Bizim Yunus - Eskişehir Valiliği

Bizim Yunus / Mustafa Özçelik
üslûbu, sanatı itibariyle ortak bir kanaatin oluşması zor olmadı ama fikirleri yönüyle durum
böyle gerçekleşmedi.
Burada Mevlâna’nın meşhur fil tarifi hatırlanmalıdır. Bu tarifteki gibi Eğer Yunus’a
bütüncül bir bakış tarzıyla bakmazsak, onu bir ya da birkaç şiirinden hareketle yorumlarsak
bütün bu farklı düşünceleri haklı çıkaracak yönler bulmak elbette mümkündür. Fakat, ona
bütüncül olarak baktığımızda bu iddiaların temelsiz kaldığı hemen görülecektir.
Şunlara katılmak elbette mümkündür: Yunus, kendine özgü eylem ve söylemiyle elbette
bir Halk önderidir. Sıkıntılarla dolu bir çağda sadece kendi nefsinin sorunlarıyla ilgilenmemiş,
kendiyle birlikte toplumuyla da bir ödev bilinci içerisinde ilgilenmiş, onlara bu sorunlardan
kurtuluş adına çözüm yolları göstermiştir. Onun:
Bunca varlık var iken
Gitmez gönül darlığı
beyti bile tek başına çağıyla ilgili misyonu açısından son derece önemli bir beyittir.
Ama bu onu sosyalist literatürdeki devrimcilikle bir ilgisinin olduğunu göstermez. Çünkü
kaygısı adalettir ve gelir eşitliğini ortadan kaldıran maddeyi büyütenler ve yüceltenler değildir.
Bu tür olumsuzluk inançların samimiyetle yaşanmamasıyla da ilgilidir. Yunus buna da dikkat
çeker:
Müselmanlar zamane yatlu oldu
Helâl yinmez haram kıymetli oldu
Okunan Kur’an’a kulak tutulmaz
Şeytanlar semürdi kuvvetlü oldu
şeklindeki eleştirileri bir sınıfsal kavgasının resmi değil inançlarından uzaklaşan
toplumun ne hâle geldiğinin bir göstergesidir.
Yine inandığı dini şekil olarak değil de muhteva olarak ele alması onu dinin zahirine
bakan dindarlardan ayıran bir özelliktir. Ama bu durum da onu din dışı bir çerçevede ele
almayı gerektirmez:
Bir kez gönül yıktın ise
Bu kıldığın namaz değil
Yetmiş iki millet dahi
Elin yüzün yumaz değil
Bu ve benzeri söyleyişler, ideal Müslümanlık ölçüsünü verir. Değilse Yunus’u ibadetleri
82