasıl Anadolu’da her bölge ona bir mezar yahut makam
ihdas etmişse, her tarikat da ona sahiplenmek istemiştir. O’nu Horasan’a dolayısıyla Ahmet
Yesevi Mektebine bağlayanlar olduğu gibi Anadolu’da bu mektebe kendilerini nispet ederek
kurulmuş olan onun Bektaşilik, Alevilik, Mevlevilik, Nakşilik, Kadirilik, Hâlvetilik, Rufailik
içinde olduğunu söyleyenler, hatta Babai, Batını olabileceği üzerinde duranlar da olmuştur.
Yunus’un şiirlerinde ve menkıbelerde bu tür yorumlara imkân verecek mısralar ve
ayrıntılar elbette vardır. Meselâ çaldığı ilk kapı Hacı Bektaş kapısıdır. Oradan yine bir Hacı
Bektaş ereni olan Tabduk Emre’ye ısmarlanmıştır. Yine şiirinde geçen Tabduk-Barak-Saltuk
isimleri bu anlamda onun tarikat silsilesi olarak görülebilir ve Bektaşî olarak ele alınması söz
konusu olabilir.
Yine şiirlerinde Mevlâna ile görüştüğüne dair söyleyişler, Mevlevilik menkıbeleri
içinde yer bulması onun Mevleviliği, “Şeyh Abdülkadir” den bahsetmesi Kadiriliği, Hâlveti
geleneği içinde menkıbelere konu olması ve bu tarikat mensuplarınca da çok sevilmesi Hâlveti
oluşu yorumlarına imkân verebilir.
Hatta daha ileri bir noktada adını andığı Barak Baba’nın Babai oluşu ona Babai
demeyi, coşkulu söyleyişleri Melâmî olarak görmeyi ilk bakışta haklı çıkarabilir. Yine meseleye
66